Vừa qua, Sở NN&PTNT tỉnh Ninh Bình đã chọn ra 12 sản phẩm để chuẩn hóa OCOP xếp hạng từ 3 sao trở lên, tiến tới cấp chứng nhận vào năm 2021. Trong số này có sản phẩm Trà hoa vàng của Công ty Dược liệu Vũ Gia.
Tại Hội chợ quảng bá, tiêu thụ nông đặc sản vùng miền và sản phẩm OCOP năm 2020 và Tuần lễ giới thiệu nông sản an toàn và sản phẩm OCOP tỉnh Ninh Bình tại Hà Nội (từ 1 - 5/10), 12 sản phẩm OCOP Ninh Bình đã được cấp chứng nhận năm 2019-2020 và 12 sản phẩm đang trong quá trình chuẩn hóa OCOP đã được giới thiệu. Sản phẩm trà hoa vàng Ninh Bình được đông đảo người tiêu dùng ưa thích chọn mua.
Nhân giống thành công giống cây quý hiếm
Giống cây trà hoa vàng là sản phẩm đặc hữu, quý hiếm ở Vườn Quốc gia Cúc Phương, Ninh Bình. TS. Vũ Văn Tâm, Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Dược liệu Vũ Gia cho biết, từ lâu người dân ở khu vực gần rừng Cúc Phương đã sử dụng trà hoa vàng để làm dược liệu. Các nhà khoa học dược đã phân tích thành phần trà hoa vàng, khẳng định có nhiều công dụng đối với sức khỏe: giúp điều trị mỡ máu, chữa ung thư, ổn định huyết áp, điều trị tiểu đường, chống oxy hóa và chống lão hóa hiệu quả.
 |
|
TS. Vũ Văn Tâm giới thiệu về sản phẩm từ trà hoa vàng với lãnh đạo tỉnh Ninh Bình. |
Các hợp chất trong trà hoa vàng có tác dụng kiềm chế sự sinh trưởng các khối u đến 33,8%; giảm đến 35% lượng cholesterol trong máu… Trà hoa vàng giúp giảm chứng xơ vữa động mạch do máu nhiễm mỡ, hạ đường huyết, điều hòa huyết áp…
“Loại cây trà hoa vàng được thu hoạch sử dụng cả lá, nụ và hoa. Do bị khai thác quá mức, nên khả năng tái sinh trong tự nhiên của giống trà này rất thấp, nguy cơ có thể bị tuyệt chủng nếu không có biện pháp bảo vệ và gây trồng hợp lý. Xuất phát từ thực tiễn đó, năm 2016, UBND tỉnh Ninh Bình đã phê duyệt đề án “Bảo tồn và nhân giống trà hoa vàng Cúc Phương” của Công ty Vũ Gia”, ông Tâm chia sẻ.
Khu bảo tồn và nhân giống trà hoa vàng rộng 30 ha của Công ty tại xã Gia Lâm, huyện Nho Quan, nằm trong thung lũng được bao quanh bởi núi Cổ Ngựa, tạo thành một vườn trồng khép kín hình chiếc hồ lô, chỉ có duy nhất một lối ra vào thông với bên ngoài. Nhờ địa thế đặc biệt này, hệ thống thực vật được bảo tồn nguyên vẹn, không bị tác động bởi bên ngoài. Một hệ thống ao hồ, kênh mương phục vụ tưới tiêu, đất và nước được cải tạo loại bỏ tạp chất, đảm bảo theo đúng quy định của Bộ NN&PTNT.
Cùng với việc trồng cây dược liệu kiểu hoang dã, tại khu vực trung tâm của vườn có một khu nhà lưới gần 1.000m2, trang thiết bị theo công nghệ Israel, để nhân, ươm giống cây con, giúp cho cây giống không bị ảnh hưởng bởi những yếu tố bất lợi của thời tiết và hạn chế sự phá hoại của các loại sâu bọ, côn trùng, tạo ra những cây giống khỏe mạnh…
Thạc sỹ Phạm Tiến Duật, Phó Giám đốc Công ty Vũ Gia chia sẻ, vì Trà hoa vàng Cúc Phương của tỉnh Ninh Bình chưa có một đề tài nghiên cứu chính thức nào về biện pháp kỹ thuật nhân giống, nên nhà nghiên cứu, nhân viên của Công ty phải tự sưu tầm cây mang về vườn ươm. Việc nhân giống và bảo tồn loài cây này được tiến hành theo phương pháp nhân giống bằng hom.
