Theo thống kê, một số nền kinh tế sử dụng 90% thanh toán điện tử thì GDP sẽ tăng thêm khoảng 1%. Vì vậy, Việt Nam đang đẩy mạnh việc thanh toán không dùng tiền mặt, trước mắt là ở các thành phố lớn như Hà Nội, Tp.HCM, Đà Nẵng,… khuyến khích người dân mở tài khoản ngân hàng.
Thị trường giàu tiềm năng
Thống kê của Nhóm công tác Kinh tế số của Diễn đàn kinh tế tư nhân cho thấy năm 2016, doanh thu thương mại điện tử (TMĐT) đạt 900 triệu USD, tăng 50% so với năm 2015, ước tính đến năm 2020 đạt 5 tỷ USD, tăng 54%/năm. Đặc biệt, theo đánh giá ước tính, TMĐT chỉ mới tiếp cận được 17% dân số Việt Nam, dư địa của thị trường này còn tới hơn 80%.
Ước tính đến năm 2020, có 60 triệu người dùng smartphone, chiếm 60% dân số, tăng gấp 30 lần so với năm 2010. Xuất hiện xu thế “số hóa” ở mọi lĩnh vực, từ thương mại, thanh toán đến vận chuyển, giáo dục, sức khỏe… cho thấy tiềm năng lớn để phát triển.
Ông Trần Thanh Nam, Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc công ty Moca, đánh giá, thanh toán điện tử có vai trò tích cực cho kinh tế số nói chung, năm 2016, doanh thu TMĐT đạt 900 triệu USD. Đây là con số khá sát thực cho thấy doanh thu chỉ bằng 0,5% chi tiêu của người dân (160 tỷ USD). Hơn nữa, ước tính, trong năm 2016, người Việt Nam thanh toán bằng thẻ tín dụng, thẻ ngân hàng khoảng 750 triệu USD trong tổng số 900 triệu USD doanh thu TMĐT.
|
Đề xuất miễn giảm thuế cho DN chấp nhận thanh toán điện tử
Khảo sát về thái độ thanh toán của người tiêu dùng do Visa thực hiện cuối năm 2016 cho thấy, mức độ tin dùng thanh toán điện tử tại Việt Nam đã tăng 8% so với năm 2015. Có 83% người tham gia khảo sát trả lời, họ mua sắm online ít nhất 1 lần/tháng (tăng 11%) và hành vi mua sắm bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi việc đọc nhận xét, bình luận trên mạng xã hội (73%), kế đó là các chương trình khuyến mãi (53%).
Ông Sean Preston, Giám đốc Visa tại Việt Nam, Campuchia và Lào, cho biết số lượng người sở hữu smartphone không ngừng gia tăng sẽ đóng vai trò chủ đạo cho việc phát triển thanh toán di động của Việt Nam trong tương lai.
Theo khảo sát, khoảng 70% người tiêu dùng mua hàng 1 lần/tháng bằng smartphone. Điều này cho thấy người Việt nhận thấy thanh toán di động vừa an toàn vừa tiện lợi nên thanh toán di động sẽ bùng nổ, trở thành một xu hướng.
Ưu đãi, khuyến khích
Tuy nhiên, ông Nam lo ngại rằng thanh toán điện tử Việt Nam có thể rất phát triển nhưng chưa phát triển trong nước khi 700 triệu USD doanh thu đều dành cho Uber, Grab, Facebook…
Trong 750 triệu USD doanh thu từ thanh toán điện tử, doanh nghiệp (DN) Việt chỉ chiếm khoảng 50 triệu USD, còn lại 700 triệu USD là các DN nước ngoài nắm giữ.
“Thói quen sử dụng tiền mặt của người dân, sự hạn chế về hạ tầng kỹ thuật thanh toán điện tử, mức độ an toàn trong thanh toán điện tử… đang là những rào cản lớn nhất cho việc phát triển thị trường thanh toán qua thẻ ở Việt Nam hiện nay”, ông Nam nhận định.
Do vậy, hầu hết người Việt Nam vẫn có thói quen sử dụng tiền mặt khi 90% các giao dịch bằng thẻ đơn thuần chỉ là rút tiền tại máy ATM và chỉ 10% còn lại là để thanh toán qua POS (máy chấp nhận thanh toán thẻ).
Theo ông Nam, để khích lệ nền kinh tế số, trong đó bao gồm cả thanh toán số, thanh toán điện tử, cần sự chú trọng hỗ trợ thêm nữa của Nhà nước. Cụ thể, DN muốn dùng tiền mặt mà không chấp nhận trả khoản phí 1 – 2% để thanh toán bằng điện tử, trong khi đó, Uber buộc được người tiêu dùng thanh toán bằng thẻ sau một thời gian nhất định, hãng này đã tự trả phí 3%.
Ông Nam đề xuất: Miễn giảm một phần thuế cho DN chấp nhận thanh toán điện tử là chính sách hoàn toàn có thể khai thác và thiết thực. Khi đó quản trị minh bạch thông tin tài chính, quản trị thu thuế DN cũng tốt hơn vì trên thực tế, nhiều DN tránh thanh toán điện tử vì sợ thuế. Đồng thời trong phạm vi hoạt động khuyến khích kinh tế số nên chú trọng nhiều hơn đến phát triển thanh toán điện tử.
Các chuyên gia cũng cho rằng, để khuyến khích dùng thẻ thanh toán điện tử, Chính phủ và DN cần cung cấp nhiều dịch vụ hơn đối với sử dụng thẻ thanh toán.
Theo đó, thời gian tới, các ngân hàng thương mại cần đưa ra một chính sách phí hợp lý liên quan đến việc sử dụng thẻ để khuyến khích nhiều cá nhân tham gia vào sử dụng thẻ thanh toán, tiếp tục đẩy mạnh số lượng POS phục vụ cho nhu cầu thanh toán hằng ngày của người dân.
Thy Lê
