Dịp Tết Trung thu đến gần, hầu như khắp phố phường Hà Nội đi đâu cũng bắt gặp những trái ổi găng chín vàng tỏa mùi hương thơm quyến rũ níu kéo mọi người, nhất là các bà, các chị. Ổi găng Đông Dư trồng trên đất bãi có vỏ mỏng, cùi dày, ăn xanh thì giòn, ăn chín thì mềm, ít hạt và thơm.
Phù sa làm nên thương hiệu
Theo những xe chuyên cất ổi găng, phóng viên VnBusiness đi dọc bờ đê sông Hồng để về thăm làng ổi găng nổi tiếng của mảnh đất Hà thành. Ông Nguyễn Quang Huy - Giám đốc HTX Nông nghiệp Đông Dư cho biết, dọc theo đê sông Hồng có nhiều nơi trồng giống ổi găng này như Cự Khối (Long Biên), Bát Tràng, Đa Tốn (Gia Lâm),… nhưng ổi Đông Dư trồng trên đất bãi có pha sét nên có vị ngọt và hương thơm riêng, bán được giá.
Xã Đông Dư có 105ha đất canh tác ổi và 10ha rau gia vị. Theo thống kê, toàn xã có khoảng 220 hộ gia đình tham gia sản xuất rau gia vị an toàn. Rau gia vị an toàn và ổi găng Đông Dư luôn tạo được uy tín với người tiêu dùng Thủ đô từ nhiều năm nay nhờ chất lượng và tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm với thương hiệu an toàn của hơn 20 loại rau, củ quả được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) cấp, trong đó có giống ổi găng Đông Dư.
Theo ông Huy, ổi găng là giống dễ trồng, dễ chăm sóc, đầu tư ít nhưng cho thu nhập cao; có thể chịu được úng ngập trong mùa lũ dâng, nên ở HTX chủ trương “chuyển vườn ra đồng” nhằm mở rộng diện tích trồng ổi như một loại cây mũi nhọn ngay cả trên đất bãi để thâm canh tăng vụ. Trong những năm gần đây, HTX đã phối hợp với Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội triển khai một số công trình nghiên cứu khoa học về cây ổi để chuyển giao cho nông dân đạt kết quả rất tốt.
Nhiều biện pháp kỹ thuật mới được đưa vào áp dụng như cắt tỉa, bón phân, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh, đặc biệt là chống ruồi vàng đục quả theo hướng thâm canh bền vững góp phần làm tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả thu hoạch. Một dự định khá táo bạo về chế biến nước quả từ trái ổi găng tại chỗ nhằm tạo thêm việc làm cho thành viên HTX sẽ được triển khai nay mai cũng được Giám đốc Nguyễn Quang Huy "bật mí".
 |
|
Hiện, HTX Nông nghiệp Đông Dư có 105ha đất canh tác ổi và 10ha rau gia vị. |
"Kinh nghiệm truyền thống về sản xuất nông nghiệp ngày trước là "nhất nước, nhì phân, tam cần, tứ giống" chỉ đúng với trình độ kỹ thuật gieo cấy cây lúa nước trước đây. Còn bây giờ, khi kỹ thuật phát triển, để có thể tạo nên được một nông sản tốt, có tính đặc sản của từng địa phương, có tính cạnh tranh thì khâu đầu tiên là giống tốt, điều kiện thời tiết khí hậu và thổ nhưỡng của vùng đó và sau cùng là các biện pháp kỹ thuật thâm canh tổng hợp tiên tiến", ông Huy nói.
Cùng với rau gia vị an toàn, ổi găng mang thương hiệu Đông Dư đang góp phần làm thay đổi bộ mặt của một xã thuần nông ven đô. Theo thời vụ, ổi găng cứ 3 tháng thu hoạch một lần, giá thì phụ thuộc vào thị trường tùy thời điểm. Khoảng 200 m2 đất có thể trồng được từ 10-15 gốc ổi, mỗi năm cho thu nhập không dưới 20 triệu đồng.
Tỉ mỉ trong từng công đoạn
Vùng rau gia vị an toàn của HTX trồng nhiều chủng loại như: hành tỏi, mùi tàu, mùi ta, tía tô, kinh giới, bạc hà, ngổ thơm, răm răm, húng láng, húng quế…, ruộng đang cho thu hái, ruộng đang lên xanh mơn mởn, có ruộng vừa thu hoạch xong đang phơi ải đất để chuẩn bị gieo tiếp cho vụ sau tạo thành một tấm thảm lớn nhiều màu sắc.
Ông Huy kể: Khi triển khai dự án, HTX dành riêng 10ha đất canh tác loại tốt phù hợp với các loại rau gia vị, đầy đủ điều kiện tưới tiêu thuận lợi, đáp ứng các yêu cầu của một vùng sản xuất rau an toàn như: không được gần nguồn gây ô nhiễm, các khu công nghiệp, mương nước thải sinh hoạt, bệnh viện, nghĩa trang, các lò giết mổ gia súc, cách xa đường giao thông lớn… để quy hoạch cho gần 300 hộ gia đình tập trung trồng các loại rau, trong đó có rau gia vị an toàn cho sản lượng thu hoạch hàng năm gần 1.000 tấn, mang lại nguồn thu khoảng 6 tỷ đồng.
