Bà Hương là một trong những thành viên đầu tiên của HTX Nông sản an toàn Phú Thiện (xã Chư A Thai). Tham gia vào HTX, bà không những được hỗ trợ đầu tư giống, vật tư nông nghiệp, mà đầu ra sản phẩm cũng ổn định hơn. Ngoài ra, HTX còn hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cây trồng, chia sẻ kinh nghiệm, nhờ vậy năng suất ruộng khoai của gia đình bà Hương không ngừng tăng lên.
Hiệu quả của liên kết
Thành lập năm 2017, HTX Nông sản an toàn Phú Thiện đến nay đã có 50 thành viên, canh tác khoảng 100ha cây khoai lang Nhật. Để giúp các thành viên nâng cao thu nhập, sản xuất bền vững, HTX đã chủ động tìm kiếm, liên kết với các doanh nghiệp ký kết hợp đồng, mở ra nhiều cơ hội phát triển thị trường tiêu thụ đối với sản phẩm khoai lang.
Phát triển chuỗi liên kết để gia tăng giá trị nông sản, trong đó các HTX là mắt xích quan trọng. |
“Năm nay, khoai lang được mùa, năng suất cao và chất lượng củ rất đẹp. Doanh nghiệp thu mua với giá 12.000 đồng/kg, người trồng thu lãi hơn 100 triệu đồng/ha. Năm năm trở lại đây, nhiều hộ dân trong xã đã tham gia HTX để học theo mô hình trồng khoai lang Nhật, tạo thành cánh đồng lớn. Khoai lang cho năng suất cao, được HTX liên kết với doanh nghiệp đến mua tận ruộng thu mua, nên người dân không phải lo về thị trường”, ông Phí Văn Luật (làng Kinh Pêng, xã Chư A Thai) phấn khởi kể.
Trước đây, mỗi khi đến vụ thu hoạch khoai lang, gia đình ông Luật rất lo lắng về đầu ra cho sản phẩm. Tuy nhiên, từ ngày tham gia HTX, ông không những được hỗ trợ về cây giống mà còn được bao tiêu sản phẩm nên phần nào hạn chế được tình trạng “được mùa mất giá, được giá mất mùa. Hiện, gia đình ông Luật có gần 13ha luân canh sản xuất 1 vụ lúa và 1 vụ khoai lang.
Giám đốc Đỗ Văn Năm cho biết, HTX đã liên kết với Công ty Minh Phương (tỉnh Bắc Ninh) và Tập đoàn Vạn Hòa (tỉnh Đăk Lăk) ký kết bao tiêu sản phẩm cho người dân. Tuy nhiên, để phát triển bền vững cho cây khoai lang trong thời gian tới, HTX tích cực vận động người dân tham gia HTX nhằm sản xuất theo cùng quy trình, nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm. Từ đó hình thành cánh đồng lớn sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, đáp ứng nhu cầu của thị trường.
“Để khoai lang Phú Thiện có giá trị trên thị trường, trước mắt, HTX tập trung phát triển chuỗi liên kết thông qua việc xây dựng mô hình sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Mục tiêu là hỗ trợ người dân canh tác đạt năng suất, chất lượng, an toàn, hiệu quả kinh tế cao. Song song với đăng ký tham gia Chương trình mỗi xã một sản phẩm (OCOP), vừa qua, HTX đã xây dựng được mã vùng trồng cho cây khoai lang trên diện tích 80ha. Tới đây, HTX tiếp tục vận động bà con đăng ký xây dựng mã vùng trồng từ 120-200ha, nhằm mục đích tạo ra sản phẩm phục vụ thị trường xuất khẩu”, ông Năm thông tin.
