Chiều ngày 15/9, tại Hội nghị đẩy mạnh tín dụng hỗ trợ doanh nghiệp lĩnh vực thủy sản, lúa gạo vùng Đồng bằng Sông Cửu Long (ĐBSCL), Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết: Tính tới ngày 31/8, tín dụng nền kinh tế mới tăng 5,56% (cùng kỳ tăng 9,88%). Doanh nghiệp đã ngấm khó khăn, song chưa ai có thể trả lời được khó khăn đã chạm đáy hay chưa. ĐBSCL là địa bàn chiến lược quan trọng, được NHNN quan tâm và ban hành nhiều chính sách hỗ trợ riêng, song tín dụng khu vực này từ đầu năm đến nay chỉ tăng 5,3%.
Dư nợ vùng ĐBSCL đạt trên 1 triệu tỷ đồng
Lý giải về tình trạng tín dụng ĐBSCL nói riêng, tín dụng toàn nền kinh tế nói chung tăng chậm, Phó thống đốc cho biết, khó khăn nhất là tiêu thụ sản phẩm, thị trường giảm, đơn hàng thiếu vắng, cầu của thị trường thế giới và trong nước đều giảm. Doanh nghiệp khó khăn tác động trực diện tới các ngân hàng.
![]() |
Tại hội nghị, các doanh nghiệp kiến nghị ngân hàng cần có cơ chế linh hoạt, cấp vốn kịp thời để hỗ trợ doanh nghiệp thu mua và xuất khẩu sản phẩm. |
Bà Hà Thu Giang, Vụ trưởng vụ tín dụng các ngành kinh tế (NHNN) cho biết, ngành lúa gạo, thủy sản thuộc lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn - là một trong những lĩnh vực luôn được ngành Ngân hàng ưu tiên đầu tư vốn tín dụng. Trong đó, ĐBSCL là vùng có nhiều doanh nghiệp với doanh thu về lúa gạo và thủy sản cao. Để hỗ trợ cho các doanh nghiệp, NHNN khuyến khích TCTD cho vay để đáp ứng vốn từ khâu sản xuất - chế biến - đến thu mua, tiêu thụ. Đồng thời, chỉ đạo các TCTD chủ động làm việc trực tiếp với khách hàng để có các giải pháp tháo gỡ khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn.
Điển hình là gói tín dụng 15.000 tỷ đồng đối với lĩnh vực lâm sản, thủy sản, đến nay có 13 ngân hàng đăng ký tham gia chương trình, với lãi suất cho vay thấp hơn tối thiểu từ 1%-2%/năm so với mức lãi suất cho vay bình quân cùng kỳ hạn (ngắn hạn; trung, dài hạn) của chính ngân hàng cho vay. Hiện doanh số giải ngân đạt gần 5.500 tỷ đồng cho gần 2.000 lượt khách hàng vay vốn.
Đối với ngành lúa gạo, đến nay dư nợ ngành lúa gạo đạt gần 103 nghìn tỷ đồng, tăng 9% so với cuối năm 2022 và chiếm khoảng 53% dư nợ lúa gạo toàn quốc.
Mặc dù có nhiều chính sách hỗ trợ, nhưng tín dụng ĐBSCL vẫn tăng trưởng chậm. Đến cuối tháng 8/2023, dư nợ toàn vùng ĐBSCL đạt trên 1 triệu tỷ đồng, tăng 5,35% so với cuối 2022. Trong đó, tín dụng phát triển nông nghiệp, nông thôn luôn được các TCTD quan tâm đầu tư, với dư nợ đạt gần 535 nghìn tỷ đồng, tăng 6,04% (cao hơn mức tăng trưởng tín dụng chung của vùng và cao hơn tăng trưởng tín dụng nông nghiệp nông thôn toàn quốc 3,75%); chiếm 51,76% tổng dư nợ của khu vực và 17,44% dư nợ nông nghiệp nông thôn toàn quốc.
