Theo các chuyên gia, từ đầu năm đến nay, trước áp lực gia tăng vốn huy động trung – dài hạn và tăng nền tảng vốn cấp 2 khiến nhiều nhà băng đẩy mạnh phát hành trái phiếu, với giá trị lên đến hàng nghìn tỷ đồng.
Chuyển dịch mới
Thông thường, khi các ngân hàng có nguồn vốn dồi dào sẽ đẩy mạnh cho vay trên thị trường liên ngân hàng. Tuy nhiên, lãi suất trên thị trường này gần đây liên tục giảm, một số nhà băng đã chuyển dịch hướng đầu tư sang trái phiếu ngân hàng khác nhờ lãi biên cao hơn.
Theo báo cáo của công ty chứng khoán Bảo Việt (BVSC), tính đến ngày 19/7, lãi suất qua đêm đã giảm về 2,75%/năm, giảm 0,5 điểm phần trăm so với thời điểm cuối tháng 6 và giảm 2 điểm phần trăm so với đầu năm. Lãi suất kỳ hạn 1 tuần giảm còn 2,9%/năm, thấp hơn tương ứng là 0,35 điểm phần trăm và 1,9 điểm phần trăm; lãi suất kỳ hạn 2 tuần giảm còn 3,1%/năm, thấp hơn 0,4 điểm phần trăm và 1,8 điểm phần trăm.
Thống kê của MBS cho thấy, các đợt phát hành trái phiếu của các ngân hàng thương mại kỳ hạn 2-3 năm thường có lãi suất 6,5-7,3%/năm, tương đương lãi suất huy động dài hạn của một số ngân hàng nhưng đòi hỏi số tiền gửi phải có quy mô lớn.
Trong khi đó, những kỳ hạn trái phiếu dài hơn (5-7 năm) thường có lãi suất thả nổi, bằng trung bình kỳ hạn 12 tháng cộng biên độ 1,2- 2%, có thể đạt tới 8-9%. Lãnh đạo một ngân hàng quốc doanh mới đây cũng chia sẻ, lãi suất trái phiếu hiện nay không chỉ hấp dẫn với các tổ chức tài chính mà ngay cả nhà đầu tư cá nhân cũng quan tâm.
So sánh hai mức lãi suất trên có thể thấy, mức lãi suất đầu tư trái phiếu hấp dẫn hơn rất nhiều so với mức chỉ 3-4% nếu cho vay trên thị trường liên ngân hàng.
Theo báo cáo tài chính mới công bố của Vietcombank, ngân hàng này đã tăng mạnh đầu tư vào trái phiếu của các tổ chức tín dụng (TCTD) khác trong 6 tháng qua.
Cụ thể, trong khoản mục chứng khoán đầu tư sẵn sàng để bán, Vietcombank đã mua thêm 7.000 tỷ đồng chứng khoán nợ do các TCTD khác phát hành, tương đương tăng 52,8% so với đầu năm.
Tương tự, trong khoản mục chứng khoán đầu tư giữ đến ngày đáo hạn, chứng khoán nợ do các TCTD khác phát hành cũng tăng 66,4%, lên mức hơn 37.600 tỷ đồng.
Với MB, chứng khoán nợ do các TCTD khác phát hành trong khoản mục chứng khoán đầu tư sẵn sàng để bán trong 6 tháng qua cũng tăng tới gần 6,5 nghìn tỷ đồng, tương đương 31%, lên gần 27,4 nghìn tỷ đồng.
MB cho biết, đây là các trái phiếu có kỳ hạn từ 6 tháng đến 5 năm, với lãi suất 5,3 – 9,3%/năm.
 |
|
Các ngân hàng thương mại dịch chuyển đầu tư vào kênh trái phiếu |
Trái phiếu lên ngôi
Theo đánh giá của giới chuyên gia, trong khi thị trường chứng khoán giao dịch không “tăng nóng”, ngoại tệ chậm lại, kênh trái phiếu đang “lên ngôi” như một hình thức đầu tư có tính sinh lời tốt hơn.
Trong báo cáo chiến lược tháng 7 của công ty chứng khoán Rồng Việt (VDSC) cũng nhận định sự thu hút từ các kênh đầu tư như trái phiếu, bất động sản là một trong những yếu tố khiến dòng tiền trên thị trường chứng khoán bị phân tán.
Báo cáo phân tích của công ty chứng khoán MB (MBS) thống kê, trong nửa đầu năm nay, tổng các ngân hàng thương mại đã huy động gần 18.200 tỷ đồng trái phiếu, chủ yếu là kỳ hạn 3-5 năm. Nếu tính cả những đợt phát hành gần đây, tổng giá trị công cụ nợ này đã vượt 1 tỷ USD.
Theo đánh giá của các chuyên gia, trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng bị kiềm chế trong những năm gần đây, việc đầu tư vào trái phiếu ngân hàng khác khi nguồn vốn dồi dào sẽ giúp các nhà băng đạt được mục tiêu tăng trưởng lợi nhuận.
Mặt khác, theo quy định, khoản đầu tư vào trái phiếu ngân hàng thương mại khác của ngân hàng sẽ không bị tính vào tín dụng. Điều đó giúp ngân hàng “giải phóng” được nguồn tiền nhàn rỗi trong khi vẫn tuân thủ các giới hạn quy định.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo việc đầu tư vào trái phiếu của các ngân hàng phải thận trọng bởi nguy cơ “vướng” quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).
Theo quy định tại Thông tư số 19/2017 của NHNN, các ngân hàng sẽ phải giảm trừ 20%/năm trong 5 năm đối với số vốn tự có cấp 2 mà các ngân hàng đã huy động lẫn nhau thông qua các hợp đồng đầu tư trái phiếu tính từ ngày 12/2/2018 trở về trước. Các khoản trái phiếu này có cùng kỳ hạn và cùng mức lợi tức.
Cũng theo quy định tại thông tư này, các nguồn vốn trái phiếu được coi là vốn tự có cấp 2 khi và chỉ khi được phát hành cho các nhà đầu tư không phải là các TCTD. Nếu một TCTD mua trái phiếu của một TCTD khác phát hành thì ngay lập tức sẽ bị trừ vào vốn tự có của chính mình.
Do đó, với những quy định trên, hầu hết các ngân hàng không đầu tư vào trái phiếu kỳ hạn trên 5 năm của một TCTD khác, mà chỉ đầu tư vào kỳ hạn từ 5 năm trở xuống để không vi phạm luật mà vẫn hưởng lợi.
Huyền Anh
