Tại tỉnh Quảng Ngãi, mô hình này đang được các hợp tác xã (HTX) vận dụng linh hoạt, bước đầu đóng góp không nhỏ trong việc thay đổi bộ mặt của nông thôn, đây cũng được xem là hướng đi mới, góp phần phát huy lợi thế của nông nghiệp, nông thôn, tạo ra các sản phẩm du lịch đặc thù, hấp dẫn.
Liên kết giá trị văn hóa
Được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp để phát triển các loại cây ăn trái. Những năm qua, các hộ dân trong thôn Bình Thành (xã Hành Nhân, huyện Nghĩa Hành) đã mạnh dạn đầu tư, xây dựng các mô hình cây ăn quả có giá trị, mang lại thu nhập cao như chôm chôm, sầu riêng, mít thái, bưởi da xanh…
Bình Thành còn là vùng đất được biết đến với nhiều làng nghề truyền thống lâu đời như trồng dâu nuôi tằm, gói bánh chưng, bánh xèo, bánh su sê… có di tích quốc gia cây đa và đình Lâm Sơn, chùa Lâm Sơn. Vậy nhưng, đã nhiều năm qua, những tiềm năng, lợi thế vốn có này của địa phương vẫn chưa thể phát huy.
Các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của địa phương được HTX Nông nghiệp – Dịch vụ và Du lịch cộng đồng Bình Thành trưng bày. |
Nắm bắt được thời cơ cũng như lợi thế đó, thời điểm đầu tháng 3 vừa qua, HTX Nông nghiệp – Dịch vụ và Du lịch cộng đồng Bình Thành gọi tắt là HTX Bình Thành) với mục tiêu kết hợp những giá trị văn hóa lâu đời với thực tế phát triển hiện đại để tạo nét đặc trưng, thu hút du lịch trải nghiệm nông thôn. Mặc dù hoạt động chưa lâu, nhưng HTX Bình Thành cho thấy, hướng đi mà mình lựa chọn đã và đang mang lại những hiệu ứng rất tích cực.
Anh Đoàn Phú Việt Nam, Giám đốc HTX Bình Thành cho biết, thời gian qua, đơn vị này đã liên kết với người dân trong thôn đón được hơn 3.000 lượt khách đến tham quan trải nghiệm những sản phẩm du lịch cộng đồng, đồng thời tổ chức thành công 2 phiên chợ đêm ẩm thực đồng quê, thu hút gần 5.000 lượt khách đến tham dự. Hiện nay, HTX vẫn đều đặn đón các đoàn khách là các trường mầm non, tiểu học… đến tham quan trải nghiệm.
Không chỉ ở Bình Thành, Du lịch cộng đồng làng Gò Cỏ ở phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ đang là một địa điểm với nhiều nét hoang sơ, kỳ bí để khám phá. Ngôi làng cổ Chăm Pa trong lòng nôi văn hoá Sa Huỳnh. Một không gian sống cổ xưa, với các di tích đền thờ, miếu, giếng cổ, những bức tường đá... Ngoài tìm hiểu những nét văn hóa độc đáo, hấp dẫn. Du khách còn được trải nghiệm các hoạt động như đan lưới, nấu ăn, làm nông dân và tham gia các trò chơi dân gian. Nông dân đã học cách làm du lịch, biến ngôi nhà của mình thành những homestay nhỏ xinh. Việc mở ra hướng đi mới trong phát triển du lịch cộng đồng đã mang lại những lợi ích thiết thực cho người dân.
Làng Gò Cỏ (phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, Quảng Ngãi) vẫn còn giữ được những nét nguyên sơ. |
Ông Lê Minh Phụng, Phó Chủ tịch UBND phường Phổ Thạnh, thị xã Đức Phổ, cho biết thêm: Trong thời gian qua, chúng tôi tuyên truyền vận động bà con giữ gìn nét đặc trưng, hoang sơ của vùng quê, bên cạnh đó tạo dựng tính chuyên nghiệp trong dịch vụ phục vụ. Mục đích là làm sao khi khách thập phương đến tham quan, bà con phục vụ tốt và tạo sự tin tưởng cho du khách để có dịp quay trở lại.
