Theo khảo sát của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), 95% đã xây dựng chiến lược chuyển đổi số và các ngân hàng Việt Nam đã tích cực, chủ động trong việc nắm vững công nghệ 4.0, chẳng hạn như là điện toán đám mây, phân tích dữ liệu lớn… để số hoá, nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin, cung cấp các sản phẩm, dịch vụ trên hệ thống số.
Đi đầu trong ứng dụng ngân hàng số
Tiến trình chuyển đổi số trong ngành ngân hàng diễn ra vô cùng mạnh mẽ. Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng cho biết, thời gian qua các ngân hàng tập trung vốn, công nghệ, con người vào chuyển đổi số, tổ chức từ rất sớm và sẵn sàng bỏ ra nguồn lực rất mạnh chi cho chuyển đổi số.
CIR nhiều ngân hàng giảm mạnh nhờ chuyển đổi số |
Tổng số tiền ngành ngân hàng bước đầu đã đầu tư lên đến 15.000 tỷ đồng và đã thu được những thành quả rất tích cực. Một số ngân hàng đi đầu trong chuyển đổi số như VPBank, Techcombank, MB, HDBank… đã thu được kết quả rất khích lệ. Đó là CASA lên đến 40-50%, góp phần đưa lợi nhuận của ngân hàng lên rất lớn. “Có những lúc người ta chưa hiểu được rằng tại sao ngân hàng lợi nhuận cao đến thế, nhiều như vậy trong bối cảnh dịch bệnh. Lợi nhuận cao như thế, CASA lên đến 40-50% thì hệ số rất lớn, góp phần nâng tỉ lệ lợi nhuận và người dân cũng được hưởng lợi”, ông Hùng lý giải.
Bên cạnh đó, nhiều ngân hàng cũng ghi nhận tỷ lệ chi phí trên thu nhập (CIR) xuống ngưỡng 30%, tiệm cận tỷ lệ mà nhiều ngân hàng khu vực, quốc tế đang nỗ lực hướng tới.
Trong báo cáo mới đây, VPBank cho biết, chỉ số CIR của ngân hàng tính đến cuối tháng 6/2022 chỉ còn 20,6%, một tỷ lệ nằm trong top thấp nhất thị trường hiện nay. Tương tự, tỷ lệ này tại BIDV là 27,7%; Vietinbank là 27%; SHB hơn 20%...
Lý giải nguyên nhân, một chuyên gia cho rằng, về cơ bản, một tỷ lệ CIR càng thấp thì càng cho thấy ngân hàng hoạt động hiệu quả, do tốn ít chi phí hoạt động hơn để tạo ra một đồng doanh thu. Và chuyển đổi số chính là một trong những chìa khóa quyết định giúp giảm tỷ lệ CIR của các ngân hàng.
“Chuyển đổi số ngày nay không còn là một khái niệm, mà đã trở thành hành động cụ thể, quyết định sự sống còn, tồn vong của bất kỳ tổ chức nào, đặc biệt là các ngân hàng. Đó cũng là lý do để các ngân hàng chạy đua đầu tư công nghệ để chuyển đổi số”, chuyên gia cho hay.
Khó khăn từ hành lang pháp lý
Tại Tọa đàm: "Ngành Ngân hàng tiên phong chuyển đổi số: Để toàn dân tham gia, toàn dân hưởng lợi", được tổ chức chiều ngày 28/9, ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng phụ trách Vụ Thanh toán, NHNN cho biết, ngành ngân hàng phấn đấu đến năm 2025 có 50% nghiệp vụ ngân hàng được số hóa; 70% giao dịch khách hàng thực hiện trên kênh số…
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, các chuyên gia cho rằng cần phải hoàn thiện và bổ sung hành lang pháp lý, đặc biệt là sửa đổi bổ sung Luật Giao dịch điện tử.
Ông Hùng dẫn chứng, hiện nay trên 90% các dịch vụ thanh toán liên quan tiền gửi đều có thể triển khai chuyển đổi số. Còn lại cho vay và các dịch vụ khác liên quan đến các bộ, ngành thì chưa thể triển khai được. Kể cả Thông tư 39 hiện nay cũng không thể sửa đổi được nếu Luật Giao dịch điện tử chưa được sửa đổi, bổ sung. Từ đó mới thấy được khó khăn của ngành ngân hàng, các ngân hàng thương mại trong việc triển khai chuyển đổi số.
Đồng tình, chuyên gia kinh tế, TS. Phạm Xuân Hòe cho rằng, thách thức lớn nhất là câu chuyện về hành lang pháp lý, còn thiếu và không đồng bộ. Ví dụ như Luật Giao dịch điện tử chưa kịp sửa. Luật Kế toán cũng đã có những câu chuyện vướng mắc số hóa ngành ngân hàng, đơn giản chỉ là dấu chấm hay dấu phẩy trong quá trình số hóa của ngành cũng đã khó khăn rồi. Hay câu chuyện chia sẻ dữ liệu dân cư thế nào để các tổ chức tín dụng có thể dùng eKYC xác thực khách hàng.
Bên cạnh đó, chuyên gia này nêu thách thức về nhân sự, là con người, bởi trong môi trường số mà những người không hiểu về số, không hiểu về CNTT, về bảo mật an toàn thì chắc chắn sẽ vi phạm. Không được đào tạo lại cũng rất nguy hiểm.
Chia sẻ thêm về vấn đề này, ông Hùng thừa nhận, thời gian qua cũng xảy ra những chuyện như trục lợi, lừa đảo thông qua tin nhắn, hoặc mất tiền trong tài khoản.
“Lỗi đó không phải do ngành ngân hàng mà ngành ngân hàng cũng đang phải chịu ảnh hưởng. Thời gian tới, chúng tôi sẽ phối hợp, kiến nghị với các bộ, ngành liên quan để có giải pháp phù hợp, đảm bảo người dân sử dụng các dịch vụ thanh toán thông qua chuyển đổi số một cách an toàn hiệu quả", ông Hùng chia sẻ.
Từ những ý kiến trên, ông Dũng cho rằng, chuyển đổi số là cuộc cách mạng về thể chế hơn là cuộc cách mạng về công nghệ. Vì vậy, ngành ngân hàng đang xây dựng và trình Chính phủ 2 nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt thay thế Nghị định 101 và Nghị định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát hoạt động công nghệ tài chính trong lĩnh vực ngân hàng. Hai nghị định này được coi là đổi mới về mặt thể chế, quy định để tạo thuận lợi cho chuyển đổi số trong hoạt động thanh toán, và chuyển đổi số trong hoạt động ngân hàng thời gian tới.
Huyền Anh