Thị trường Trung Quốc ngày càng giữ vị trí quan trọng với xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam. Trong những năm gần đây, thị trường này luôn nằm trong top 3 thị trường nhập khẩu nhiều nhất, chỉ đứng sau Mỹ và Nhật Bản.
Năm 2022, xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam sang Trung Quốc đạt kỷ lục về doanh số lẫn tăng trưởng, lần lượt là 1,6 tỷ USD và 66%. Tuy nhiên do giá giảm và tồn kho cao, kim ngạch 9 tháng đầu năm nay giảm 18%, chỉ đạt một tỷ USD.
Cá tra và tôm là những mặt hàng chiếm tỷ trọng cao nhất, trong đó cá tra chiếm 40% và tôm chiếm 38% đều bị giảm giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc. Một số loài hải sản khác xuất khẩu sang Trung Quốc cũng bị giảm mạnh doanh số, trong đó mực, bạch tuộc giảm 10%; cua, ghẹ giảm 82%, các loại cá khác vẫn giữ mức tương đương cùng kỳ năm 2022.
Tuy nhiên nếu xét riêng từng loài thuỷ sản thì năm 2023 có nhiều loài có tín hiệu tích cực với mức tăng trưởng mạnh như tôm chân trắng, tôm sú, tép biển, cá hố, cá chỉ vàng, cá thu, cá đổng, cá nục, cá mắt kiếng,…
 |
|
Xuất khẩu thuỷ sản sang Trung Quốc qua các tháng. |
Tuy nhiên theo nhận định mới đây của VASEP về năm 2023 và những năm tới đang có một số yếu tố thuận lợi, mang lại cơ hội và dư địa thâm nhập sâu hơn vào thị trường này.
Đầu tiên, tại Trung Quốc nhu cầu thuỷ sản đang hồi phục khi kinh tế có tín hiệu tích cực. Việt Nam có vị trí địa lý thuận lợi, giúp giảm phí logistics so với các nước khác nên là cơ hội cạnh tranh cho thuỷ sản trong lúc thị trường này cũng tìm thêm nguồn cung mới thay thế hàng nhập từ Nhật Bản.
Thứ hai, nước này cũng đang chuyển dịch trong đầu tư đến các ngành sinh lợi cao hơn nên nuôi trồng thủy sản giảm. Do vậy, Trung Quốc sẽ ngày càng phụ thuộc vào thủy sản nhập khẩu giống như các nước phương Tây. Biến động địa chính trị, lạm phát, khủng hoảng năng lượng khiến nhu cầu tiêu thụ của Mỹ, EU, Nhật Bản giảm nhưng Trung Quốc vẫn tăng lên.
VASEP đã nhận định rằng nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã xác định thị trường Trung Quốc đã và sẽ là điểm đến tiềm năng cao cho thuỷ sản Việt Nam nếu cả ngành thuỷ sản và cộng đồng doanh nghiệp nắm bắt được nhu cầu, thị hiếu và cơ hội từ thị trường.
Để tận dụng tốt cơ hội, hiệp hội cho rằng cần có trao đổi thông tin, nhu cầu nhiều hơn ở cấp địa phương. Đặc biệt, cần có những thay đổi về chính sách như mở rộng danh sách các sản phẩm thủy sản được xuất khẩu, mở cửa hơn cho các loài thủy sản tươi sống như tôm hùm bông, cua. Bên cạnh đó, cần phát triển thêm hạ tầng logistics từ kết nối đường bộ, đường sắt và hợp tác xây dựng các kho lạnh.
Uyển Nhi
