Với gần 72% dân cư sống ở nông thôn và 60% lao động làm nông nghiệp, nông dân là thành viên nòng cốt của các hợp tác xã (HTX), có vị trí hết sức quan trọng về phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trị, an ninh- quốc phòng và tham gia xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững.
Thành tích nổi bật từ xây dựng HTX kiểu mới
Trong những năm qua, cùng với tiến trình đi lên của cả tỉnh, sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ thúc đẩy khu vực kinh tế tập thể, kinh tế hợp tác phát triển mà trọng tâm là xây dựng HTX kiểu mới theo hướng liên kết chuỗi, tái cơ cấu lại ngành nông nghiệp đã đạt được những kết quả đáng khích lệ.
Đến nay, toàn tỉnh có hơn 295 HTX nông nghiệp và 1 liên hiệp HTX nông nghiệp, với 73.000 thành viên, doanh thu bình quân 1.000 triệu đồng/HTX, lợi nhuận bình quân 120 triệu đồng/HTX, 90% HTX là dịch vụ tổng hợp và 10% là HTX chuyên ngành (lợn, thủy sản, cà phê, cao dược liệu..).
Hầu hết các HTX trên địa bàn tỉnh góp phần đảm bảo hoàn thành tiêu chí số 13 trong bộ tiêu chí xây dựng NTM và tham gia hoàn thành các tiêu chí khác của địa phương. |
Có 88% HTX quy mô thôn hoặc liên thôn, 4% HTX được thành lập với các nhóm cá nhân, 8% HTX có quy mô cấp xã, hoặc liên xã. Có 8% cán bộ có trình độ đại học, cao đẳng, 47,3% cán bộ trình độ trung cấp, sơ cấp, còn lại chủ yếu bồi dưỡng ngắn hạn. Có 16% xếp loại tốt, 33,8% xếp loại khá, 45,6% loại trung bình và 4,6% loại yếu.
Quảng Trị là một trong những địa phương đi đầu trong việc ban hành bộ tiêu chí về HTX kiểu mới. Đến nay, toàn tỉnh có hơn 30 HTX được UBND tỉnh công nhận HTX kiểu mới và song hành với việc thí điểm nhiều cán bộ có trình độ cao đẳng, đại học về làm việc tại các HTX của các huyện.
Có thể khẳng định đây là các HTX đầu tiên của Quảng Trị đã có những thành tích nổi bật, những bước đi mới, cách làm hay đáp ứng sự kỳ vọng và lợi ích chính đáng của thành viên, người lao động, các HTX đã nhanh chóng thích nghi với cơ chế thị trường, tạo sự liên kết, hợp tác với nhau và với doanh nghiệp, tổ chức kinh tế mang lại hiệu quả kinh tế thiết thực cho thành viên.
Đến năm 2025, Quảng Trị phấn đấu đạt số HTX được thành lập mới từ 20-25 HTX, 1- 2 liên hiệp HTX, phấn đấu có 70- 80% HTX xếp loại khá, 100% HTX hoạt động có hiệu quả (tốt, khá), có trên 20 HTX ứng dụng công nghệ cao và 15-20% HTX có nội dung hoạt động theo liên kết chuỗi với doanh nghiệp.
Vai trò quan trọng trong tái cơ cấu ngành nông nghiệp
Phát triển kinh tế hợp tác đã góp phần tích cực trong thực hiện tái cơ cấu ngành nông nghiệp và xây dựng nông thôn mới, đặc biệt là xây dựng tiêu chí 13 về tổ chức sản xuất, nâng cao thu nhập cho thành viên và làm tốt các hoạt động xã hội.
Các HTX trên địa bàn đã mạnh dạn đẩy mạnh công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, công nghệ mới để tăng năng suất và nâng cao chất lượng sản phẩm, hướng đến đáp ứng yêu cầu của thị trường. Phát huy được vai trò tập hợp, vận động, thay đổi cách nghĩ, cách làm cho bà con nông dân, ứng dụng có hiệu quả các tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao hiệu quả sản xuất. Nhiều HTX đã mở rộng sản xuất, tạo thêm nhiều ngành nghề, phát triển kinh doanh tổng hợp, đầu tư trang thiết bị để nâng cao năng lực.