Vụ khoai lang năm nay, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Phú Thiện cũng đã triển khai thí điểm mô hình sản xuất khoai lang Nhật theo hướng VietGAP với diện tích 4ha tại cánh đồng Plei Trớ, xã Chư A Thai. Theo đại diện Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện, Dự án nhằm chuyển giao những tiến bộ khoa học kỹ thuật, đưa giống mới vào trồng cho năng suất, sản lượng cao, góp phần giúp người dân thay đổi thói quen sản xuất cũ. Kết quả, diện tích khoai lang tham gia mô hình đạt năng suất gần 4 tấn/sào. Đây cũng là tiền đề để HTX Nông sản an toàn Phú Thiện xây dựng vùng sản xuất tập trung, liên kết sản phẩm theo chuỗi, tạo tính bền vững.
Động lực từ chương trình OCOP
Đầu năm 2023, khi cơ quan chức năng thông báo về kế hoạch triển khai Chương trình OCOP, HTX Nông sản an toàn Phú Thiện đã đăng ký tham gia cho sản phẩm khoai lang. Theo đánh giá của lãnh đạo HTX, việc sản phẩm khoai lang của HTX tham gia Chương trình OCOP không chỉ tạo nhiều cơ hội để nâng cao giá trị, mà còn mở rộng hơn nữa thị trường tiêu thụ.
Sản phẩm đạt chứng nhận OCOP ngày càng mở rộng thị trường tiêu thụ do được nhiều người biết đến và tìn dùng. |
Đại diện Phòng NN&PTNT huyện Phú Thiện cho biết, năm 2023, Phòng đã tham mưu UBND huyện hỗ trợ gần 1 tỷ đồng cho 13 chủ thể hoàn thiện các sản phẩm để tham gia chương trình OCOP, trong đó có khoai lang. Với riêng HTX Nông sản an toàn Phú Thiện, Phòng NN&PTNT đã hỗ trợ, giúp đỡ làm hồ sơ, thủ tục, hoàn thiện các khâu để sản phẩm khoai lang tham gia Chương trình OCOP. Bên cạnh đó, để phát triển cây khoai lang, huyện sẽ tập trung duy trì ổn định vùng quy hoạch, vận động người dân tập trung phát triển sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. Đồng thời, Phòng NN&PTNT tăng cường quản lý trong sản xuất, kinh doanh giống khoai lang cũng như xây dựng nhãn hiệu tập thể đối với sản phẩm khoai lang Phú Thiện. Ngoài ra, Phòng cũng đã hướng dẫn UBND xã Ia Sol và Chư A Thai về việc đăng ký quản lý vùng trồng với diện tích 300ha để khoai lang đủ điều kiện xuất khẩu chính ngạch.
Có thể nói, Chương trình OCOP là một trong những động lực lớn để người dân, HTX và doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Gia Lai nói chung, huyện Phú Thiện nói riêng mạnh dạn đầu tư sản xuất những sản phẩm ngày càng có chất lượng cao. Để nâng cao giá trị sản phẩm chủ lực và phát triển các sản phẩm mới, huyện Phú Thiện đang tập trung triển khai nhiều giải pháp phù hợp với tình hình địa phương.
Đầu năm 2023, UBND tỉnh Gia Lai đã ban hành quyết định về việc công nhận kết quả đánh giá, phân hạng và cấp giấy chứng nhận sản phẩm OCOP thuộc Chương trình mỗi xã một sản phẩm năm 2022, trong đó huyện Phú Thiện có Phú Thiện 4 sản phẩm đạt 4 sao, 3 sản phẩm 3 sao.
HTX Nông nghiệp Chư A Thai (xã Ia Ake) trước đây có các sản phẩm gạo LH12, TBR225, J02 đã đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao cấp tỉnh, lại có thêm “tân binh” gạo ST 25, nên ngày càng được nhiều người tiêu dùng trên cả nước biết đến và tin dùng. Giám đốc Phạm Ngọc Nghĩa cho biết: “Nắm bắt được xu hướng thị trường, HTX đã ký hợp đồng với 1 nhân viên chuyên ngành marketing đảm nhận việc xây dựng các trang mạng xã hội để giới thiệu, quảng bá sản phẩm. Chúng tôi có các sản phẩm gạo đạt tiêu chuẩn OCOP 4 sao cấp tỉnh đang được quảng bá trên toàn quốc thông qua các gian hàng điện tử. Điều này đã khắc phục được hạn chế về khoảng cách địa lý, hạ tầng giao thông, giúp người tiêu dùng dễ dàng tiếp cận các sản phẩm của HTX. Từ đó, HTX quảng bá thương hiệu sản phẩm tốt hơn, mở thêm nhiều đại lý, doanh thu bán hàng cũng tăng lên đáng kể”.
