Thượng Tân là một trong các xã có địa hình bị chia cắt mạnh bởi nhiều sông suối nhỏ, đặc biệt xã nằm trong vùng lòng hồ Thủy điện Tuyên Quang với diện tích mặt hồ khoảng 1.250 ha. Đây chính là lực đẩy giúp xã vừa khai thác được tiềm năng thế mạnh tự nhiên, vừa giải quyết được việc làm cho người dân.
Sản xuất đi đôi với bảo vệ môi trường
Tuy nhiên, để phát triển nuôi trồng thủy sản bền vững, việc sản xuất phải theo quy hoạch, đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật trong nuôi trồng để mang lại hiệu quả cao. Bên cạnh đó, việc khai thác cần theo quy trình để tránh hủy diệt nguồn lợi thủy sản là điều vô cùng cần thiết.
Để làm được những điều trên đối với người dân xã Thượng Tân là việc không hề đơn giản. Chính vì vậy, xã đã tạo điều kiện thành lập HTX Nông lâm nghiệp tổng hợp Trung Hiếu, có ý nghĩa như là "sợi chỉ đỏ" liên kết người dân với chính quyền địa phương, doanh nghiệp, hỗ trợ người dân phát triển sản xuất theo hướng hàng hóa.
 |
|
HTX Trung Hiếu chú trọng bảo vệ môi trường trong nuôi trồng thủy sản |
Với vai trò "bà đỡ" của người dân, HTX Trung Hiếu đã thu hút được 58 hộ thành viên tham gia. Trong quá trình sản xuất, HTX chú trọng đến yếu tố bảo vệ môi trường vì trong nuôi trồng thủy sản, bảo vệ môi trường chính là bảo đảm sản xuất và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Đặc biệt với những loài cá như trắm, nheo, lăng đen, để đạt được năng suất cao, yêu cầu thiết yếu là phải bảo đảm được nguồn nước sạch. Do đó, HTX luôn khuyến cáo các hộ thành viên tuân thủ quy trình nuôi thủy sản, quan tâm đến mực nước, độ đục - trong… để bảo đảm môi trường cho cá sống.
HTX cũng xây dựng hệ thống sản xuất cá giống phù hợp với điều kiện sinh thái, môi trường tại địa phương. Trên mỗi lồng cá, HTX treo thêm túi vôi bột để tăng khả năng làm sạch nước; tiến hành cắm mốc để giới hạn vùng sản xuất, không để sản xuất làm ảnh hưởng đến cảnh quan, môi trường, dòng chảy tự nhiên và khu vực sản xuất khác của nhân dân.
Là đơn vị đi đầu, chưa có mô hình mẫu tại địa phương để học tập nên HTX Trung Hiếu coi trọng công tác đào tạo, tập huấn cho thành viên, hướng người dân nuôi trồng thủy sản theo hướng xen canh nhiều loại cá, tận dụng các loại thức ăn trong tự nhiên như: cỏ voi, lá chuối, lá sắn để tiết kiệm chi phí thức ăn chăn nuôi. Điều được HTX chú ý là không vì thiếu nguồn thức ăn tự nhiên mà khai thác bừa bãi những loài cá nhỏ làm thức ăn cho cá, bởi như vậy sẽ dần làm mất đi sự phong phú của hệ sinh thái lòng hồ thủy điện.
Hàng năm, mỗi lồng cá cho thu hoạch 2 lứa, đạt năng suất 2 - 4 tạ/năm; sau khi trừ đi chi phí cho thu nhập khoảng 80 - 100 triệu đồng/lồng. Số lượng lồng và sản lượng nuôi thủy sản của HTX tăng dần qua các năm, sản phẩm chủ yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng tại Hà Giang và một vài tỉnh lân cận.
Mở rộng hoạt động
Khi nghề nuôi cá trên lòng hồ thủy điện đã đi vào ổn định, HTX cũng nhận thấy những giá trị về mặt du lịch sinh thái nên đã kết hợp nuôi cá và du lịch sinh thái để tăng thu nhập cho thành viên và người dân.
HTX đã cùng địa phương liên kết với tỉnh lân cận xây dựng các tour du lịch có hành trình kéo dài 6 tiếng, xuất phát từ trung tâm huyện hoặc bến thuyền Thượng Tân đến các điểm Na Hang (Tuyên Quang), Ba Bể (Bắc Kạn) và ghé thăm các địa điểm khác của 2 tỉnh này như: Khuổi Nhi, Tooc Vài, Thác Mơ...
 |
|
HTX Trung Hiếu kết hợp phát triển du lịch với nuôi trồng thủy sản |
Ngoài việc được thưởng ngoạn cảnh quan, du khách sẽ được thưởng thức các món ăn truyền thống từ các loại thủy sản do chính các đầu bếp trên thuyền chế biến... Nguồn nguyên liệu được lấy từ diện tích nuôi trồng của HTX và người dân địa phương.
Để tránh phát thải của con người gây ô nhiễm môi trường và phá vỡ hệ sinh thái tự nhiên, HTX đã phát huy vai trò của tổ thu gom rác thải khi phân khu quản lý, thu gom rác thải trên lòng hồ cho tổ và cùng địa phương xây dựng lò đốt rác để xử lý rác thải… Việc này giúp khách du lịch không chỉ trải nghiệm vẻ đẹp tự nhiên, mà còn thấy được những giá trị của môi trường sinh thái nơi đây.
Tính đến nay, mô hình nuôi cá lồng kết hợp phát triển du lịch của HTX được đánh giá là phù hợp với điều kiện và nhận thức của người dân; tận dụng cũng như khai thác được thế mạnh địa phương để phát triển kinh tế theo hướng bền vững. Mô hình kinh tế hợp tác của HTX Trung Hiếu còn khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc quản lý, khai thác và sử dụng hợp lý nguồn lợi thủy sản, đảm bảo cân bằng sinh thái, giữ gìn đa dạng sinh học ở các vùng nước nội địa.
Huyền Trang