Các HTX cũng được ưu tiên tập trung phát triển để tạo ra sản phẩm như hồ tiêu, cà phê, sản xuất rau củ quả công nghệ cao, cao dược liệu, chăn nuôi lợn, chăn nuôi gà, canh tác lúa theo hướng tự nhiên... Các HTX này tìm được hướng đi phù hợp, phát triển sản xuất kinh doanh gắn với sản phẩm có lợi thế, ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, chú trọng thị trường đầu ra và định hướng phát triển theo chuỗi giá trị sản phẩm.
Điển hình trong số đó có thể kể đến HTX Chân Mây Bắc Hướng Hóa với sản phẩm cà phê hữu cơ, sản xuất theo chuỗi giá trị, liên kết với doanh nghiệp vừa là thành viên vừa là đối tác tiêu thụ đầu ra cho HTX.
Vườn giống cà phê của HTX Chân Mây Bắc Hướng Hóa. |
Một số HTX lại chú trọng phát triển sản phẩm theo hướng hữu cơ, canh tác tự nhiên như HTX Nông sản sạch Triệu Phong với sản phẩm Gạo sạch, HTX chăn nuôi Gà Tứ Hải với sản phẩm gà sạch, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.
Nhiều HTX mạnh dạn ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, mang lại hiệu quả cao và nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm như HTX Đông Triều; HTX Thành Công với công nghệ làm mát tự động trong chăn nuôi lợn, trồng rau thủy canh, HTX Trường Sơn với sản phẩm dưa lưới, dưa hấu, HTX Đoàn Kết ứng dụng công nghệ trong chăn nuôi lợn…
Theo đại diện các HTX trên địa bàn tỉnh, để HTX nông nghiệp tham gia xây dựng nông thôn mới (NTM) gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp thật sự tốt, cần phải tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, phổ biến chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế tập thể mà trọng tâm là Luật HTX 2012, các mô hình HTX kiểu mới làm ăn có hiệu quả để mọi người dân hiểu đúng, hiểu đủ về bản chất và những giá trị tốt đẹp của kinh tế tập thể.
Tuyên truyền, giới thiệu các mô hình HTX thực hiện hiệu quả chương trình xây dựng NTM để nhân rộng, vận động, hỗ trợ, khuyến khích thành lập các HTX, liên hiệp HTX theo Luật, khuyến khích HTX mở rộng và nâng cao chất lượng các hoạt động dịch vụ kinh doanh, nhất là các dịch vụ đầu ra.
Để đạt được mục tiêu trên, các địa phương trên địa bàn tỉnh cần quan tâm thường xuyên, chú trọng việc quy hoạch, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho khu vực kinh tế tập thể, HTX, liên hiệp HTX… để có kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn đáp ứng với yêu cầu đổi mới và xây dựng HTX theo mô hình kiểu mới. Khuyến khích cán bộ trẻ, cán bộ là con em cán bộ HTX có tâm huyết gắn bó với quê hương về công tác tại khu vực kinh tế tập thể.
Các cấp ủy, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể từ tỉnh đến cơ sở cần nhận thức một cách đúng đắn về vị trí và vai trò của HTX. Từ đó, dành sự quan tâm, đầu tư về mọi mặt để phát triển kinh tế HTX, làm cơ sở vững chắc để đẩy nhanh tiến độ xây dựng NTM. Phát huy vai trò và giao nhiệm vụ cho các HTX, liên hiệp HTX đầu mối tiếp nhận các nguồn vốn hỗ trợ của Nhà nước liên quan tổ chức sản xuất ở nông thôn để nâng cao vai trò dẵn dắt người nông dân đến với thị trường. Giao cho các HTX có năng lực, đủ điều kiện tham gia thực hiện các dự án, đề án tổ chức sản xuất trong chương trình xây dựng NTM.
Cần hỗ trợ xây dựng các mô hình kinh tế tập thể, HTX kiểu mới, hỗ trợ ứng dụng thành tựu khoa học kỹ thuật tiên tiến và công nghệ cao vào sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, đồng thời hỗ trợ xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp theo hướng liên doanh- liên kết đôi bên cùng có lợi.
Thực tiễn xây dựng NTM thời gian qua cho thấy, kinh tế tập thể mà nòng cốt là HTX, nếu phát triển đúng hướng, sẽ là một yếu tố và động lực cơ bản góp phần tạo nền tảng để thúc đẩy quá trình xây dựng NTM.
Đăng Khôi