Sáng nay (27/8), tại Hội nghị phổ biến những điểm mới của Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 do Tổng cục Thuế tổ chức, một số chuyên gia cho rằng xoá nợ thuế là việc làm cần thiết, tuy nhiên quá trình thực thi phải đảm bảo công khai minh bạch và công bằng.
 |
|
Xóa nợ thuế đối với những khoản nợ đọng thuế không có khả năng thu hồi |
Nợ thuế tăng
Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tình hình nợ đọng thuế vẫn còn cao, tổng số tiền thuế nợ tính đến ngày 31/12/2018 là 81.618 tỷ đồng, tăng 4% so với thời điểm 31/12/2017, gồm cả tiền thuế nợ không có khả năng thu là 41.387 tỷ đồng, chiếm 50,7% tổng số tiền thuế nợ.
Trong đó, số nợ không có khả năng thu hồi do cơ quan thuế quản lý là 37.572 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng 49,3% tổng số tiền thuế nợ, bằng 3,2% tổng số thu nội địa năm 2018). Còn số nợ không có khả năng thu hồi do Hải quan quản lý là 3.815 tỷ đồng, chiếm 72,1% tổng nợ của toàn cơ quan Hải quan quản lý. 43,4% các khoản nợ khó thu phát sinh trước thời điểm Luật Quản lý thuế sửa đổi, bổ sung năm 2012 có hiệu lực.
Dẫn chứng từ địa phương có khoản thu lớn nhưng nợ thuế cũng nhiều, ông Lê Duy Minh, Phó Cục trưởng Cục Thuế TP.HCM cho biết, TP.HCM số nợ thực từ đất khoảng 1.200 tỷ đồng, từ hoạt động sản xuất kinh doanh là 1.000 tỷ đồng, nhưng tổng số nợ hiện tại lên tới 23.561 tỷ đồng. Đây là số lũy kế nhiều năm. Số nợ này phần lớn xuất phát từ tiền chậm nộp và phạt chậm nộp.
Hiện nay, Cục Thuế TP.HCM đang quản lý 233.000 đối tượng không còn địa chỉ kinh doanh, trong đó 67.894 là doanh nghiệp và 165.922 là hộ kinh doanh và cá nhân nộp thuế. Tổng số nợ là 6.639 tỷ đồng, chậm nộp là 2.138 tỷ đồng. Cứ qua một năm thì từ con số trên 6.000 tỷ đồng này sẽ phát sinh thêm 10% khoảng 600 tỷ đồng và đây là điều rất khó khăn cho công tác theo dõi, quản lý…
"Theo dõi đối tượng này tốn rất nhiều nhân lực, vật lực nhưng lại không thu được khoản nào từ đối tượng này", ông Minh nói.
Luật Quản lý thuế sửa đổi có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2020, quy định cụ thể các trường hợp được xóa nợ tiền thuế, tiền chậm nộp, tiền phạt gồm người có nghĩa vụ nộp thuế đã chết, mất năng lực hành vi dân sự mà không còn tài sản, kể cả tài sản được thừa kế để nộp hoặc đã bị phá sản theo quyết định của Tòa án và không còn tài sản để nộp thuế.
Trường hợp khác, người nộp thuế đã bị thu hồi giấy phép kinh doanh, cơ quan thuế đã áp dụng tất cả các biện pháp cưỡng chế thu nợ nhưng người nộp thuế không còn tài sản để nộp thuế, tiền phạt, tiền chậm nộp còn nợ và khoản nợ thuế đã quá 10 năm không còn khả năng thu hồi.
Theo Tổng cục Thuế, quy định trên cũng phù hợp với thông lệ quốc tế, hầu hết các nước trên thế giới đều có cơ chế để thực hiện xóa nợ cho những khoản nợ thuế không còn khả năng thu hồi.
Tránh gây thất thoát
Ông Nguyễn Hữu Quang, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách của Quốc hội, cho rằng mục tiêu của việc ban hành Nghị quyết về xóa nợ thuế nhằm thể chế hóa chủ trương quan điểm của Quốc hội, Chính phủ đối với pháp luật về quản lý thuế nói chung và pháp luật quản lý nợ thuế nói riêng, xử lý tiền chậm nộp, tiền phạt chậm nộp nhằm tháo gỡ khó khăn về tài chính cho những doanh nghiệp có phát sinh nợ thuế do gặp nguyên nhân bất khả kháng; xóa nợ đối với khoản nợ thuế, tiền phạt, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp tồn tại lâu năm không có khả năng thu hồi ngân sách do người nộp thuế đã phá sản nhưng không thực hiện thủ tục phá sản theo quy định của pháp luật; người nộp thuế ngừng kinh doanh và cơ quan thuế xác minh những trường hợp này không còn khả năng nộp ngân sách, nên việc xóa nợ là cần thiết.
Quan điểm từ Tổng cục Thuế cũng cho biết, có nhiều lý do để xóa nợ thuế. Đó là, tạo cơ chế pháp lý để xử lý dứt điểm tiền thuế nợ, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp tồn tại lâu năm không còn khả năng thu của các đối tượng đã chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự, thực tế đã phá sản...
Ngoài ra, Luật Quản lý thuế hiện hành chưa có quy định pháp luật để xử lý nợ thuế đối với người nộp thuế đã chấm dứt hoạt động sản xuất kinh doanh và thực sự không còn khả năng nộp ngân sách nhà nước, nên số tiền thuế nợ, tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp tồn tại dây dưa kéo dài.
Ông Nguyễn Thế Mạnh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế cho rằng, xử lý tiền phạt chậm nộp, tiền chậm nộp nhằm tháo gỡ khó khăn về tài chính cho những người nộp thuế có phát sinh nợ thuế, bị thiệt hại vật chất do gặp thiên tai, thảm họa, dịch bệnh, hoả hoạn, tai nạn bất ngờ hoặc trường hợp bất khả kháng khác.
Giới chuyên gia cho rằng việc xóa nợ thuế, xóa tiền phạt, xóa tiền chậm nộp thuế về mặt chủ trương là hoàn toàn phù hợp, song quá trình thực thi phải đảm bảo công khai minh bạch và công bằng.
PGS. TS Ngô Trí Long cho rằng, trường hợp được đề nghị xóa cần xét rất cẩn thận, nguyên nhân doanh nghiệp nợ thuế do khách quan hay chủ quan, tránh tình trạng lạm dụng gây thất thoát của Nhà nước.
Hoàng Hà
