Mỗi năm có trên 11.000 vụ án rửa tiền

Đây là thông tin được ông Cao Anh Đức, Phó Vụ trưởng Vụ Thực hành quyền công tố và Kiểm sát điều tra an ninh thuộc Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao công bố tại Hội thảo về Phòng, chống tội phạm rửa tiền năm 2021, tổ chức ngày 21/12.

Số liệu từ NHNN cho biết, từ năm 2013 đến tháng 9/2020, qua phân tích, đã xử lý trên 10.000 báo cáo giao dịch đáng ngờ, Cục Phòng chống rửa tiền đã chuyển 857 vụ việc (liên quan đến 5.614 giao dịch) đến Cơ quan điều tra, cơ quan Thanh tra, Thuế, Hải quan để phục vụ cho hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, truy thu thuế và xử lý vi phạm.

Trung bình mỗi ngày, Cục Phòng chống tội phạm rửa tiền thuộc Ngân hàng Nhà nước tiếp nhận, phân tích, xử lý hàng nghìn báo cáo giao dịch đáng ngờ về rửa tiền. (Ảnh minh hoạ: Int)

Còn theo thống kê của Viện kiểm sát nhân dân tối cao, số lượng các vụ án về tội phạm có rủi ro về rửa tiền là rất lớn, nhiều vụ án số tiền chiếm đoạt lên tới hàng ngàn tỷ đồng. Từ năm 2013 đến 2019, Cơ quan tố tụng đã khởi tố gần 10.000 vụ án tham nhũng, kinh tế, chức vụ; tỷ lệ thu hồi đến 32,6%, có vụ thu hồi 100% như vụ AVG…

Các thủ đoạn rửa tiền chủ yếu là cư dân biên giới mang vàng, tiền, ngoại tệ vượt định mức bắt buộc phải khai báo hải quan nhưng không khai báo hoặc khai khống. Tiền, tài sản được cất giấu trên người, hành lý ký gửi hoặc hành lý xách tay, phương tiện vận chuyển hoặc cất giấu trong container hàng hóa, nhằm trốn tránh sự kiểm tra, phát hiện của Hải quan.

Bên cạnh đó, các đối tượng thường lợi dụng quy định ngân hàng không kiểm tra tính hợp pháp của hồ sơ, khách hàng phải tự chịu trách nhiệm, các đối tượng đã mua hồ sơ hoặc lập hồ sơ thương mại xuất nhập khẩu hàng hóa khống, làm giả con dấu, chữ ký các công ty bán hàng (thường tại Trung Quốc) để lập khống hợp đồng, các phụ lục hợp đồng, lệnh chuyển tiền.

“Sau khi lập hồ sơ khống, các đối tượng dùng hồ sơ này để mua ngoại tệ của ngân hàng và yêu cầu ngân hàng chuyển ngoại tệ ra nước ngoài tới các địa chỉ theo yêu cầu để thực hiện hợp đồng khống. Thực chất biến việc chuyển tiền bất hợp pháp ra nước ngoài thành chuyển tiền hợp pháp qua ngân hàng”, ông Nguyễn Huy Công, Cục Điều tra Chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) cho biết.

Chia sẻ tại hội thảo, các chuyên gia lưu ý, gần đây tình trạng rửa tiền bằng tiền ảo bùng nổ. Theo các chuyên gia, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, thị trường tài chính trong nước đã xuất hiện nhiều sản phẩm, dịch vụ công nghệ số, phương tiện thanh toán trực tuyến, điện tử mới như tiền ảo, tiền điện tử… Sự nở rộ của các phương thức thanh toán điện tử đang tạo nên “cơn sốt’ trong giới đầu tư (trong đó có Việt Nam) và ngày càng có nhiều đồng tiền ảo mới ra đời.

Tuy nhiên, do đây là loại hình kinh doanh mới, nên không chỉ tại Việt Nam, nhiều nước trên thế giới cũng đang rất khó kiểm soát và bị biến tướng. Hiện, Bitcoin là đồng tiền ảo được giới tội phạm ưa dùng để rửa tiền do khả năng vốn hóa lớn, tính thanh khoản nhanh.

Trước tình trạng rửa tiền có nguy cơ gia tăng tại Việt Nam, cuối tháng 11/2021, trong phiên họp Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ đạo hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội về việc chỉnh sửa, bổ sung Luật phòng chống rửa tiền năm 2022.

Mới đây, NHNN cũng cho biết, đang xây dựng Dự án Luật Phòng chống rửa tiền (sửa đổi) và phối hợp với các bộ, ngành có liên quan đề xuất đưa 4 dịch vụ ví điện tử, tiền ảo, cho vay P2P, cầm đồ vào chương trình xây dựng Luật của Quốc hội.

Với các loại tiền ảo, Bitcoin hiện được giao dịch rộng rãi trên các sàn giao dịch tiền ảo như một loại “chứng khoán”, với việc gia tăng giá trị nhanh chóng trong thời gian qua, các đồng tiền ảo đã thu hút sự quan tâm của hàng triệu nhà đầu tư trên khắp thế giới, trong đó có Việt Nam.

"Hệ thống pháp luật của Việt Nam chưa có quy định pháp lý điều chỉnh hoạt động phát hành, mua bán, trao đổi tiền ảo, tài sản ảo, cũng chưa quy định đơn vị chính thức quản lý việc phát hành và giao dịch tiền ảo, tài sản ảo. Do đó, hoạt động này ngày càng diễn biến phức tạp, đặc biệt là hoạt động sử dụng tiền ảo để huy động vốn theo phương thức đa cấp có nguy cơ ảnh hưởng đến sự ổn định của thị trường tài chính, trật tự an toàn xã hội và có thể gây rủi ro rất lớn đối với tổ chức, cá nhân tham gia", NHNN đánh giá.

Để nâng cao năng lực phòng chống rửa tiền, PGS TS Trương Hồ Hải, Viện trưởng Viện Nhà nước và Pháp luật, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho rằng, thời gian tới, hành lang pháp lý đấu tranh phòng chống rửa tiền ở Việt Nam cần tiếp tục hoàn thiện. Trong đó, tiếp tục ban hành và hoàn thiện pháp luật về quản lý hoạt động trên không gian mạng, trí tuệ nhân tạo, tiền ảo; hoàn thiện Luật Quản lý Thuế, Luật Kinh doanh bất động sản… Đồng thời, cần thúc đẩy giao dịch không dùng tiền mặt; xác minh và xử lý tài sản, thu nhập không minh bạch...”, ông Hải nhấn mạnh.

Thanh Hoa