Năm 2012, HTX Tam Hưng mạnh dạn đưa giống lúa nếp cái hoa vàng vào sản xuất thử nghiệm 50ha tại cánh đồng thôn Song Khê. Từ năm 2013 đến nay, HTX mở rộng diện tích lúa nếp cái hoa vàng, kết hợp với trồng giống Bắc thơm số 7 với tổng diện tích 400ha.
Kiểm soát chặt chẽ quy trình sản xuất
Ông Đỗ Văn Kiên, Giám đốc HTX cho biết, thời gian đầu, việc vận động người dân trồng lúa theo chuẩn VietGAP rất khó, bởi nhiều người băn khoăn về tính hiệu quả. Tuy nhiên, thấy được hiệu quả cao tại những diện tích sản xuất mẫu của HTX, người dân dần mạnh dạn đăng ký sản xuất theo hướng an toàn.
Khi tham gia mô hình, các hộ nông dân được cán bộ địa phương xuống tận ruộng hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt, sử dụng giống lúa có năng suất, chất lượng cao, gieo cấy tập trung, bón phân cân đối nên cây lúa cứng, ruộng thông thoáng.
HTX cũng áp dụng quy trình "3 giảm, 3 tăng" (giảm lượng giống gieo sạ, lượng thuốc trừ sâu, lượng phân đạm; tăng năng suất lúa, chất lượng lúa gạo, hiệu quả kinh tế) và "1 phải, 5 giảm" (phải sử dụng giống tốt - giống xác nhận; giảm giống, phân đạm, thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), nước tưới, giảm thất thoát trong và sau thu hoạch).
 |
|
Giống lúa nếp cái hoa vàng được nâng tầm nhờ sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP. |
Sản xuất lúa VietGAP đòi hỏi nông dân phải tuân thủ chặt chẽ trên 60 tiêu chí, trong đó tiêu chí khó nhất là về môi trường đồng ruộng - buộc nông dân hạn chế tối đa sử dụng thuốc BVTV hóa học, khuyến khích dùng thuốc BVTV sinh học.
Ngoài tập huấn bài bản, bà con đều được cấp sổ nhật ký để ghi chép từng chi tiết trong suốt quá trình sản xuất, sổ được kiểm tra thường xuyên bởi cán bộ kỹ thuật.
Hoạt động của HTX giúp nông dân tiếp cận với phương pháp canh tác lúa tiên tiến, sản phẩm được bao tiêu nên nông dân yên tâm sản xuất. Mô hình tạo mối liên kết chặt chẽ giữa nông dân và doanh nghiệp, giữa sản phẩm với thị trường và là nền tảng để HTX liên tục mở rộng diện tích cũng như đầu tư máy móc sơ chế.
"Cái được lớn nhất khi làm lúa theo chuẩn VietGAP là tỷ lệ, mật độ sâu hại thấp và giảm nhiều so với việc cấy lúa thông thường. Nhờ đó, nông dân không chỉ giảm được số lần phun thuốc BVTV, giảm chi phí sản xuất, mà còn bảo đảm được sức khỏe, giải quyết được vấn đề ô nhiễm môi trường", ông Kiên nói.
Nâng cao giá trị
Trước đây, mỗi khi có đơn đặt hàng, HTX Tam Hưng phải huy động nhân lực chở thóc đến các cửa hàng tư nhân để xay xát, sau đó về đóng bao gói theo yêu cầu của khách hàng. Điều này không chỉ làm tăng chi phí, giá thành sản phẩm, mà HTX cũng bị động khi có đơn hàng lớn.
Nhận thấy những bất cập đó, ngoài hỗ trợ đầu ra cho sản phẩm, HTX đã liên kết với Trung tâm Xúc tiến thương mại nông nghiệp Hà Nội đầu tư nhà xưởng, hệ thống máy xay xát, đánh bóng, lọc tạp chất, tách màu, đóng gói sản phẩm.
Ngay sau khi lắp đặt máy móc, HTX trực tiếp ký hợp đồng thu mua thóc cho bà con nông dân bằng phương thức hợp đồng trực tiếp. Đối với sản phẩm sau sơ chế, HTX ký hợp đồng cung cấp cho doanh nghiệp theo giá thị trường từng thời điểm.
Công suất của hệ thống máy là xay xát được 1,5 tấn/giờ, hơn nữa lại có máy đánh bóng nên chất lượng gạo thành phẩm được nâng cao hơn trước.
 |
|
Thành viên HTX giới thiệu về sản phẩm sau khi đóng gói. |
Hiện, thương hiệu “Gạo thơm Bối Khê” ngày càng có uy tín trên thị trường, được nhiều người tiêu dùng biết đến. Sản phẩm sau xay xát được đóng gói có logo, nhãn hiệu sản phẩm hoặc đóng bao lớn theo yêu cầu của khách hàng, với giá bán 30.000 đồng/kg gạo gếp cái hoa vàng và 18.000 đồng/kg gạo Bắc thơm số 7. Đáng chú ý, HTX đang cung cấp sản phẩm gạo cho các bếp ăn tập thể, trường mầm non trên địa bàn huyện Thanh Oai.
Ngoài chế biến sản phẩm của thành viên, HTX còn làm dịch vụ xay xát, đóng gói gạo cho người dân ở các xã lân cận.
Cùng với hệ thống xay xát, HTX cũng trang bị thêm máy sấy lúa tươi, máy phun thuốc BVTV... nhằm đa dạng dịch vụ và nâng cao giá trị hạt gạo. Việc làm này từng bước chuyên nghiệp hóa chuỗi liên kết từ sản xuất tới chế biến và tiêu thụ sản phẩm gạo thơm Bối Khê.
Có thể thấy, để cây lúa trên đất Tam Hưng đáp ứng được yêu cầu, xu hướng mới của thời hội nhập, HTX Tam Hưng chính là "điểm tựa" giúp nông dân quyết tâm chuyển đổi sang trồng lúa sạch, làm gạo sạch, cung ứng cho thị trường những sản phẩm có chất lượng tốt nhất.
Nhờ nỗ lực phát huy giá trị của nhãn hiệu tập thể, sản phẩm gạo của HTX Tam Hưng đã khẳng định uy tín, chất lượng trên thị trường, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế, thu nhập cho người dân, đồng thời giữ gìn chất lượng môi trường, đưa sản xuất thích ứng với biến đổi khí hậu.
Như Yến