Đáng chú ý, tăng trưởng tín dụng đối với các ngành lúa gạo, thủy sản – là thế mạnh của vùng, có mức tăng trưởng ấn tượng, cụ thể: Dư nợ ngành thủy sản đạt gần 129 nghìn tỷ đồng, tăng 8,5% và chiếm gần 59% dư nợ thủy sản toàn quốc (trong đó, dư nợ tín dụng đối với cá tra tăng 10,5%, đối với tôm tăng 8,8%).
“Vốn ngân hàng hiện nay đang dư thừa, nói cách khác ngân hàng đang phải chữa bệnh thừa tiền. Chữa bệnh thiếu tiền đã khó nhưng chữa bệnh thừa tiền còn khó hơn. Nếu thiếu tiền, NHNN có thể cho vay tái cấp vốn, nhưng thừa tiền, thì NHNN cũng không “cứu” được”, Phó thống đốc Đào Minh Tú cho biết.
Trong bối cảnh này, đẩy mạnh bơm tín dụng ra nền kinh tế là vấn đề được Chính phủ quan tâm. Tuy vậy, để có thể thúc đẩy tín dụng, cần có sự tháo gỡ từ hai phía.
Ngân hàng đang thiếu sự linh hoạt, không hỗ trợ kịp thời?
Tại hội nghị các doanh nghiệp đánh giá cao Chính phủ và NHNN đã hỗ trợ khó khăn cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, để thúc đẩy vốn tín dụng, các doanh nghiệp cho rằng cần những chính sách tổng thể để tháo gỡ khó khăn, những khúc mắc về sản xuất, tiêu dùng, xuất khẩu… Đặc biệt, ngân hàng cần nhanh chóng thẩm định, xét duyệt cho vay giải ngân vốn, giảm mặt bằng lãi suất.
Tập đoàn Lộc Trời cho biết, kế hoạch sang năm 2024, doanh nghiệp sẽ bao tiêu mở rộng sản xuất 260.000 ha lúa chất lượng cao nên cần nguồn vốn lên 32.000 tỷ đồng. Vì vậy, nhu cầu hỗ trợ vay vốn từ ngân hàng là rất lớn.
Đại diện Tập đoàn Lộc Trời cho biết: Đối với canh tác lúa, doanh nghiệp cần tới 12 tháng mới ra thành phẩm và 6 tháng để xuất khẩu và thu hồi vốn. Vì vậy, Lộc Trời cần tổng cộng 18 tháng để vòng quay vốn. Điều này khiến dòng vốn bị “thắt cổ chai” tại doanh nghiệp. Trong khi nông dân không thể vay vốn từ ngân hàng do không có tài sản thế chấp. Vì vậy, đại diện Tập đoàn Lộc Trời kiến nghị NHNN cần có chính sách cho nông dân được vay vốn dựa vào hợp đồng liên kết, bao tiêu đầu ra với doanh nghiệp. Đồng thời, khuyến khích nông dân mở tài khoản để quản lý dòng tiền.
Riêng với doanh nghiệp, đại diện Tập đoàn Lộc Trời đề nghị ngân hàng dựa vào doanh thu của các đơn hàng đã ký kết với đối tác để cấp tín dụng cho doanh nghiệp. Đồng thời kéo dài thời gian cho vay lên 12 tháng.
Trong khi đó, ông Ngô Minh Hiển, Tổng giám đốc CTCP Xuất nhập khẩu Thủy sản Năm Căn, Cà Mau cho rằng: gói tín dụng 15.000 tỷ đồng mới chỉ giải ngân được 30%. Nguyên nhân do các NHTM chần chừ, không nhanh chóng triển khai. Chính phủ chỉ đạo từ tháng 4, nhưng đến 30/6 mới triển khai, rồi còn các bước gặp gỡ với các doanh nghiệp cũng chậm. Trong khi các doanh nghiệp tốt đang rất cần vốn.
