Từ 1/7/2016, Thông tư 20 của Bộ Công Thương chính thức hết hiệu lực. Điều này đã tạo nên nhiều luồng tranh cãi giữa một bên là Hiệp hội Các nhà sản xuất ôtô Việt Nam (VAMA) và các nhà nhập khẩu (NK) chính hãng… còn một bên là các DN NK xe không chính hãng và người tiêu dùng.
Rúng động thị trường ôtô
Ngay sau khi Thông tư 20 dỡ bỏ, một loạt các tổ chức hiệp hội và DN ôtô chính hãng đã lên tiếng phản đối và đồng loạt gửi văn bản kiến nghị tới Thủ tướng Chính phủ.
Theo đó, Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu (EuroCham), Hiệp hội Các DN Đức tại Việt Nam (GBA) và Phòng Thương mại và công nghệ Đức tại Việt Nam (GIC/AK) cùng đề nghị giữ các quy định của Thông tư 20 và đề nghị Bộ Tư pháp tổ chức cuộc họp lấy ý kiến từ các DN kinh doanh ôtô chính hãng trước khi điều chỉnh hoặc bãi bỏ thông tư này.
Theo khối DN này, trong 5 năm qua, Thông tư 20 đã góp phần bảo đảm được nhiều vấn đề quan trọng liên quan đến mặt hàng và thị trường ôtô NK nguyên chiếc, bao gồm: chế độ bảo hành, bảo dưỡng chính hãng; linh kiện, phụ tùng chính hãng; liên tục tiếp thu và cập nhật các kỹ thuật tiên tiến trên thế giới; bảo đảm hoạt động triệu hồi sản phẩm trong trường hợp xe có lỗi do nhà sản xuất...
Bởi vậy, khối DN này cho rằng khi các yêu cầu của Thông tư 20 hết hiệu lực sẽ xuất hiện rất nhiều nhà NK không chính hãng thường hoạt động trốn thuế bằng việc khai giá mua/bán xe thấp hơn thực tế và thanh toán bất hợp pháp ra nước ngoài như tình trạng đã xảy ra trước khi Thông tư 20 được ban hành. “Việc này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn thu của Chính phủ”, đại diện một DN kinh doanh ôtô chính hãng khẳng định.
|
Hết thời độc quyền nhập khẩu xe hơi
Đồng quan điểm, VAMA cũng bày tỏ lo ngại về việc ai sẽ bảo đảm chất lượng xe và dịch vụ khách hàng, các chiến dịch triệu hồi, xử lý sản phẩm thải bỏ nếu những nhà NK không chính hãng sẽ dừng hoạt động sau đó vì những lý do nào đó. Điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi của người tiêu dùng.
Không chỉ vậy, VAMA còn cho rằng việc này đang gây bất bình đẳng giữa các DN ôtô chính hãng và không chính hãng. Dẫn đến tăng nhập siêu và phá giá thị trường do mất cân bằng cung cầu, gây thiệt hại cho DN cũng như nền kinh tế Việt Nam.
Trong công văn gửi Thủ tướng Chính phủ, các nhà NK ôtô chính hãng không chỉ đề nghị duy trì Thông tư, mà còn kiến nghị nâng văn bản này lên thành Nghị định do Chính phủ ban hành. “Mục tiêu nhằm bảo đảm cho một thị trường ôtô minh bạch mà ở đó, các DN được kinh doanh một cách công bằng và đặc biệt là quyền lợi người tiêu dùng được bảo đảm”, VAMA cho hay.
Độc quyền khiến giá tăng cao
Đó là khẳng định của Phòng công nghiệp và Thương mại VCCI.
Trước đó, tại công văn kiến nghị bỏ Thông tư 20, VCCI cho rằng quy định về giấy ủy quyền NK trong Thông tư 20 đã tạo ra ưu thế cho một số thương nhân sở hữu, không mang lại lợi ích từ góc độ quản lý, nhưng lại gây khó khăn cho việc NK, làm “méo mó” môi trường cạnh tranh, độc quyền, khiến giá bán xe cao.
Trả lời phóng viên, Ts. Bùi Kiến Thành - Chuyên gia kinh tế, cho rằng: Luật phải mở ra, không nên đóng lại. Ngoài những vấn đề về môi trường, an toàn thực phẩm… liên quan trực tiếp đến quyền lợi người tiêu dùng cần có hàng rào kỹ thuật, còn những quy định khác gây khó DN thì phải xóa bỏ ngay.
Thực tế, xe nhập không chính hãng luôn có giá bán tốt hơn xe chính hãng cùng cấu hình. Bên cạnh đó, người hưởng trọn niềm vui còn phải kể đến các nhà NK không chính hãng.
Trải qua 5 năm áp dụng, môi trường kinh doanh ô ô tại Việt Nam phân định rất rõ ràng, giữa một bên là các đơn vị kinh doanh xe cũ, phần còn lại những DN NK và phân phối xe chính hãng chưa qua sử dụng.
Cùng với đó, chính các hãng đang thắt chặt khả năng cung ứng hàng, khiến khách hàng phải chịu thiệt. Đại diện DN kinh doanh ôtô đưa ví dụ khách hàng muốn đặt xe Lexus hay Toyota chính hãng đều phải chờ 5 - 6 tháng. Trong thời gian này, khách phải hợp đồng đặt cọc (không phải hợp đồng mua bán), nên đến khi lấy xe, nếu có biến động về chính sách, tỷ giá… thì thiệt thòi hoàn toàn ở phía người mua.
Dù Thông tư 20 đã bị bãi bỏ, song “cuộc chiến” với những lý lẽ khác nhau, hai nhóm DN chính hãng và không chính hãng một lần nữa lại đối đầu xung quanh câu chuyện đóng hay mở thị trường ôtô NK đang làm nóng thị trường xe ôtô NK thời gian này.
Trước đó, cuộc đối đầu này từng xảy ra năm 2011, với phần thắng thuộc về VAMA và các DN chính hãng. Hiện, chưa rõ thị trường ôtô Việt Nam sẽ duy trì tình thế hiện tại hay xáo trộn mạnh trước thềm hội nhập.
Huyền Anh