Đặc điểm chủ yếu của phương pháp này là cây có thể giữ được đặc tính của giống gốc, có thể ra hoa sớm, nhưng sự phát triển bộ rễ cây có thể kém hơn, tính thích ứng và sức sống không mạnh, không thể trồng hàng loạt như cây gieo hạt. Cây giâm hom hầu hết đều ra hoa, quả nhanh hơn cây trồng bằng hạt, nhưng phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật công phu, giá thành cao hơn gấp 6 - 8 lần so với trồng bằng hạt.
Quy trình ươm, sản xuất giống, trồng trọt, thu hái, sơ chế cây Trà hoa vàng ở Ninh Bình hiện nay được thực hiện theo nguyên tắc, tiêu chuẩn trồng trọt và thu hái dược liệu theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới, có vai trò rất quan trọng trong việc tạo ra nguồn nguyên liệu làm thuốc đảm bảo chất lượng.
Ký kết hợp đồng bao tiêu với nông dân
Đến cuối tháng 9/2020, đã có hơn 5.000 cây trà hoa vàng được nhân giống và trồng thành công, sinh trưởng tốt. Trà hoa hoa vàng Cúc Phương phát triển, sinh trưởng khá tốt với thổ nhưỡng ở thung Cổ Ngựa.
 |
|
Cây trà hoa vàng tại phù hợp với thổ nhưỡng và khí hậu tại thung lũng Cổ Ngựa. |
Kết quả nhân giống và trồng tại đây cho thấy, sau khi trồng được 18 tháng thì cây trà ra hoa và sau 2 năm bắt đầu cho thu hoạch. Cây to phải sau 3 - 4 năm mới có nhiều hoa. Quá trình thu hoạch trà rất quan trọng, là khâu đầu tiên trong quá trình chế biến trà đúng cách.
Chủ tịch HĐQT Vũ Văn Tâm cho hay, từ nguồn nguyên liệu cây trà hoa vàng, Công ty Vũ Gia đã sản xuất sản phẩm trà hoa vàng sao khô. Hiện, sản phẩm này của Công ty được tiêu thụ rộng rãi tại các siêu thị trong nước, với giá bán bình quân 17 triệu đồng/kg hoa khô. Đặc biệt, từ năm 2019 đến nay, Công ty đã xuất khẩu trà hoa vàng sang châu Âu, với giá bán tại Paris (Pháp) lên tới 1.500 Euro/kg.
Theo ông Tâm, từ khi trà bắt đầu ra hoa, cần tính toán để thu hoạch đúng thời điểm hoa trà nở rộ, lúc này hoa trà cho nhiều hoạt chất tốt nhất. Đồng thời, người hái cần giữ nguyên cả hoa và đài hoa, phần búp trà hái vừa đủ lá để cây tiếp tục sinh trưởng và phát triển, nên hái đúng lứa và sử dụng tay hái nhằm đảm bảo chất lượng. Quy trình nuôi ươm, sản xuất giống, trồng trọt, thu hái, sơ chế cây trà hoa vàng ở Ninh Bình hiện nay được thực hiện theo tiêu chuẩn GACP-WHO.
Tại Nho Quan, Công ty Vũ Gia đang liên kết với hàng trăm nông dân địa phương cùng tham gia vào toàn bộ quy trình bảo tồn, nhân giống và trồng cây trà hoa vàng. Công ty ký kết hợp đồng, cung cấp giống cho nông dân trồng, sau đó thu mua bao tiêu sản phẩm.
Hiện, giá thu mua đối với nụ hoa tươi là 500.000 - 700.000 đồng/kg, hoa tươi là 800.000 - 1.000.000 đồng/kg, lá cây trà hoa vàng phơi khô từ 300.000 - 500.000 đồng/kg.
Việc nghiên cứu, bảo tồn, nhân giống cây trà hoa vàng không chỉ giữ nguồn gen quý, mà còn mở ra hướng phát triển mới cho huyện miền núi Nho Quan, đồng thời nhân ra diện rộng ở nhiều địa bàn có thổ nhưỡng tương đồng, tạo thu nhập, nâng cao đời sống cho người nông dân.
Qua đánh giá của cơ quan chuyên môn và UBND tỉnh Ninh Bình, mô hình nhân giống bảo tồn và liên kết nông dân trồng cây trà hoa vàng của Công ty Vũ Gia bước đầu rất khả quan, giá trị kinh tế cao hơn gấp nhiều lần so với nhiều loại đối tượng cây trồng khác trên địa bàn.
Chu Khôi