Chẳng hạn, ở Cà Mau, tôm khai thác tự nhiên từ tháng 3 đến tháng 6, thời điểm này doanh nghiệp rất cần tiền để mua tôm của dân khai thác. Nhưng do thiếu vốn doanh nghiệp không thể thu mua được cho nông dân. Vì vậy, nông dân bị thương lái ép giá, phải bán rẻ. Đến khi doanh nghiệp vay được vốn, lại phải mua cao vì trái vụ.
Ông Hiển cho rằng: “Các NHTM đang thiếu sự linh hoạt, không hỗ trợ kịp thời, khi tháo gỡ thì tiền lại không cần thiết nữa, không còn kịp nữa. Vì vậy, các NHTM phải mạnh dạn cho hạn mức linh hoạt trong từng thời điểm, không cứng nhắc. Cần nhìn góc độ doanh nghiệp có hiệu quả không, vay để làm gì, nếu theo sát thì sẽ cho vay hợp lý. Hiện NHTM thừa tiền, nhưng doanh nghiệp cũng đã không cần”.
Về lãi suất, ông Hiển cho rằng: “Buôn có bạn, bán có phường, doanh nghiệp đang quen với ngân hàng này, không thể nhảy qua ngân hàng khác, nên quan trọng là ngân hàng phải coi doanh nghiệp là đối tác, ưu tiên những đối tác thân thuộc và chung thủy. Đừng ép doanh nghiệp khi họ đang cần vốn, vì ngân hàng hỗ trợ doanh nghiệp là nuôi sống người nông dân. Ngân hàng cho nông dân vay sẽ khó quản lý hơn, mà cho doanh nghiệp tức là hỗ trợ gián tiếp cho người nông dân”.
Đồng tình, ông Dương Văn Lập, Phó tổng giám đốc Công ty TNHH Lập Vân kinh doanh lúa gạo tỉnh Đồng Tháp chia sẻ khó khăn nhất với doanh nghiệp lúa gạo hiện nay là hoạt động theo thời vụ, nên vào vụ, cần vốn vay cho kịp, thì ngân hàng chưa kịp nên ảnh hưởng đến việc thu mua.
Ngoài ra, ông Lập cho biết hiện nay ngân hàng đang vay với lãi suất 7,3-9%/năm với thời hạn 6 tháng. Đây là mức đã giảm so với đầu năm, nhưng so với 2021 vay 5,5%/năm, thì tăng cao. Vì thế, đề xuất giảm lãi suất để doanh nghiệp mạnh dạn mở rộng sản xuất kinh doanh.
Từ những kiến nghị của các doanh nghiệp, bà Giang cho hay: Qua theo dõi số thống kê qua các năm, dự kiến từ nay đến cuối năm tăng trưởng tín dụng đối với hai ngành này sẽ tiếp tục tăng trưởng nhanh do yếu tố mùa vụ và nhu cầu xuất khẩu được cải thiện. Vì vậy, thời gian tới, ngành ngân hàng xác định nông nghiệp, nông thôn nói chung và lĩnh vực nuôi trồng, sản xuất, chế biến, thu mua, tiêu thụ xuất khẩu lúa gạo, thủy sản nói riêng vẫn là những lĩnh vực được ưu tiên và ngành ngân hàng sẽ tập trung vốn để đầu tư; hướng dòng vốn tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn, trong đó có ngành thủy sản, lúa gạo.
Đồng thời, theo dõi sát tình hình thu mua, xuất khẩu các mặt hàng nông sản chủ lực trên địa bàn, đảm bảo hoạt động ngân hàng đáp ứng kịp thời, đầy đủ nhu cầu vốn tín dụng phục vụ thu mua, tiêu thụ, xuất khẩu nông sản tại địa phương, không để xảy ra tình trạng ùn ứ nông sản do thiếu vốn ngân hàng.
Thanh Hoa