Sở hữu sản phẩm đạt chứng nhận OCOP 4 sao cấp tỉnh, HTX nông nghiệp Chư A Thai ngày càng mở rộng thị trường tiêu thụ. Thời gian qua, HTX đã từng bước hình thành việc sản xuất gắn liền với chuỗi giá trị. Theo đó, HTX liên kết các hộ thành viên sản xuất những bộ giống lúa tốt, chất lượng gạo ngon, mang hương vị đặc trưng. Để sản phẩm đồng bộ về chất lượng, HTX đã cung cấp giống, phân bón, hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc cho các hộ thành viên. Hàng năm, HTX tổ chức thu mua trên 200 tấn lúa chất lượng, đạt tiêu chuẩn để chế biến gạo đưa ra thị trường. Kể từ lúc đạt chứng nhận OCOP, sản phẩm gạo của HTX đã mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài tỉnh. Bước đầu, 11 đại lý tại TP. Pleiku và 2 đại lý tại TP. Hồ Chí Minh đã ký kết tiêu thụ gạo của HTX.
Hiện nay, HTX Nông nghiệp Chư A Thai đang tập trung vận động bà con và hộ thành viên tiếp tục quy hoạch các vùng lúa chuyên canh thực hiện mô hình “Cánh đồng lớn một giống” có chất lượng cao gắn liền với thương hiệu “Gạo Phú Thiện”. Với việc kinh doanh hiệu quả, HTX Nông nghiệp Chư A Thai đã được Bộ NN&PTNT chọn làm điểm xây dựng HTX kiểu mẫu giai đoạn 2022 - 2025 trên địa bàn tỉnh Gia Lai.
“Nhiệm kỳ 2020-2025, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện xác định phát triển nông nghiệp, kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới. Trong đó, việc tiếp tục đẩy mạnh Chương trình OCOP đóng vai trò “hạt nhân”, tạo ra sản phẩm có giá trị gia tăng cao, khối lượng lớn, thúc đẩy phát triển kinh tế nông nghiệp - nông thôn - nông dân toàn diện, lâu dài và bền vững, phấn đấu mỗi năm có tối thiểu 10 sản phẩm OCOP trở lên. Để làm được điều đó, các ngành, địa phương cần tiếp tục tuyên truyền và hướng dẫn, hỗ trợ, động viên các chủ thể tham gia Chương trình. Đồng thời, các doanh nghiệp, HTX và hộ gia đình cần rà soát thật kỹ những sản phẩm tiềm năng, lợi thế để xây dựng kế hoạch cụ thể, tổ chức triển khai, phấn đấu đạt sản phẩm OCOP. Đặc biệt, để được công nhận sản phẩm OCOP 3 sao trở lên, ngoài sự hỗ trợ của Nhà nước, các chủ thể cần phải chủ động, sáng tạo trong việc xây dựng và phát triển sản phẩm”, lãnh đạo UBND huyện Phú Thiện khẳng định.
Chú trọng giảm nghèo bền vững
Là địa phương hưởng lợi lớn từ thủy lợi Ayun Hạ, xã Ia Yeng (huyện Phú Thiện) có 1.306 ha cây trồng được tưới mát quanh năm. Đại diện UBND xã Ia Yeng đánh giá, thủy lợi Ayun Hạ là đại công trình đã thay đổi toàn diện cách thức sản xuất nông nghiệp của người dân địa phương. Có nguồn nước, mở rộng diện tích gieo trồng là căn cơ để phát triển các loại máy móc, khoa học kỹ thuật phục vụ sản xuất.
