Nguồn cung xi măng vượt cầu nội địa tới 40 triệu tấn

Năm 2020, xuất khẩu xi măng và clinker đã vượt mốc 38 triệu tấn, tăng hơn 4 triệu tấn so với năm 2019, kim ngạch đạt 1,46 tỷ USD. Sang quý I/2021, xuất khẩu xi măng và clinker tiếp tục duy trì đà tăng trưởng, đạt 10,15 triệu tấn với kim ngạch khoảng 314 triệu USD.

Nguồn cung xi măng đã vượt cầu nội địa tới 40 triệu tấn (Ảnh: Int)

Theo đánh giá của Hiệp hội Xi măng Việt Nam (VNCA), ở bình diện chung của ngành, xét về sản lượng thì kênh xuất khẩu đã cứu các doanh nghiệp khỏi cảnh dư thừa do nguồn cung đã vượt cầu tới 40 triệu tấn. Nhờ xuất khẩu tăng vọt, tiêu thụ toàn ngành vẫn đạt trên 100 triệu tấn.

“Tiêu thụ thị trường nội địa đang chững lại ở mức 62 triệu tấn trong năm 2020, thị trường xuất khẩu tăng nhưng tiềm ẩn yếu tố không bền vững”, Báo cáo thường niên ngành xi măng năm 2020 do VNCA phát hành nhận định.

Thống kê cho thấy, nguồn cung xi măng trong nước đang tăng lên do việc đầu tư mở rộng vẫn tiếp diễn, dù đã được điều chỉnh cho phù hợp với tốc độ tiêu thụ xi măng dựa trên tăng trưởng kinh tế và Chiến lược phát triển ngành xây dựng. Đến cuối năm 2020, Việt Nam có 90 dây chuyền sản xuất clinker, xi măng với tổng công suất 107 triệu tấn (tính theo 80% clinker + 20% phụ gia), thực tế có thể sản xuất khoảng 120 - 130 triệu tấn (70% clinker + 30% phụ gia).

Trong khi đó, lượng tiêu thụ nội địa những năm gần đây gần như không tăng, mà chững lại. Cụ thể, năm 2015 đạt 55,68 triệu tấn, năm 2016: 59,34 triệu tấn, năm 2017 nhích nhẹ lên 60,27 triệu tấn, năm 2018: 63,94 triệu tấn, năm 2019 đạt xấp xỉ 65 triệu tấn, nhưng đến năm 2020 lại giảm 3 triệu tấn còn 62,12 triệu tấn.

Trông chờ vào xuất khẩu để giảm áp lực dư cung và tồn kho, nhưng các doanh nghiệp sản xuất xi măng luôn phải đối mặt với những yếu tố rủi ro, không bền vững.

Đại diện một doanh nghiệp xi măng cho biết, giá xuất khẩu clinker hiện chỉ 34-35 USD/tấn, nhưng trong bối cảnh dư cung lớn, có những thời điểm, giá nào doanh nghiệp cũng phải xuất, thay vì chịu cảnh hàng tồn kho, và các nhà nhập khẩu nắm rất chắc điều này.

Hiện, Trung Quốc và Philippnes là hai thị trường xuất khẩu chính của ngành xi măng Việt Nam, với tổng sản lượng 29 triệu tấn năm 2020. Sự phụ thuộc quá lớn vào hai thị trường này cũng là một nguy cơ, bởi khi một trong hai thị trường này điều chỉnh sản lượng nhập khẩu, doanh nghiệp xi măng sẽ trở tay không kịp.

P.L