Những năm gần đây HTX Bốn Vân (ở thị xã Đức Phổ, Quảng Ngãi) - chuyên về sản xuất và kinh doanh các mặt hàng tinh bột nghệ, được xem là đơn vị tiên phong trong khâu liên kết sản xuất, tiêu thụ và nhất là bao tiêu đầu ra cho bà con nông dân trồng nghệ tại các xã của huyện Sơn Tây như Sơn Tân, Sơn Lập, Sơn Liên... với diện tích vùng nguyên liệu khoảng 17ha.
Liên kết canh tác, chế biến
Trung bình mỗi năm, HTX này tiêu thụ khoảng 200 tấn nguyên liệu từ Sơn Tây để phục vụ sản xuất. Nhờ liên kết chặt chẽ với HTX đã giúp đầu ra của người trồng nghệ ở Sơn Tây luôn ổn định, giá cả hợp lý, giúp nâng cao thu nhập, thoát cảnh đói nghèo.
 |
|
Giám đốc HTX Bốn Vân giới thiệu các sản phẩm chế biến từ cây nghệ được bà con nông dân trồng ở huyện miền núi Sơn Tây. |
Nhãn hiệu “Bốn Vân” của HTX đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ KH&CN) công nhận và bảo hộ nhãn hiệu. Đây là HTX tinh bột nghệ đầu tiên ở Quảng Ngãi được công nhận nhãn hiệu sản xuất về tinh bột nghệ, không những vậy, sản phẩm còn đạt chuẩn Chương trình OCOP.
Bên cạnh cây nghệ, những năm gần đây huyện miền núi Sơn Tây đã phát triển các loại cây trồng mới, mở ra triển vọng trong phát triển kinh tế nông nghiệp. Một số HTX trong và ngoài huyện đã liên kết với nông dân từ khâu canh tác, chế biến cho đến tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp với hướng đi phát triển lâu dài.
Ngoài ra, bắt nhịp với xu thế phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa, một số HTX ở huyện Sơn Tây đã đầu tư máy móc, chế biến trái cây thành những sản phẩm đặc thù. Trong đó, các sản phẩm do HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Sơn Liên chế biến và sản xuất từ các loại trái cây ở địa phương, bước đầu tạo được niềm tin với người tiêu dùng.
Bà Phạm Thị Trầm, Giám đốc HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Sơn Liên, huyện Sơn Tây cho biết: Người dân ở đây vốn quen với tập quán canh tác cũ nên sản phẩm làm ra chưa được bắt mắt về mẫu mã. Vì vậy, HTX phải liên kết với nông dân nhằm đẩy mạnh khâu chế biến để tận dụng các nguồn nguyên liệu ở địa phương.
Phát triển cây trồng mới, nhân rộng cây bản địa
“Thời gian chúng tôi vừa đánh giá thị trường vừa phát triển khâu chế biến các loại trái cây trên địa bàn địa bàn huyện Sơn Tây để đưa sản phẩm ra thị trường. Thay vì tiêu thụ trái cây tươi với giá rẻ thì HTX sẽ tăng chế biến để nâng giá trị trái cây, làm phong phú thêm sản phẩm của địa phương”, bà Trầm chia sẻ.
 |
|
Sản phẩm của HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Sơn Liên đang được tiêu thụ rộng rãi trên thị trường. |
Ông Hồ Quý Nhân, Phó Chủ tịch Liên minh Hợp tác xã tỉnh Quảng Ngãi, đánh giá HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Sơn Liên tuy là HTX ở vùng cao, nhưng HTX đã làm rất tốt công tác kết nối, đưa sản phẩm ra thị trường. Mong rằng HTX tiếp tục liên kết, tìm kiếm các sản phẩm chất lượng của các tỉnh, thành phố khác, nhằm đa dạng hàng hóa, sản phẩm, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của thị trường.
Bên cạnh đó, để nâng cao đời sống cho người dân địa phương, huyện Sơn Tây đang tập trung phát triển các loại cây trồng mới, nhân rộng diện tích cây trồng bản địa.
Trong huyện còn có nhiều mô hình mới trồng thử nghiệm các loại cây dược liệu như sâm đương quy, sâm bảy lá, tam thất bắc, tam thất nam, địa liền bước đầu cho tín hiệu khả quan.
Những năm gần đây, nhiều hộ dân ở Sơn Tây đã đưa vào trồng thử nghiệm các loại cây dược liệu ở các xã Sơn Tinh, Sơn Long, Sơn Liên. Hầu hết, các vườn cây dược liệu phát triển tốt.