Phú Thiện chú trọng giảm nghèo bền vững từ tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng sản xuất tập trung, quy mô lớn. |
“Toàn xã có 95% người dân là đồng bào dân tộc thiểu số. Hiện nay, đời sống người dân đã thay đổi rất nhiều, từ nghèo nàn, lạc hậu, kinh tế khó khăn đến cuộc sống ấm no nhờ cây trồng có năng suất, chất lượng cao, thu nhập ngày càng được nâng lên, nhiều hộ dân đã vươn lên thoát nghèo. Những năm gần đây, tỷ lệ hộ nghèo của xã giảm trung bình trên 7%/năm”, đại diện UBND xã cho biết.
Lãnh đạo xã Ayun Hạ cũng thông tin, năng suất lúa hiện nay đã tăng gấp 3 lần so với trước kia. Thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn xã đã tăng từ 12 triệu đồng/người vào năm 1992 lên 41 triệu đồng/người vào năm 2022; xã đang phấn đấu nâng lên 51 triệu đồng/người/năm và xây dựng xã Ayun Hạ đạt nông thôn mới nâng cao vào năm 2025.
Cùng với việc khuyến khích, hỗ trợ các HTX đầu tư trên lĩnh vực thủy lợi, thủy nông, huyện Phú Thiện đã huy động nguồn vốn từ các chương trình về phát triển đất trồng lúa, vốn sự nghiệp, vốn Chương trình mục tiêu quốc gia và thực hiện tốt phương châm “Nhà nước và nhân dân cùng làm” để đầu tư các công trình thủy lợi trên địa bàn; khai thác, sử dụng hiệu quả nguồn nước từ các công trình hiện có để phục vụ cho mục tiêu chuyển đổi cây trồng phù hợp; phấn đấu xây dựng huyện Phú Thiện đạt chuẩn nông thôn mới vào năm 2025.
Theo kết quả rà soát hộ nghèo cuối năm 2022 của tỉnh Gia Lai, huyện Phú Thiện còn 1.285 hộ nghèo (tỷ lệ 6,52% tổng số hộ). Năm 2023, huyện Phú Thiện được tỉnh giao chỉ tiêu giảm nghèo 1,26%.
Nhằm góp phần đẩy mạnh công tác giảm nghèo, trong giai đoạn 2021 - 2025, huyện Phú Thiện đề ra mục tiêu tiếp tục nâng cao chất lượng sản phẩm nông nghiệp, tăng cường sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, hình thành chuỗi giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp; xây dựng các nhãn hiệu sản phẩm nông nghiệp, đẩy mạnh thực hiện Chương trình OCOP. Trong đó, huyện xác định đẩy mạnh thu hút các nguồn lực đầu tư cho phát triển nông nghiệp, du lịch, nhất là phát triển khai thác hiệu quả tuyến du lịch Chư Sê - Phú Thiện, mô hình HTX nông nghiệp gắn với du lịch nông thôn...
“Để đạt mục tiêu giảm nghèo bền vững, thời gian tới, huyện tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, phân công, phân cấp, xác định rõ trách nhiệm của các cấp, các ngành, tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, đơn vị, địa phương trong công tác giảm nghèo, coi đây là tiêu chí đánh giá cấp ủy chính quyền, đoàn thể hàng năm. Phải xác định rằng, “con cá” giúp hộ nghèo vượt qua khó khăn trước mắt nhưng “cần câu” mới giúp họ thoát nghèo bền vững. Việc hỗ trợ nhà ở, trao sinh kế, vốn vay là cần thiết nhưng phải mở các lớp tập huấn hướng dẫn khoa học kỹ thuật, triển khai các mô hình, dự án để người nghèo trực tiếp tham gia; tích cực tuyên truyền, nêu gương điển hình tiên tiến trong lao động, sản xuất để người nghèo học hỏi làm theo, vươn lên làm giàu”, đại diện UBND huyện Phú Thiện nhấn mạnh.
Phương Linh