Ban IV: Thúc đẩy doanh nghiệp nội địa cần chính sách kịp thời

Đây là một trong những đề xuất từ Ban Nghiên cứu Phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) trong văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình doanh nghiệp cũng như đánh giá về triển vọng kinh doanh cuối năm 2024, nửa đầu năm 2025.

Kết quả khảo sát do Ban IV tiến hành cho thấy, so với các con số của khảo sát tháng 4/2023, dù tình hình của doanh nghiệp đã lạc quan hơn, thể hiện niềm tin đã được củng cố, tăng cường. Bên cạnh đó, khảo sát cũng cho thấy vẫn là một năm nhiều biến số của doanh nghiệp Việt, đặc biệt khu vực kinh tế tư nhân đã bị bào mòn.

Cụ thể, trong tổng số 891 doanh nghiệp tham gia khảo sát trực tuyến, vẫn có 60% doanh nghiệp đánh giá “tiêu cực/rất tiêu cực” về tình hình kinh tế hiện nay so với cùng kỳ; 45% đánh giá “tiêu cực/rất tiêu cực” về triển vọng kinh tế nửa cuối năm 2024 và đầu năm 2025.

Về sức mạnh nội tại và dự kiến kinh doanh, có 68,5% doanh nghiệp dự kiến giảm quy mô, tạm ngừng kinh doanh hoặc ngừng kinh doanh trong 12 tháng tới.

Đánh giá về triển vọng kinh doanh cuối năm 2024, nửa đầu năm 2025 của Ban IV, cho thấy tình hình của doanh nghiệp đã lạc quan hơn rất nhiều, thể hiện niềm tin đã được củng cố, tăng cường.

Trong đó, tỷ lệ doanh nghiệp dự kiến ngừng kinh doanh, chờ giải thể là 9,4%; dự kiến tạm ngừng kinh doanh là 9,4%; dự kiến giảm mạnh quy mô: 29,2% và dự kiến giảm nhẹ quy mô: 20,5%.

Trong số các doanh nghiệp dự kiến còn hoạt động trong nửa cuối năm 2024, có 58,6% giảm quy mô lao động trên 5%, trong đó có 14% giảm trên 50%; 62,8% doanh nghiệp dự kiến giảm doanh thu, trong đó tỷ lệ giảm trên 50% doanh thu là 17,3%.

Đối với các khó khăn, thách thức lớn nhất doanh nghiệp phải đối mặt trong bối cảnh nửa cuối năm 2024 và nửa đầu năm 2025, báo cáo cho thấy, các vấn đề được “gọi tên” không mới nhưng có thay đổi về thứ tự gồm: về đơn hàng (56,1%); nguy cơ hình sự hóa các giao dịch kinh tế (47%); thủ tục hành chính (44,4%); về dòng tiền (37,7%); thông tin thị trường (31,7%); tiếp cận vốn vay (30,8).

Mặc dù vậy, so với khảo sát tháng 4/2023, tỷ lệ doanh nghiệp đánh giá “tích cực/rất tích cực” về tình hình kinh tế vĩ mô hiện tại tăng gấp 5 lần; tỷ lệ đánh giá “tích cực/rất tích cực” về kinh tế ngành gấp 4 lần; tỷ lệ đánh giá “tích cực” về triển vọng kinh tế vĩ mô 12 tháng tới gấp gần 5 lần; tỷ lệ đánh giá “tích cực” về kinh tế ngành gấp 4 lần; tỷ lệ doanh nghiệp dự kiến mở rộng quy mô mạnh mẽ tăng gấp gần 2,5 lần; tỷ lệ mở rộng quy mô vừa phải tăng gấp 2,7 lần.

Các chỉ số, chỉ báo khác về triển vọng tiếp cận vốn, triển vọng thị trường, đánh giá hiệu quả hỗ trợ của chính quyền địa phương đều có tỷ lệ, điểm đánh giá cao hơn khảo sát tháng 4/2023.

Cũng theo Báo cáo của Ban IV, trong nửa cuối năm 2024 và cả năm 2025 vẫn có nhiều biến số trong khi nội lực của doanh nghiệp, đặc biệt khu vực kinh tế tư nhân đã bị bào mòn do dịch Covid-19, lạm phát năm 2023 và gần đây là ảnh hưởng của bão số 3 (Yagi).

Do đó, sự quyết liệt, kịp thời trong chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là biện pháp quan trọng hàng đầu để vun đắp niềm tin cho người dân và doanh nghiệp và cần được liên tục duy trì, lan tỏa đến các cấp cơ sở để đảm bảo sự đồng bộ giữa chủ trương với thực thi.

Các giải pháp giãn giảm áp lực chi phí cho người dân, doanh nghiệp vẫn cần được quan tâm thiết kế và đẩy mạnh thực thi.

Về định hướng chính sách, Thủ tướng Chính phủ không chỉ tập trung vào các doanh nghiệp lớn “hiện hữu” mà cần quan tâm kiến tạo môi trường thuận lợi giúp nhiều doanh nghiệp nội địa có khả năng vươn lên, giành vị thế dẫn dắt.

Do đó, Ban IV đề xuất, định hướng chính sách không chỉ tập trung vào các doanh nghiệp lớn "hiện hữu" mà cần quan tâm kiến tạo môi trường thuận lợi giúp nhiều doanh nghiệp nội địa có khả năng vươn lên, giành vị thế dẫn dắt.

Việc đặt ra các bài toán lớn quốc gia theo cơ chế "đặt hàng" với yêu cầu "liên kết chuỗi giá trị nội địa", đồng thời với các cơ chế minh bạch và đảm bảo sự công bằng, không phân biệt giữa các doanh nghiệp khu vực nhà nước với khu vực tư nhân là xu hướng được nhiều doanh nghiệp kì vọng.

Rất cần có chính sách phát triển các doanh nghiệp Việt Nam có năng lực dẫn dắt để tạo động lực mới cho nền kinh tế.

Đặc biệt, bên cạnh mục tiêu trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2045, Việt Nam còn có mục tiêu đạt được Net-zero vào 2050. Trong bối cảnh thế giới chuyển trọng tâm sang phát triển bền vững, Việt Nam nếu quyết tâm đi tiên phong có thể tạo ra các cơ hội bước ngoặt cho phát triển kinh tế đất nước. Bên cạnh việc Chính phủ đang chỉ đạo các bộ, ngành nỗ lực hoàn thiện hành lang pháp lý về kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, năng lượng tái tạo…

Ban IV đã đề xuất Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, ngành tăng cường cơ chế hợp tác công - tư, đồng thời tiến hành nghiên cứu và đánh giá các sáng kiến mang tính đột phá nhằm chuyển đổi nền kinh tế sang hướng xanh.

Cụ thể, Việt Nam cần phấn đấu trở thành trung tâm năng lượng tái tạo trong khu vực, tận dụng lợi thế về vị trí gần xích đạo và nguồn năng lượng gió, nắng phong phú để cung cấp năng lượng xanh không chỉ cho trong nước mà còn cho các quốc gia trong khu vực.

Ngoài ra, cần phát triển các cụm công nghiệp - dịch vụ xanh và khuyến khích các lĩnh vực đột phá như trí tuệ nhân tạo và bán dẫn, đồng thời đảm bảo sự kết nối với yêu cầu xanh hóa để thu hút các nhà đầu tư chất lượng.

Đồng thời, cần nghiên cứu phát triển và sản xuất hydro và ammonia xanh với giá cả cạnh tranh để cung cấp cho các thị trường như Trung Quốc và Nhật Bản.

Hồng Hương