Quyết định trên được đưa ra chỉ vài ngày sau khi chính ông Maduro tuyên bố sẽ rút tờ tiền được sử dụng nhiều nhất khỏi lưu thông để ngăn chặn việc mafia đầu cơ tiền tệ Venezuela.
Bức xúc bị đẩy lên đỉnh điểm
Theo kế hoạch, tờ 100 Bolivar lẽ ra đã được thu hồi xong trong ngày 14/12 và 6 tờ tiền mệnh giá cao hơn sẽ được đưa vào lưu thông từ ngày 15/12. Tuy nhiên, trục trặc trong khâu vận chuyển khiến thời điểm áp dụng tiền mệnh giá mới phải lùi lại chưa biết đến bao giờ, đồng thời tờ 100 bolivar được kéo dài “sự sống” cho đến ngày 2/1/2017, để giảm bớt áp lực khan hiếm tiền tệ trong dân chúng.
Ông Maduro trần tình rằng 3 máy bay chở tiền đã không thể “cập bến” đúng hạn vì là “nạn nhân của một sự phá hoại”, còn cụ thể sự tình thế nào thì ông không giải thích sâu. Hãng tin Bloomberg ghi nhận cho đến sáng thứ 6 (16/12), chuyến tàu vận chuyển tờ 500 Bolivar vẫn đang bị tắc ở Thụy Điển và đợi xuất phát đến Venezuela.
Biên giới Venezuela - Colombia cũng sẽ tiếp tục đóng cửa cho đến ngày 2/1/2017 nhằm ngăn chặn nạn đầu cơ tiền tệ tại các khu vực dọc biên giới, mà theo ông Maduro chính là nguyên nhân lớn gây ra biết bao tai ương kinh tế cho đất nước mình.
Kể từ thông báo gây sốc hôm 11/12 của chính phủ Venezuela, về việc thu hồi đồng 100 bolivar và phát hành tiền mới, người dân đã phải đổ xô đi xếp hàng trước cửa các ngân hàng và máy ATM, vì được thông báo là chỉ có vài ngày đổi tiền trước khi tiền cũ trở thành mớ giấy lộn.
Trong tương lai gần, Venezuela sẽ khó thoát khỏi khủng hoảng kinh tế và bế tắc
Đến cuối ngày 15/12, ông Maduro lại gây bất ngờ với thông báo rằng tiền mới sẽ không thể phát hành đúng kế hoạch. Và, sự bức xúc của người dân bị đẩy lên đỉnh điểm, làm bùng phát bạo lực trong hai ngày sau đó trên nhiều địa phương.
Tại bang Bolivar, những người mất bình tĩnh đã làm loạn thủ đô Ciudad Bolivar và các thị trấn chuyên khai thác mỏ là El Callao, Tumeremo, Santa Elena và Guasipati, khiến một thiếu niên 15 tuổi thiệt mạng và ít nhất 115 doanh nghiệp địa phương bị cướp bóc. Thống đốc bang, ông Rangel Gomez, cho biết 135 người đã bị bắt và lực lượng Cảnh vệ Quốc gia sẽ được triển khai, song song với lệnh giới nghiêm tại Ciudad Bolivar. Lạm phát 3 con số đã khiến tờ 100 bolivar của Venezuela gần như không còn giá trị gì, đến nỗi người dân phải cầm theo vài cọc tiền chỉ để trả cho một bữa ăn bình thường; trong khi đó 1/3 dân số vẫn duy trì thói quen sử dụng tiền mặt và không có tài khoản ngân hàng.
Những khó khăn sâu xa
Các chuyên gia kinh tế nhận định rằng đầu cơ tiền tệ chỉ là vấn đề bề nổi của Venezuela. Thực chất thì trình độ quản lý yếu kém và một nền kinh tế trì trệ bởi sự can thiệp quá lớn của nhà nước mới là nguyên nhân cốt lõi.
Kinh tế Venezuela xuống dốc không phanh trong 3 năm trở lại đây, từ khi dầu mỏ, nguồn thu ngoại tệ gần như là duy nhất của quốc gia Nam Mỹ này, giảm giá không phanh. Venezuela là một nước thành viên của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC). Nhưng trong lúc các nước còn lại trong OPEC đẩy mạnh khai thác dầu, Venezuela lại giảm sản lượng, bất chấp việc nước này sở hữu trữ lượng dầu lửa đã được phát hiện lớn nhất thế giới. Ngoài ra, chính phủ Venezuela cũng không đầu tư thỏa đáng cho cho cơ sở hạ tầng ngành dầu khí.
Trên thị trường lao động, tỷ lệ thất nghiệp năm 2016 là 17% và có thể hơn 1/3 dân số sẽ không có việc làm trong vài năm tới. Cảnh người dân nối đuôi nhau nhận tiếp tế thực phẩm, tranh giành giấy vệ sinh trong các siêu thị trống hoác hàng hóa không phải là hiếm, trong khi tội phạm thì tràn lan còn lạm phát phi mã tới 470%.
Trong tương lai gần, Venezuela sẽ khó thoát khỏi khủng hoảng kinh tế và bế tắc chính trị, khi phe đối lập chiếm đa số tại Quốc hội và các bên chưa ngã ngũ về những giải pháp chuyển hướng kinh tế. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) dự đoán, kinh tế nước này sẽ suy giảm 8% trong năm nay và 4% năm 2017.
Hải Châu