Mới đây, Chính phủ Trung Quốc đã có thông báo chính thức về việc cấm nhập khẩu tất cả các sản phẩm thuỷ sản từ Nhật Bản trước quyết định Nhật Bản bắt đầu xả nước thải hạt nhân đã qua xử lý từ nhà máy Fukushima ra Thái Bình Dương.
Đại diện cơ quan Hải quan Trung Quốc cho biết: "Quyết định nhằm ngăn chặn toàn diện các rủi ro an toàn thực phẩm do ô nhiễm phóng xạ từ nước thải hạt nhân Fukushima gây nên. Chúng tôi bảo vệ sức khoẻ của người tiêu dùng Trung Quốc và đảm bảo an toàn cho thực phẩm nhập khẩu”.
Khối lượng thuỷ sản được Trung Quốc nhập khẩu từ Nhật Bản chủ yếu là các loại giáp xác và động vật thân mềm, như cua, sò điệp và mực, với kim ngạch lên tới 370 triệu USD, phần còn lại chủ yếu là cá ngừ vây xanh Thái Bình Dương. Đặc biệt, phần lớn cá ngừ vây xanh Thái Bình Dương được Trung Quốc nhập khẩu là đến từ Nhật Bản.
 |
|
Trung Quốc cấm nhập khẩu toàn bộ thuỷ sản từ Nhật Bản, động thái này có thể đem lại cơ hội cho ngành thuỷ sản Việt Nam. |
Theo thống kê của Teikoku databank, ít nhất 700 công ty xuất khẩu hải sản của Nhật Bản sẽ bị ảnh hưởng bởi lệnh cấm của Trung Quốc. Nhiều doanh nghiệp đang ráo riết kêu gọi chính phủ tìm giải pháp để ứng cứu thị trường nội địa và xuất khẩu. Bên cạnh đó, lệnh cấm cũng khiến một số công ty của Trung Quốc phải chật vật tìm kiếm nguồn cung thay thế.
So với tổng kim ngạch thuỷ sản được Trung Quốc nhập khẩu năm 2022 là 19,13 tỷ USD thì nguồn cung từ Nhật Bản chỉ chiếm khoảng 3% trong năm 2022. Các quốc gia cung ứng thuỷ sản chủ chốt cho Trung Quốc hiện nay là Ecuador (chiếm 18,6% tổng kim ngạch), Nga (chiếm 14,4%), Việt Nam (chiếm 8,8%), và Ấn Độ (chiếm 6,6).
Theo đó, một số chuyên gia ngành hàng thủy sản đánh giá việc Trung Quốc cấm nhập khẩu thủy sản từ Nhật Bản sẽ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho ngành thủy sản Việt Nam, nhưng mức độ tác động có thể sẽ “không quá lớn” do cơ cấu sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam và Nhật Bản có nhiều sự khác biệt.
Phần lớn thủy sản Trung Quốc nhập từ Nhật Bản là các loại giáp xác và động vật thân mềm. Tuy nhiên, hai sản phẩm chủ lực của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc là tôm và cá tra dự kiến sẽ được "hưởng lợi" từ nhu cầu gia tăng.
Trung Quốc hiện là thị trường nhập khẩu thuỷ sản lớn nhất của Việt Nam trong nửa đầu năm nay với kim ngạch nhập khẩu đạt 716 triệu USD, chiếm 17% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước ta. Hiện có 7 sản phẩm thuỷ sản của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, gồm: tôm, cua, cá hồi, mực, cá minh thái, cá tuyết và cá tra.
Trong đó, tôm là sản phẩm thủy sản được Trung Quốc nhập khẩu nhiều nhất với kim ngạch đạt tới 338 triệu USD (chiếm 47% tổng kim ngạch xuất khẩu) trong 7 tháng đầu năm nay. Hơn 90% khối lượng thuỷ sản của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc là sản phẩm đông lạnh.
Tôm là mặt hàng được đánh giá sẽ “hưởng lợi” nhiều nhất từ quyết định của Trung Quốc khi các loại thuỷ sản giáp xác của Nhật Bản vắng bóng trên thị trường sẽ kích thích người tiêu dùng Trung Quốc tìm đến các sản phẩm thay thế của những quốc gia khác, đặc biệt là Việt Nam.
Thống kê của Cơ quan Hải quan Trung Quốc cho rằng: “Lượng tôm nước ấm được Trung Quốc nhập khẩu trong 6 tháng đầu năm nay đạt hơn 502.600 tấn với kim ngạch đạt 2,84 tỷ USD, tăng 49% về khối lượng và tăng 29% về mặt giá trị”. Dù nền kinh tế nước này đang gặp phải rất nhiều khó khăn nhưng nhu cầu tiêu thụ tôm của Trung Quốc vẫn ở mức cao.
Ngoài ra, Trung Quốc cũng là thị trường nhập khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam từ năm 2020 đến nay với tốc độ tăng trưởng cao.
Hiện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam dự báo kể từ tháng 8 trở đi đến cuối năm nay, nhu cầu nhập khẩu thuỷ sản Việt Nam của Trung Quốc sẽ tăng mạnh nhằm phục vụ dịp Trung Thu, Quốc Khánh và các dịp lễ hội cuối năm. Đây được đánh giá là thời điểm thích hợp để nước ta thúc đẩy xuất khẩu thủy sản và có thể là cơ hội để thay thế vị trí của nhà cung cấp Nhật Bản.
Thu Trang
