Ông Đặng Văn Tính, Trưởng phòng Kế hoạch - kiểm tra Liên minh HTX Quảng Nam, cho hay, địa bàn tỉnh có 3 Quỹ tín dụng nhân dân (TDND), "đóng quân" tại Điện Bàn, bao gồm Quỹ TDND Gò Nổi (trụ sở chính ở xã Điện Trung), Quỹ TDND Tây Điện Bàn (trụ sở chính tại xã Điện Thọ) và Quỹ TDND Điện Dương (trụ sở ở phường Điện Dương).
"Điểm tựa" của người nghèo
Ông Nguyễn Tiến Định, đại diện Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), cho biết hiện cả nước có 18.795 HTX nông nghiệp, chiếm 70% tổng số các loại hình HTX cả nước, thu hút 3,2 triệu thành viên. Hiện tại, vốn bình quân của mỗi HTX chỉ vào khoảng 1,5 tỷ đồng.
Người dân đến giao dịch tại Quỹ TDND liên xã Nhượng Lĩnh - Hà Tĩnh. (Ảnh: BHT) |
Thiếu vốn, song các HTX không thể vay từ ngân hàng do quy định về điều kiện vay vốn chưa phù hợp với mô hình phát triển của HTX. Do đó, các HTX chỉ biết trông chờ vào vốn vay từ các chương trình tín dụng chính sách như: QTDND, Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, ngân hàng chính sách xã hội…
Theo tìm hiểu, những năm qua, quỹ TDND tại các địa phương đã thực sự là “bà đỡ” cho người dân, nhất là những hộ nghèo vươn lên trong xã hội. Điển hình như ở vùng Gò Nổi (3 xã Điện Phong, Điện Trung, Điện Quang, tỉnh Quảng Nam), nông dân đã phát huy hiệu quả nguồn vốn vay từ quỹ. Điển hình như hộ bà Đỗ Thị Cam (thôn Kỳ Lam, Điện Quang) vay 200 triệu đồng mua 14 con bò, hiện đàn bò phát triển thêm lên, đồng thời đầu tư máy ép dầu làm dịch vụ. Hay ở thôn Nam Hà (Điện Trung), ông Hồ Thanh Dương ban đầu vay 50 triệu đồng để nuôi heo, nay nhân rộng thành trang trại, ngoài ra còn kinh doanh thức ăn gia súc, gia cầm.
Hay như ở Hà Tĩnh, gia đình chị Nguyễn Thị Loan (xã Cẩm Thành, Cẩm Xuyên) được Quỹ TDND liên xã Cẩm Thành “tiếp sức” từ những ngày đầu thành lập. Hơn chục năm vay vốn của quỹ để không ngừng đầu tư hệ thống kho đông dự trữ, mua sắm phương tiện vận chuyển hàng hóa, đến nay, gia đình chị Loan đã đạt doanh thu hàng chục tỷ đồng/năm, tạo việc làm ổn định cho 3 lao động địa phương với mức lương khá.
Chị Nguyễn Thị Loan nhớ lại: “Những ngày mới bắt tay vào kinh doanh, nguồn vốn hạn hẹp, không đủ để đầu tư mở rộng quy mô. Lúc đó, Quỹ TDND liên xã Cẩm Thành đã tạo điều kiện linh hoạt về hồ sơ thủ tục, cho vay vốn phát triển mô hình theo hướng hàng hóa. Gia đình tôi vừa tất toán khoản vay cũ trên 700 triệu đồng và đang làm thủ tục để tiếp cận gói vay mới tại Quỹ để đầu tư làm ăn”.
Đánh giá về vai trò và hiệu quả hoạt động của quỹ TDND, lãnh đạo các địa phương đều cho rằng quỹ TDND có vai trò rất lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Là thành viên của Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên, tôn chỉ hoạt động của Quỹ TDND Yên Minh (xã Tiên Phong, T.X Phổ Yên) chính là hợp tác, tương trợ các thành viên vay vốn để tăng cường đầu tư phát triển nhanh kinh tế hộ thành viên. Mặc dù so với tổng nguồn vốn và dư nợ của hệ thống ngân hàng trên địa bàn tỉnh là hơn 30.000 tỷ đồng thì nguồn vốn và dư nợ của quỹ TDND Yên Minh chiếm tỷ trọng rất nhỏ, nhưng với sự hoạt động hiệu quả trong những năm qua đã giúp hàng nghìn thành viên, HTX trên địa bàn kịp thời tháo gỡ khó khăn về vốn để phát triển sản xuất kinh doanh. Từ 30 thành viên ban đầu, đến nay, Quỹ TDND Yên Minh đã có 1.250 thành viên.
Gỡ rào cản để hút các thành viên tham gia
Lợi thế của các Quỹ TDND là sát dân, người dân dễ tiếp cận vốn mà thủ tục lại nhanh, gọn. Ngược lại, tiền người dân gửi vào đều được bảo hiểm đúng quy định.
Tuy nhiên, hoạt động của các Quỹ TDND đang gặp nhiều vướng mắc. Chẳng hạn quy định để được vay vốn phải là thành viên của Quỹ. Tuy nhiên, đại hội thành viên chỉ tổ chức 1 năm/lần, như vậy thì việc thu hút thành viên gặp rất nhiều khó khăn.
Đồng thời, Luật HTX năm 2012 không quy định cụ thể về việc tư cách thành viên chỉ được xác lập sau đại hội thành viên thông qua danh sách kết nạp thành viên mới. Theo đó, quỹ TDND kiến nghị các cấp có thẩm quyền cần sửa đổi, bổ sung vấn đề này thành "HĐQT được quyền thẩm định và quyết định việc kết nạp thành viên mới".
Sau 1 năm chờ đợi, ngày 17/2/2023 vừa qua, ông Hoàng Trung Sơn, trú tại thôn Hải Bắc, xã Cẩm Nhượng (Cẩm Xuyên) mới được kết nạp vào Quỹ TDND liên xã Nhượng Lĩnh. Ông Hoàng Trung Sơn cho biết: “Tôi mong muốn được kết nạp vào Quỹ TDND để có cơ hội vay vốn đi xuất khẩu lao động, nâng cao thu nhập cho gia đình. Tuy nhiên, phải chờ đến Đại hội thành viên Quỹ TDND liên xã Nhượng Lĩnh nên dự định của tôi trong 1 năm qua cũng bị ảnh hưởng do không vay được vốn”.
Hay như quy định về nhiệm kỳ của HĐQT không quá 5 năm, thành viên HĐQT có thể được bầu lại nhưng không quá 2 nhiệm kỳ; quỹ chỉ có thể cho vay với người có hộ khẩu thường trú tại địa bàn quỹ hoạt động… đang gây khó khăn cho hoạt động của Quỹ.
Ông Phan Phụng Đường, Chủ tịch HĐQT Quỹ TDND Tây Điện Bàn (Quảng Nam) chia sẻ, quy định nhiệm kỳ của HĐQT là không quá 5 năm, thành viên HĐQT có thể được bầu lại nhưng không quá 2 nhiệm kỳ. Như vậy, người tham gia vào HĐQT hết 2 nhiệm kỳ song chưa hết tuổi lao động, có sức khỏe, năng lực, đạo đức tốt phải nghỉ làm. Rõ ràng, việc này không khuyến khích được cán bộ có năng lực làm việc cho kinh tế HTX, trong khi quỹ không phải là cơ quan quản lý nhà nước.
Dương Hà