Chị Nguyễn Thị Diễm Kiều, Giám đốc HTX Du lịch cộng đồng làng Gò Cỏ, thị xã Đức Phổ, cho rằng: Làm thế nào để cộng đồng cùng tham gia, cùng bảo tồn thiên nhiên, di sản văn hóa. Chúng tôi tìm ra phương án hoạt động, gắn với lợi ích kinh tế bên cạnh bảo tồn di sản. Điều quan trọng là cần gắn kết hơn nữa nâng cao dịch vụ du lịch và từ đó có thể mang lại nguồn lợi về kinh tế từ du lịch cộng đồng.
Tạo hướng đi mới cho sự phát triển
Phát triển du lịch nông thôn gắn với nông thôn mới đem lại lợi ích ở cả 3 khía cạnh là kinh tế, xã hội và môi trường. Về mặt kinh tế, du lịch nông thôn hỗ trợ phát triển kinh tế, tăng thêm nguồn thu ngoài sản xuất nông nghiệp. Về mặt xã hội, du lịch nông thôn góp phần làm giảm áp lực cho điểm du lịch thành phố, tăng cơ hội việc làm ở khu vực nông thôn, góp phần phát triển cộng đồng, gắn kết xã hội và phục hồi, bảo tồn văn hóa. Về môi trường, góp phần bảo tồn đa dạng sinh thái, làm mới làng xã theo hướng xanh, sạch, nâng cao ý thức trách nhiệm với nông nghiệp.
Ông Hồ Trọng Phương, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Quảng Ngãi nhận định, đây là mô hình mang lại lợi ích kép, vừa đảm bảo xây dựng nông thôn mới, đạt 19 tiêu chí nông thôn mới, song song đó phát huy cộng đồng dân cư về du lịch ở địa phương, làm xanh sạch môi trường. Phát huy bản sắc của địa phương, phát huy sản phẩm đặc thù của địa phương cũng như khuyến khích người dân thấy được lợi ích của mình trong xây dựng nông thôn mới, hướng tới nông thôn hiện đại, văn minh và thu nhập tốt cho người dân.
Ông Nguyễn Tiến Dũng, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ngãi, cho rằng, hiện nay ở các địa phương bước đầu đã hình thành du lịch ở nông thôn du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái. Như ở Nghĩa Hành, Đức Phổ, Lý Sơn… Sở sẽ tập huấn, tuyên truyền cho những địa phương có thế mạnh về phát triển du lịch nông nghiệp, sinh thái, cộng đồng để tạo bước đi mới trong phát triển du lịch toàn tỉnh. Tập trung thực hiện tốt đề án chương trình đặc biệt của các sở, ngành như Sở nông nghiệp và phát triển nông thôn, Ban dân tộc miền núi và các sở đã phân bổ nguồn vốn theo đề án của tỉnh. Tuyên truyền cho người dân hiểu về du lịch cộng đồng, nông thôn.
Quảng Ngãi có 93 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Việc phát triển du lịch nông thôn đang gắn với xây dựng nông thôn mới. Các địa phương tiếp tục khảo sát, tìm ra những nét đặc trưng, những lợi thế về cảnh quan thiên nhiên, di tích văn hóa, lịch sử để phát triển du lịch nông thôn. Hướng đi này nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế về nông nghiệp, làng nghề, văn hóa và môi trường sinh thái của các địa phương, góp phần chuyển từ sản xuất nông nghiệp sang kinh tế nông nghiệp theo hướng tích hợp đa ngành. Qua đó, từng bước nâng cao chất lượng đời sống vật chất, tinh thần của người dân nông thôn.
Tỉnh Quảng Ngãi đã phê duyệt đề án phát triển du lịch đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2030 trong đó có nội dung liên quan đến phát triển du lịch cộng đồng. Theo đề án, tỉnh sẽ đầu tư, khai thác, phát triển du lịch cộng đồng tại huyện Lý Sơn, Làng Gò Cỏ… nhân rộng mô hình du lịch cộng đồng tại những địa phương khác có tiềm năng. Đối với du lịch nông nghiệp, nông thôn sẽ khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân nông thôn tham gia làm du lịch, kết hợp sản xuất nông nghiệp với du lịch theo mô hình OCOP. Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn theo mô hình homestay gắn với nghề nông nghiệp, phát triển mô hình du lịch miệt vườn trái cây tại thôn Bình Thành. |
Đông Hòa