Ưu thế của một số cây dược liệu là có thể phát triển dưới tán rừng, trồng xen lẫn với các loại cây bản địa. Huyện Sơn Tây đã chỉ đạo các địa phương phối hợp với doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác triển khai, hình thành các vùng chuyên canh cây dược liệu gắn với chế biến, tiêu thụ, từng bước chuyển dịch cơ cấu cây trồng, tạo sinh kế lâu dài cho người dân.
Đơn cử như mô hình trồng sâm đương quy được huyện Sơn Tây triển khai thí điểm tại xã Sơn Long, với 2 hộ dân tham gia trên diện tích khoảng 0,5ha. Sau một thời gian xuống giống, đến nay cây đương quy đã phát triển xanh tốt. Thấy được tiềm năng từ sâm đương quy, huyện Sơn Tây nhân rộng mô hình này lên 1ha.
Không chỉ vậy, từ khi HTX Sản xuất và Kinh doanh dịch vụ nông nghiệp Sơn Long đi vào hoạt động đã tập hợp được nhiều nông dân ở huyện Sơn Tây (trong đó có đồng bào dân tộc thiểu số Ca Dong) tham gia.
Anh Đinh Văn Y, thành viên của HTX chia sẻ, sau thời gian ươm giống khoảng 4 tháng, sâm đương quy được đưa vào trồng. Đương quy là loại sâm dễ trồng, dễ chăm sóc, tùy theo chất đất tốt hay xấu, mà thời gian thu hoạch dao động từ 18 - 24 tháng.
“Luồng gió mới” đến từ HTX
Còn theo ông Phạm Hồng Khuyến, Trưởng phòng NN&PTNT huyện Sơn Tây, các hộ dân tham gia vào HTX trồng sâm đã được hướng dẫn kỹ thuật, cũng như học hỏi kiến thức lẫn nhau. Từ đó thúc đẩy tinh thần thi đua sản xuất, liên kết cùng tạo ra các sản phẩm nông nghiệp chất lượng, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân vùng cao, nhất là đồng bào Ca Dong. Thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục định hướng thành lập HTX nông nghiệp ở một số xã khác trên địa bàn.
 |
|
Để giảm tỷ lệ hộ nghèo đang còn ở mức cao, huyện miền núi Sơn Tây đang cần “luồng gió mới” từ các HTX kiểu mới. |
Có thể nói với những HTX hoạt động tương đối tốt ở huyện Sơn Tây được kỳ vọng sẽ mang lại “luồng gió mới” giúp cho nông dân địa phương giảm nghèo.
Nhất là khi tỷ lệ hộ nghèo ở huyện này vẫn còn cao dù đã được kéo giảm từng năm. Như trong giai đoạn 2016-2020, tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 60,05% năm 2016 xuống còn 27,21% năm 2021, tính ra trung bình mỗi năm tỷ lệ hộ nghèo giảm 6,56%. Với giai đoạn 2021-2025, tỷ lệ hộ nghèo đầu kỳ (năm 2021) chiếm 47,39%, đến cuối năm 2022 giảm còn 42,38%.
Huyện Sơn Tây đang phấn đấu đến cuối năm 2023 giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 42,38% xuống còn 36,71% (giảm 5,67%, tương đương 288 hộ) theo chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2022-2025. Và huyện phấn đấu đến cuối năm 2025 giảm tỷ lệ hộ nghèo từ 47,39% xuống còn dưới 23,40%...
Để giảm tỷ lệ hộ nghèo từ mức cao xuống mức thấp đang rất cần sự chuyển biến tích cực của huyện này trong kinh tế nông nghiệp. Nhất là cần tập trung phát triển các loại cây trồng mới, nhân rộng diện tích những cây trồng bản địa có hiệu quả kinh tế cao, tham gia vào chuỗi liên kết với vai trò quan trọng của HTX.
Về phía các HTX kiểu mới ở huyện Sơn Tây cần trở thành cầu nối trong thực hiện các chủ trương của Nhà nước, tạo ra giá trị vật chất phục vụ phát triển kinh tế ở huyện.
Các HTX cần tạo ra chuỗi cung ứng các dịch vụ, chuyển giao khoa học kỹ thuật để ứng dụng vào sản xuất, tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người dân địa phương. Từ đó, giúp người dân nâng cao năng lực sản xuất và đạt hiệu quả cao hơn, góp phần thực hiện tốt công tác giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới ở Sơn Tây.
Thanh Loan
