Có một thí dụ điển hình về sự tốn kém của doanh nghiệp (DN) trong việc tuân thủ TTHC hiện nay được nhóm chuyên gia của Dự án USAID GIG và Bộ Tư pháp đưa ra.
Cụ thể, để soạn thảo tờ Đơn yêu cầu thực hiện TTHC đã ngốn hết 30 phút (0,5 giờ). Trong khi đó, thu nhập hàng tháng mà công ty trả cho người soạn thảo Đơn là 3 triệu đồng (tương đương 15.625 đồng/giờ).
Nặng gánh phí thủ tục
Như vậy, chi phí thực hiện việc soạn thảo Đơn yêu cầu TTHC là 0,5x15.625, bằng số tiền 7.812,5 đồng. Giả sử mỗi năm có khoảng 100.000 DN phải thực hiện thủ tục này và thực hiện một lần, thì tổng chi phí toàn xã hội phải bỏ ra để thực hiện việc soạn thảo Đơn yêu cầu TTHC là 7.812,5x100.000 = 781.250.000 đồng.
Trong trường hợp này, chỉ tính riêng chi phí tuân thủ TTHC cho một công việc soạn thảo đơn đã là hơn 781 triệu đồng. Thế thì tổng chi phí để thực hiện toàn bộ TTHC sẽ là tổng chi phí thực hiện toàn bộ các công việc, sẽ là rất lớn.
Chưa kể, cũng theo nhóm chuyên gia của Bộ Tư pháp, có nhiều quy định pháp luật hoặc TTHC có những yêu cầu cụ thể, bắt buộc các đối tượng tuân thủ phải đầu tư thêm để đảm bảo các quy định của pháp luật và quy định về đáp ứng điều kiện để thực hiện TTHC.
Nói như ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tại Diễn đàn Doanh nghiệp thường niên 2016 vừa diễn ra, các DN Việt Nam vẫn phải nặng gánh các khoản chi trả không chính thức, gặp phải tình trạng nhũng nhiễu. Cho nên, DN luôn phải tìm cách đối phó với những rủi ro có thể xảy ra từ thay đổi chính sách hay sự áp dụng và thực hiện không nhất quán.
Trở lại vấn đề cải cách TTHC tại Bộ Công Thương, mới đây, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã phê duyệt phương án tổng thể đơn giản hóa TTHC trong lĩnh vực quản lý nhà nước năm 2017.
Với các DN Việt thì tổng chi phí tuân thủ thủ tục hành chính vẫn là gánh nặng lớn
Cụ thể, Bộ này sẽ bãi bỏ 15, đơn giản hóa 108 TTHC trong tổng số 443 TTHC thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Công Thương nhằm tạo thuận lợi, giảm chi phí tuân thủ cho người dân, DN.
Cần nhắc lại, vừa qua, Bộ này cũng đã triển khai cắt giảm một số TTHC như bãi bỏ việc kiểm tra formaldehyde và amin thơm đối với hàng dệt may; sửa đổi danh mục sản phẩm, hàng hóa có nguy cơ gây mất an toàn thuộc trách nhiệm quản lý của Bộ Công Thương; sửa đổi quy định về dán nhãn năng lượng…
Cần hiệu quả thực chất
Tuy nhiên, như thừa nhận của Bộ Công Thương, là Bộ đa ngành đa lĩnh vực, Bộ Công Thương hiện quản lý tới 443 TTHC tại 19 lĩnh vực, ở cả 4 cấp chính quyền (cấp trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện và cấp xã), rõ ràng những nỗ lực đó là chưa đủ.
Giới chuyên gia lưu ý kế hoạch cải cách, cắt giảm TTHC ở Bộ Công Thương không nên chỉ là đơn giản hoá TTHC mà điều DN mong đợi còn ở việc minh bạch hóa và hiện đại hóa.
Theo thông tin được đưa ra tại Hội nghị cải cách hành chính năm 2016 của Bộ Công Thương diễn ra sáng 13/12, các lĩnh vực đơn giản hóa gồm: Lĩnh vực kiểm tra chất lượng thép sản xuất, nhập khẩu; thương mại quốc tế; công nghiệp nặng; kinh doanh phân bón; kinh doanh tiền chất công nghiệp; hóa chất; điện lực; sản xuất, kinh doanh thuốc lá; kinh doanh khí; năng lượng; an toàn thực phẩm; sản xuất, kinh doanh rượu; kinh doanh xăng dầu; đánh giá sự phù hợp; xúc tiến thương mại; xuất, nhập khẩu; quản lý cạnh tranh.
Ông Trần Hữu Linh, Chánh Văn phòng Bộ Công Thương, cho rằng khối lượng thủ tục cắt giảm và đơn giản hóa lên tới gần 30% tổng số TTHC hiện có của ngành công thương.
Vấn đề đặt ra cho Bộ Công Thương trong thời gian tới để nâng cao chất lượng hiệu quả trong công tác cải cách TTHC chính là nâng cao vai trò của Bộ trưởng và Thủ trưởng của các đơn vị trong việc nghiêm túc thực hiện.
Hơn nữa, tiến độ xây dựng văn bản phát luật phải thiết thực và khả thi, đồng thời công khai, minh bạch và hiện đại hóa TTHC trên Cổng Thông tin điện tử của Bộ, cũng như xây dựng quy trình giám sát, kiểm tra, đôn đốc thực thi cải cách TTHC.
Trên thực tế, nền kinh tế nào cũng có TTHC, nhưng gánh nặng tuân thủ thì lại khác nhau. Với các DN Việt thì tổng chi phí tuân thủ TTHC vẫn là gánh nặng lớn. Từ khá lâu, các DN vẫn mong muốn công tác cải cách TTHC ngành công thương đơn giản, minh bạch, hiện đại hóa và chuẩn hóa.
Với việc việc chiếm hơn 8% ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện (22/267), kiểm soát 443 TTHC, ngành công thương được coi là một lĩnh vực quan trọng đối với quản lý nhà nước về kinh tế.
Các quy định và TTHC trong ngành công thương có tầm ảnh hưởng quan trọng đối với việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh nói chung. Điều đó đòi hỏi kế hoạch cải cách TTHC ở Bộ Công Thương cần phải sớm được triển khai và mang lại hiệu quả thực chất cho DN, để chi phí tuân thủ TTHC không còn là nỗi ám ảnh.
Thế Vinh