Các ngành chức năng của thành phố như Sở NN&PTNT, Sở KH&CN, Chi cục BVTV, Trung tâm Khuyến nông đã về khảo sát, lấy mẫu đất, nước để phân tích, xét nghiệm, giúp thiết kế, tư vấn, mở các lớp tập huấn, chuyển giao kỹ thuật sản xuất rau gia vị an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP cho cán bộ của HTX và tất cả các hộ tham gia.
 |
|
Ổi găng là giống dễ trồng, dễ chăm sóc, đầu tư ít nhưng cho thu nhập cao; có thể chịu được úng ngập trong mùa lũ dâng. |
Tùy theo từng loại đất, kinh nghiệm thâm canh của từng hộ gia đình mà HTX bố trí, quy hoạch từng loại cây trồng cho thích hợp nhằm đạt được năng suất, sản lượng cao nhất, chất lượng rau tốt nhất. Với các chân ruộng cao ráo, dễ thoát và tiêu nước sẽ trồng các loại rau kém chịu nước như tía tô, kinh giới, bạc hà, xà lách, hành, tỏi…; các loại rau ưa nước như ngổ thơm được chọn trồng ở những chân ruộng thấp. Đất được cày bừa kỹ cho nhỏ, tơi xốp, nhặt hết cỏ dại rồi lên luống rộng 1,1m, cao 20-30cm.
Nói về kinh nghiệm sản xuất rau gia vị, trồng ổi, bà Nguyễn Thị Lích cho hay: Sau khi làng Láng (Hà Nội) lên phố, không còn đất để trồng rau thơm (rau thơm, húng Láng), người sành ăn phải lặn lội tới các làng xa như làng Là (xã Tân Minh, huyện Thường Tín), thôn Hạ (xã Đông Dư, Gia Lâm)... mới mong có được cọng rau thơm húng Láng, lá mùi tàu, ngọn tía tô, kinh giới, ổi găng chính hiệu. Trồng rau thơm gia vị, trồng ổi không khó nhưng đòi hỏi phải cần cù, chịu khó, tỉ mỉ từng công đoạn từ làm đất, gieo trồng, chăm sóc cho đến thu hái, vận chuyển, bảo quản.
Rời khu trồng trọt, chúng tôi ghé thăm cơ sở sơ chế và đóng gói sản phẩm của HTX. Mặc dù chỉ là một cơ sở nhỏ nhưng cũng được đầu tư khá đầy đủ các trang thiết bị sơ chế cần thiết như hệ thống nước rửa làm sạch, hệ thống bàn inox để sơ chế, đóng gói, bảo quản lạnh… Các sản phẩm được đóng gói, dán nhãn bằng các túi nilon trắng có in logo thương hiệu và ghi rõ các nội dung theo quy định như: tên sản phẩm, đơn vị sản xuất và đóng gói, ngày đóng gói.
Hướng tới công nghệ cao và mở rộng thị trường
Hiện nay, rau an toàn nói chung và rau gia vị an toàn, ổi mang thương hiệu Đông Dư (OCOP 4 sao) đã có mặt tại nhiều nhà hàng, khách sạn, trường học, khu công nghiệp, khu dân cư và nhiều cửa hàng bán rau an toàn trên toàn thành phố, tạo được sự tin tưởng của người tiêu dùng.
 |
|
Rau gia vị an toàn và ổi găng Đông Dư tạo được uy tín trong lòng người tiêu dùng Thủ đô từ nhiều năm nay. |
Để có được chất lượng sản phẩm như hiện nay, theo lãnh đạo HTX, đất trồng rau phải là "đất sạch", cao ráo, không bị ô nhiễm cả đất lẫn nguồn nước. Rau thơm các loại ưa đất thịt pha sét, giàu mùn, giữ và thoát nước tốt. Mùa nào thức nấy, chế độ luân canh, xen canh hợp lý vừa nhằm tăng hệ số vòng quay của đất, vừa tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích. Có loại cây ưa bóng thì phải làm giàn che như mùi tàu, thìa là, rau răm; có loại ưa nắng thì ngọn mới thơm, lá mới xanh như húng quế, húng chó, kinh giới...
Phân bón chủ yếu là phân chuồng, phân lợn, phân bắc được ủ hoai mục bón lót trước khi trồng và bón thúc sau mỗi đợt thu hái; nguồn nước phù sa sông Hồng hoặc nước giếng khoan là chủ yếu.
Theo chia sẻ, HTX Nông nghiệp Đông Dư đang lên kế hoạch chi tiết để mở rộng sản xuất và tăng cường sự hiện diện của sản phẩm trên thị trường. Một trong những mục tiêu quan trọng là nâng cao chất lượng sản phẩm và mở rộng diện tích canh tác. Để đạt được điều này, HTX sẽ đầu tư vào công nghệ cao và các thiết bị hiện đại nhằm tối ưu hóa quy trình sản xuất và tăng cường hiệu quả. HTX đang xem xét việc triển khai hệ thống quản lý thông minh và tự động hóa trong các công đoạn canh tác và chế biến để giảm thiểu chi phí sản xuất, đảm bảo sự đồng nhất và chất lượng của sản phẩm.
Ngoài việc cải thiện quy trình sản xuất, HTX cũng chú trọng đến việc mở rộng thị trường tiêu thụ. Các sản phẩm nông sản Đông Dư hiện đang được phân phối chủ yếu tại các chợ và siêu thị trong địa bàn thủ đô và một số tỉnh lân cận, nhưng HTX đang tìm kiếm cơ hội để quảng bá sản phẩm mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước.
Lê Hồng
