HTX Rau an toàn (RAT) Vĩnh Phúc được thành lập từ năm 2014, hoạt động chính là sản xuất và kinh doanh RAT. Từ tháng 2/2017, sau khi HTX được nhận bàn giao nhà sơ chế tại thôn số 8 xã Kim Long, HTX đã quy hoạch vùng sản xuất RAT, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP trên diện tích 5 ha, với 22 thành viên là các hộ sản xuất có kinh nghiệm trong trồng mướp và su su ăn quả.
Thay đổi tập quán sản xuất
2017 là năm đầu tiên HTX triển khai trồng mướp hương và su su ăn quả theo tiêu chuẩn VietGAP, nghĩa là người nông dân phải thay đổi hoàn toàn thói quen canh tác trước đây.
Chị Kiều Thị Huệ - Giám đốc HTX, cho biết: Thay đổi tập quán canh tác của nông dân nơi đây là một điều không hề đơn giản, bởi vì những thói quen trong sản xuất đã ăn mòn vào trong ý thức của người dân.
Để thay đổi những thói quen đó, trước mỗi mùa vụ, HTX tiến hành mở các lớp tập huấn nhằm trang bị cho các thành viên kiến thức về trồng, chăm sóc rau theo tiêu chuẩn VietGAP. Từ đó, các thành viên áp dụng một cách nghiêm túc vào trong sản xuất, dưới sự hướng dẫn và giám sát của HTX.
Một thay đổi tập quán trong sản xuất có thể nhận thấy bằng mắt thường là trên những cánh đồng trồng mướp và trồng su su của HTX đã không còn tình trạng sử dụng bừa bãi các loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV).
Các loại thuốc cấm như thuốc cỏ cháy (chứa hoạt chất Paraquat) và các loại thuốc ngoài danh mục được phép sử dụng trên cây rau được thay thế bằng nilon chuyên dụng phủ kín gốc để tránh cỏ dại có điều kiện phát triển. Hoặc, người dân sử dụng phương pháp thủ công làm cỏ bằng tay, chấp nhận tốn công sức lao động để đổi lại chất lượng sản phẩm.
Việc tổ chức sản xuất của HTX đã tạo ra mối liên kết giữa HTX và các thành viên ngày càng chặt chẽ, ý thức phối hợp trong sản xuất của các hộ cũng được nâng lên.
Không còn trường hợp các hộ tự ý sử dụng thuốc BVTV và phân bón cây trồng. Mỗi khi sử dụng các hộ đều phải thông báo cho HTX để HTX nắm được, từ đó tư vấn loại thuốc, phân bón, thời gian cách ly phù hợp cho thành viên.
Bà Chu Thị Luân - thành viên HTX, cho biết: "Tham gia vào HTX để sản xuất RAT theo tiêu chuẩn VietGAP có rất nhiều cái lợi. Tuy phải thay đổi thói quen canh tác cũ, nhưng đổi lại khi tham gia sản xuất rau theo quy trình VietGAP, chúng tôi đã không còn phải tiếp xúc với những loại thuốc, hóa chất độc hại như trước kia".
 |
|
Su su ăn quả là một trong hai sản phẩm chủ lực của HTX |
Vì lợi ích thành viên
Quá trình trồng và chăm sóc cây rau của thành viên đều theo quy trình, hướng dẫn kỹ thuật do HTX yêu cầu. Sản phẩm sản xuất ra được HTX bao tiêu với giá cao hơn thị trường 1.000 - 2.000 đồng/kg. Đặc biệt, HTX sẵn sàng đứng ra thu mua những sản phẩm không bảo đảm chất lượng của người nông dân để… tiêu hủy.
Theo các thành viên HTX, thời vụ trồng mướp diễn ra từ tháng 5 - 9 dương lịch. Sau khi kết thúc mỗi vụ mướp, người dân tiến hành trồng su su ăn quả (từ tháng 10 - 5 dương lịch năm sau).
Với mức thu nhập trên 30 triệu/sào/năm và bình quân thu nhập của người lao động khoảng 5 -7 triệu đồng/tháng là con số tương đối cao khi sản xuất rau. Tuy nhiên, ít ai biết rằng đằng sau quyền lợi người dân được hưởng lại là sự nỗ lực và phương án chấp nhận chịu thiệt của HTX.
HTX chỉ đạo sản xuất tưới phân gì, phun thuốc gì vào thời điểm nào… thành viên phải chấp hành theo, nên với các sản phẩm chưa đủ thời gian cách ly mà quá thời điểm thu hoạch, không ăn được nữa, HTX tiến hành thu mua để tiêu hủy. Nếu HTX không thu mua, người dân mang đi bán ở các thị trường ngoài không kiểm soát được sẽ ảnh hưởng đến người tiêu dùng và thương hiệu của sản phẩm. HTX chấp nhận phương án chịu thiệt trên cơ sở đảm bảo quyền lợi cho nông dân không bị thiệt hại.
Trong phương hướng kinh doanh, HTX sẵn sàng thử nghiệm các sản phẩm mới nếu các đơn vị bao tiêu sản phẩm có nhu cầu. Nhưng trên hết, tiêu chí bảo đảm quyền lợi cho các thành viên luôn được HTX đặt lên hàng đầu.
Ngoài vùng sản xuất chính tại Kim Long, HTX còn liên kết thêm với hai vùng trồng rau khác là Hồ Sơn (Tam Đảo - chuyên rau su su ngọn) và Vân Hội (Tam Dương - chuyên trồng rau ăn lá ngắn ngày như cải ngọt, cải xanh, cải ngồng, bắp cải).
Mướp hương và su su ăn quả là hai sản phẩm chủ lực của HTX. Để tiêu thụ toàn bộ sản phẩm của các hộ liên kết tham gia sản xuất, HTX đã liên kết và trở thành nhà cung cấp thường xuyên với một số doanh nghiệp lớn cung ứng cho các bếp ăn trường học và bếp ăn công nghiệp, như: Công ty TNHH Harumidori Việt Nam, công ty TNHH Nông sản sạch Hương Anh, Doanh nghiệp Quế Bình.
Đặc biệt từ tháng 6/2017, HTX đã liên kết với VinEco để đưa các sản phẩm của HTX vào hệ thống siêu thị của công ty. Hiện tại, sản lượng cung cấp rau cho VinEco của HTX khoảng 40 - 45 tấn rau/tháng.
Đại diện bộ phân thu mua nông sản của VinEco cho biết: "HTX RAT Vĩnh Phúc là một trong những đơn vị cung cấp sản lượng sản phẩm ổn định nhất cho hệ thống siêu thị của VinEco. Quy trình sản xuất RAT tại đây được VinEco kiểm soát chặt chẽ theo từng tiêu chí cụ thể. Khi HTX có nhu cầu, VinEco cũng cử chuyên gia về hướng dẫn trực tiếp cho HTX cách thức sản xuất kỹ thuật".
Hà Xuyên
