Tính đến ngày 15/4, lượng đường tồn kho đã lên tới 680.273 tấn và chưa có dấu hiệu dừng lại. Tiêu thụ chậm, giá đường đi xuống khiến bức tranh ngành mía đường càng ảm đạm.
Theo VSSA, bên cạnh lượng tồn kho lớn của niên vụ 2016/2017, bước vào niên vụ mới, tính đến ngày 15/4/2018, lượng đường tồn kho đã lên tới 680.273 tấn.
Hàng tồn kho tăng cao
Con số này đang tiếp tục tăng lên khiến nhiều nhà máy rơi vào tình cảnh lao đao, việc trả tiền mía cho nông dân bị chậm lại.
Đến thời điểm này, giá đường bán tại các nhà máy đã gần ngang giá đường nhập lậu, một số nhà máy đã bán thấp hơn giá thành sản xuất để giảm bớt lượng đường tồn kho (11.400-12.000 đồng/kg).
Được biết, với ngành mía đường, chuyện tồn kho đường là đương nhiên vì đặc điểm sản xuất của ngành này theo mùa vụ, tức sản xuất chỉ tập trung trong một thời gian nhất định của năm, các nhà máy hầu như phải bảo hiểm trữ đường. Tuy nhiên, năm nay, lượng đường tồn kho đang tăng cao hơn mức kiểm soát.
Lý giải về nguyên nhân khiến lượng đường tồn kho cao, ông Hà Hữu Phái, Trưởng đại diện VSSA tại Hà Nội, cho biết thị trường đường thế giới đang gặp nhiều khó khăn, giá xuống thấp. Lượng đường thế giới tăng cao kỷ lục với 178 triệu tấn, hơn năm ngoái 10 triệu tấn, dư thừa trên 5 triệu tấn so với nhu cầu, khiến giá đường giảm xuống mức thấp nhất trong 4 năm trở lại đây.
Hơn nữa, hiện nay là thời điểm “nhạy cảm” giao thời của hội nhập (Hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN với nội dung quan trọng là xóa bỏ hạn ngạch nhập khẩu đường có hiệu lực vào đầu năm 2018) nên tâm lý của người tiêu dùng là chờ đợi quyết định của Chính phủ về kiến nghị của VSSA kéo dài thời gian xóa bỏ hạn ngạch nhập khẩu đường đến năm 2022.
Ngoài ra, ngành mía đường Việt Nam còn nhiều khó khăn như diện tích nhỏ lẻ, manh mún, chưa thể áp dụng triệt để tiến bộ khoa học kỹ thuật nên năng suất, chất lượng kém.
Nhiều nhà máy đường có công suất ép nhỏ, trang thiết bị lạc hậu, giá thành sản phẩm cao, gây khó khăn trong việc cạnh tranh với đường của một số nước có thế mạnh hơn.
Hơn nữa, ngành mía đường Việt Nam đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi vấn nạn đường lậu, nhất là từ Thái Lan. Đồng thời, với thuế suất 0% từ các nước ASEAN, đường lỏng cũng đang “tấn công” mạnh vào thị trường Việt Nam. Thống kê cho biết, năm 2015 có 67.384 tấn đường lỏng vào Việt Nam; năm 2016 đã tăng lên 70.090 tấn; đến năm 2017 tăng vọt lên tới 89.434 tấn…
 |
|
Doanh nghiệp ngành mía đường lớn nhất Việt Nam hiện nay là công ty cổ phần Thành Thành Công – Biên Hòa cho biết tính đến 31/3, giá trị hàng tồn kho gần 3.700 tỷ đồng, mức cao nhất từ năm 2012 trở lại đây |
Phải giải quyết từ gốc rễ
Năm 2017 có thể nói là cơn ác mộng đối với ngành đường, nhưng_năm 2018, thị trường đường được dự báo vẫn còn rất khó khăn, vì giá thành đường trong nước khá cao, trong khi giá đường nhập từ Thái Lan lại thấp.
Doanh nghiệp ngành mía đường lớn nhất Việt Nam hiện nay là công ty cổ phần Thành Thành Công – Biên Hòa cho biết tính đến 31/3, giá trị hàng tồn kho gần 3.700 tỷ đồng, mức cao nhất từ năm 2012 trở lại đây.
Một “ông lớn” khác của ngành đường là công ty cổ phần Mía đường Lam Sơn cũng ghi nhận kinh doanh sụt giảm và tồn kho tăng cao. Cụ thể, trong quý III (từ ngày 1/1 – 31/3/2018) của niên độ 2017-2018, doanh thu của Mía đường Lam Sơn sụt giảm 71% so với cùng kỳ, đạt gần 244 tỷ đồng, còn lợi nhuận sau thuế chỉ là 2,2 tỷ đồng, giảm đến 94%.
Lũy kế 3 quý đầu niên độ, công ty ghi nhận doanh thu thuần giảm 58% so với cùng kỳ còn 719 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế giảm 84% còn 22 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế giảm 87% còn 15 tỷ đồng.
Với tình trạng này, ông Đặng Văn Thành, Chủ tịch HĐQT Thành Thành Công, dự báo đến năm 2025 có thể chỉ còn 15 trong số 40 nhà máy đường hiện nay còn hoạt động.
Giải pháp trước mắt được VSSA đưa ra là kiến nghị Chính phủ đưa mặt hàng đường vào danh sách danh mục hàng hóa nhập khẩu áp thuế suất 5% sau năm 2018. Tuy nhiên, giải pháp này chưa rõ có được áp dụng hay không.
Đồng thời, để khắc phục tình trạng manh mún trong sản xuất, VSSA đang đẩy mạnh chủ trương dồn điền đổi thửa, tạo ra những cánh đồng quy mô lớn để cơ giới hóa, từ đó sẽ giảm được chi phí còn 50% so với hiện nay. Tuy nhiên, biện pháp này hiện đang “vướng trần” hạn điền.
Đối với DN, Nhà nước nên tạo môi trường cạnh tranh công bằng cho DN trong nước thông qua việc chống buôn lậu đường hiệu quả…
Đồng thời, DN cũng đang đầu tư thiết bị chế biến nâng cao hiệu suất của các nhà máy đường trong nước, tăng sản lượng, giảm giá thành, tạo sức cạnh của đường nội.
Tuy nhiên, hiện đa số các nhà máy đường Việt Nam đã tư nhân hóa nên cổ đông của DN luôn muốn có lời nhiều, vì vậy, rất khó để có thể hạ giá đường trên thị trường.
Hồng Nhung
