Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân quý I/2021 tăng 0,29%, mức tăng thấp nhất của quý I trong 20 năm qua, lạm phát cơ bản quý I/2021 tăng 0,67%.
Tác động kép từ giá xăng dầu
Theo Tổng cục Thống kê, nguyên nhân khiến CPI giảm trong quý I/2021 do Chính phủ triển khai các gói hỗ trợ cho người dân và người sản xuất gặp khó khăn do dịch COVID-19, trong đó có gói hỗ trợ của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) triển khai giảm giá điện, tiền điện cho khách hàng trong quý II và quý IV/2020.
 |
|
Giá xăng dầu tiếp tục là nguyên nhân gia tăng lạm phát. |
Theo đó, giá điện tháng 1/2021 giảm 16,88% so với tháng trước làm cho giá điện sinh hoạt bình quân quý I giảm 7,18% so với cùng kỳ năm 2020, tác động giảm CPI chung 0,24 điểm phần trăm.
Đặc biệt, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, nhu cầu đi lại, du lịch của người dân giảm so với cùng kỳ năm trước, làm cho giá vé máy bay quý I giảm 24,28%; giá vé tàu hỏa giảm 10,03%; giá du lịch trọn gói giảm 4%...
Liệu xu hướng giảm giá này có còn tiếp diễn? Tổng cục Thống kê cho rằng nền kinh tế Việt Nam cũng như thế giới đang bước vào giai đoạn phục hồi sau đại dịch COVID-19, điều này tạo áp lực lên giá cả nhiều mặt hàng trong thời gian tới.
Đầu tiên là giá xăng dầu, chỉ số giá nhóm giao thông tháng 3/2021 tăng 2,29% so với tháng trước, chủ yếu do giá xăng, dầu tăng 6,89% so với tháng trước làm CPI chung tăng 0,25 điểm phần trăm do ảnh hưởng của đợt điều chỉnh giá vào ngày 25/2/2021, 12/3/2021 và 27/3/2021.
Trong lần điều chỉnh giá xăng dầu ngày 27/3, giá xăng trong nước tiếp tục được điều chỉnh tăng thêm từ 129 - 165 đồng/lít. Đây là lần thứ 5 giá xăng trong nước tăng trong những tháng đầu năm 2021.
Đáng chú ý, Liên Bộ Công Thương - Tài chính cho biết kỳ điều hành này, nếu không tiếp tục chi Quỹ Bình ổn giá, giá các loại xăng dầu sẽ tăng so với giá hiện hành khoảng 331 - 2.029 đồng/lít/kg. Do áp lực của giá xăng dầu thế giới, từ đầu năm đến nay, Quỹ Bình ổn giá đã chi liên tục với mức chi từ 200 - 2.000 đồng/lít/kg đối với các loại xăng dầu.
Ông Nguyễn Hoàng, Giám đốc một doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch, cho biết việc giá xăng dầu trong nước tăng đã khiến doanh nghiệp khó thêm khó. Một mặt doanh nghiệp này đang phải hạ giá tour du lịch để kích cầu, nhưng mặt khác giá xăng tăng khiến chi phí hoạt động tăng lên. "Điều này đồng nghĩa, nếu muốn giảm giá tour, chúng tôi phải chấp nhận lỗ", ông Hoàng nói.
Cân nhắc điều chỉnh giá
Theo bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá, đang có những yếu tố tạo áp lực lên mục tiêu kiểm soát lạm phát dưới 4%. Từ nay đến cuối năm, áp lực lạm phát không nhỏ, nhất là trên mức nền thấp của năm 2020 do giá xăng dầu ở đáy vì tác động bởi dịch COVID-19.
Theo đó, bà Oanh cho biết khả năng kinh tế toàn cầu phục hồi thì nhu cầu hàng hóa, dịch vụ tăng lên, đẩy mặt bằng giá tăng lên, tạo áp lực lạm phát 2021. Doanh nghiệp Việt Nam đang thích ứng với điều kiện bình thường mới, hoạt động sản xuất, thương mại dịch vụ sôi động trở lại, từ đó nhu cầu vốn, nguyên liệu tăng lên, từ đó mức tiêu dùng cũng tăng...
Bên cạnh đó, diễn biến phức tạp của giá dầu cũng đang tạo áp lực lên lạm phát. Xăng dầu thế giới tăng, tác động tới sản xuất và tiêu dùng trong nước, kéo theo biến động giá các mặt hàng.
Ngoài giá dầu, đại diện Tổng cục Thống kê cho rằng, việc Mỹ triển khai gói cứu trợ lên tới 1.900 tỷ USD là đợt bơm tiền kích thích kinh tế lớn nhất trong lịch sử nước này. Ngoài ra, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) bên cạnh giữ nguyên lãi suất cơ bản cũng tranh thủ mua trái phiếu kích thích tăng trưởng. Các nước nới lỏng chính sách tiền tệ, gây áp lực không nhỏ tới kiểm soát lạm phát.
Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê nhìn nhận, CPI quý I thấp nhất 20 năm nhưng không có nghĩa là chúng ta được phép tự tin sẽ kiểm soát tốt chỉ tiêu về lạm phát mà Quốc hội đặt ra.
Gói kích cầu 1.900 tỷ USD của Mỹ gây áp lực rất lớn không chỉ giá xăng - mà còn làm gia tăng việc kết nối đi lại, vận chuyển. Bên cạnh đó, áp lực tăng giá một số dịch vụ do nhà nước quản lý . "Trước hết vì đời sống người dân, Chính phủ cân đối xem xét hài hòa việc tăng giá, với mục tiêu tăng đảm bảo đời sống người dân, doanh nghiệp", bà Hương khuyến nghị.
Về các giải pháp trong thời gian tới, đại diện Tổng cục Thống kê cho rằng việc điều chỉnh giá mặt hàng do nhà nước quản lý phải "đúng thời điểm, đúng liều lượng". Như vây mới hạn chế lạm phát kỳ vọng, việc điều chỉnh giá mặt hàng này cũng không nên dồn vào tháng cuối năm vì sẽ tạo áp lực điều hành lạm phát năm sau.
Tổng cục Thống kê khuyến nghị, Nhà nước nên điều chỉnh chi phí khám chữa bệnh vào tháng 7, tháng 8. Riêng với mặt hàng xăng dầu, Liên Bộ Công Thương - Tài chính nên theo dõi sát sao thay đổi diễn biến giá xăng dầu thế giới, kết hợp với Quỹ Bình ổn để giá không tăng quá cao. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước nên sử dụng linh hoạt công cụ chính sách tiền tệ để không tạo áp lực lạm phát 2021.
Thy Lê
