Đây là kết quả kiểm toán Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) và 7 tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm, vừa được Kiểm toán Nhà nước công bố.
Theo đánh giá của Kiểm toán Nhà nước, việc điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng của NHNN năm 2017 đã góp phần hoàn thành kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội và mục tiêu chính sách tiền tệ của NHNN.
"Vượt trần" tăng trưởng tín dụng
Cụ thể, kiểm soát lạm phát bình quân 3,53%; hỗ trợ tăng trưởng kinh tế 6,81%; tăng trưởng tín dụng 18,17% (mục tiêu 18%); đạt mức dự trữ ngoại hối lớn nhất từ trước đến nay, góp phần giữ ổn định tỷ giá, lãi suất.
Các tổ chức tài chính, ngân hàng được kiểm toán đạt được các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động, kinh doanh có lãi hoặc chênh lệch thu – chi dương, tỷ suất lợi nhuận/ vốn đạt mức trên 7%.
Tuy nhiên, kết quả kiểm toán cho thấy vẫn còn nhiều sai phạm trong hoạt động ngân hàng.
Điển hình, tình trạng tăng trưởng tín dụng vượt mức cho phép của NHNN với tổng dư nợ vượt 6.988 tỷ đồng xảy ra ở các nhà băng như: BaoVietBank, SeaBank, Nam A Bank , PVComBank, VietBank.
Vi phạm quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần sở hữu cổ phần trực tiếp qua lại lẫn nhau như Sacombank, KienlongBank.
Bên cạnh đó, có 5 tổ chức tín dụng nắm giữ cổ phần của hơn 2 tổ chức tín dụng khác là MSB, Vietcombank, CBBank, Oceanbank…
Đáng chú ý, Kiểm toán Nhà nước kết luận: Loại trừ các ngân hàng yếu kém và các ngân hàng được NHNN mua 0 đồng, một số ngân hàng thương mại đầu tư trái phiếu chéo lẫn nhau, làm "cải thiện ảo" hệ số an toàn vốn tối thiểu (CAR); nhiều ngân hàng thương mại phân loại nợ không đúng làm ảnh hưởng đến lợi nhuận, tác động giảm hệ số CAR.
Riêng đối với công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) chưa thực hiện vai trò trong việc mua nợ: không thẩm định giá mua (giá mua bằng dư nợ trừ dự phòng rủi ro do tổ chức tín dụng tự xác định); không kiểm tra, đánh giá khách hàng vay, tính trung thực, chính xác của hồ sơ, tài liệu và tài sản đảm bảo của khoản nợ… và xử lý nợ xấu.
Cũng theo báo cáo, 4 ngân hàng có vốn nhà nước chậm quyết toán các chương trình hỗ trợ lãi suất; chưa thu hồi nợ tồn đọng nhóm 2 và nợ có tính chất tồn đọng nhóm 2 để hoàn trả ngân sách nhà nước.
 |
|
Có hiện tượng ngân hàng "cải thiện ảo" hệ số CAR |
Đầu tư tài chính không hiệu quả
Tính đến ngày 31/12/2017 là 108,22 tỷ đồng và 2,2 triệu USD, gồm BIDV là 40,03 tỷ đồng, VietcomBank: 1,01 tỷ đồng, Vietinbank: 36,23 tỷ đồng và 2,2 triệu USD...
Một số đơn vị chưa xử lý dứt điểm công nợ tồn đọng từ nhiều năm như Bảo Minh có khoản nợ phí bảo hiểm gốc quá hạn trên 3 năm 137 tỷ đồng; Vinare có các khoản phải thu không xác định được nguyên nhân, không có đủ hồ sơ, phát sinh năm 1999, 2005, 2008 số tiền 8,4 tỷ đồng…
Cùng đó, kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước cho thấy nhiều đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp.
Công ty Bảo Minh có một số khoản đầu tư tài chính ngắn hạn phải trích lập dự phòng 100% giá trị đầu tư (tiền gửi tại công ty ALC II: gốc 178,4 tỷ đồng, lãi 46,7 tỷ đồng; trái phiếu Vinashin: gốc 68,4 tỷ đồng, lãi 21,5 tỷ đồng; trái phiếu CTCP Sông Đà Thăng Long: gốc 10,7 tỷ đồng, lãi 5,1 tỷ đồng).
Một số tổ chức hạch toán doanh thu, thu nhập, chi phí chưa phù hợp, chính xác; một số lô đất chưa được sử dụng.
Kết quả kiểm toán đối với Ngân hàng Chính sách xã hội cũng cho thấy xóa nợ 95,37 tỷ đồng cho 9.187 khách hàng được coi là mất tích theo xác nhận của UBND và công an xã/phường không phù hợp với quy định của Bộ Luật dân sự 2015, trong đó một số khách hàng vẫn có thẻ bảo hiểm y tế, đóng bảo hiểm xã hội hoặc về thăm người thân xảy ra ở một số tỉnh, thành phố như: Bạc Liêu, Tây Ninh, Cà Mau, Tp.Hồ Chí Minh.
Ngoài ra, Ngân hàng Chính sách xã hội không đàm phán mức phí huy động vốn với các tổ chức tín dụng, mà thanh toán bằng mức tối đa theo quy định của NHNN là 1,35%, ảnh hưởng đến cấp bù chênh lệch lãi suất từ ngân sách nhà nước.
Kết luận của Kiểm toán Nhà nước cũng nhấn mạnh đến việc NHNN chưa xây dựng lộ trình giảm tỷ trọng tiền mặt xuống dưới 10% tổng phương tiện thanh toán theo Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016 – 2020 ở mức gần 12%.
Huyền Anh
