Làng nghề nước mắm Đồng Châu được nhiều người biết đến bởi hương vị đậm đà thơm ngon, thế nhưng, sản phẩm cũng chỉ loanh quanh trong tỉnh mà chưa thể vươn ra các thị trường lớn. Một trong những nguyên nhân dẫn tới tình trạng này là người dân mới chỉ sản xuất nhỏ lẻ, chưa chú trọng đến việc bảo vệ môi trường.
Giải quyết bài toán môi trường
Theo tính toán, mỗi năm, người dân ở địa phương sử dụng 3.000 tấn thủy sản và cho ra sản lượng hơn 2,5 triệu lít nước mắm. Vì thế, hàng chục ngàn khối nước thải chế biến cũng được thải ra môi trường. Điều đáng quan tâm là lượng nước thải này nếu không được xử lý tập trung mà trực tiếp chảy ra khắp đường làng ngõ xóm thì sẽ gây ô nhiễm, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm và cuộc sống người dân.
“Nước thải khi chế biến nước mắm sẽ bị nhiễm bẩn cùng với nồng độ muối khá cao làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và các động vật sống xung quanh đó. Chính vì vậy, HTX chú trọng đầu tư cho việc xử lý nước thải”, bà Lưu Thị Châu, Giám đốc HTX cho biết.
Với phương châm liên kết cùng làm, HTX đã vay thêm vốn đầu tư cơ sở vật chất, hệ thống thu gom và xử lý nước thải đồng bộ, trong đó có hệ thống hầm rút nước... Mỗi lần rửa cá, hay vệ sinh khu vực sản xuất, nước thải được thu gom theo đường dẫn về khu vực xử lý tập trung nên không có tình trạng hôi tanh hay nước tràn ra đường, nắng lên bốc mùi khó chịu.
 |
|
Thay vì sử dụng các thùng nhựa, HTX đầu tư các chum sành, sứ để ủ mắm giúp bảo đảm vệ sinh thực phẩm và hạn chế ô nhiễm môi trường. |
“Hệ thống thoát nước thải đảm bảo thu được hết lưu lượng nước cần thải trong hoạt động sản xuất hàng ngày của HTX. Cống thoát có độ dốc thích hợp, không đọng nước và được xử lý theo quy trình nên đảm bảo không ảnh hưởng môi trường xung quanh”, bà Châu chia sẻ.
Khu vực xưởng sản xuất có các bể xi măng lớn khoảng 10 khối, theo dây chuyền từ bể ướp cá đến bể nước bổi, bể lọc, cuối cùng là các bể chứa riêng từng loại nước mắm loại 1 và 2. Bên cạnh đó, hầu hết quá trình từ thùng chứa đến đóng chai đều có sự hỗ trợ của máy móc và làm trong xưởng khép kín nên tránh được mùi hôi, ruồi nhặng không tiếp xúc được, qua đó khắc phục tối đa ô nhiễm môi trường và nâng cao vệ sinh an toàn thực phẩm.
Nâng chất sản phẩm
Khi đã bảo đảm được các yêu cầu về vệ sinh môi trường cũng là lúc HTX yên tâm sản xuất và tự tin về chất lượng sản phẩm.
Để có thể sản xuất ra những chai nước mắm thơm ngon, chất lượng, tạo nên thương hiệu, HTX phải tỉ mẩn lựa chọn loại cá tươi ngon, chưa qua ướp đá, sử dụng muối sạch và đủ liều lượng để ủ.
Sau khi rửa sạch bằng nước biển để ráo, cá cơm thau được đem vào ướp theo tỷ lệ 4 tạ cá/1 tạ muối cùng 2kg thính (nếp lứt rang vàng) rồi mang vào ủ ở các chum. Một tháng sau khi ướp, người sản xuất mở nắp chum rồi dùng dụng cụ đảo đều từ trên xuống dưới. Sau đó cứ 5 - 7 ngày lại tiếp tục đảo nhằm mục đích cho cá chín đều.
Sau 18 tháng, mỗi chum chứa 250 kg cho ra 70- 80 lít nước mắm loại 1 với giá bán 120 ngàn đồng/lít. Thu xong nước mắm loại 1, HTX tiếp tục cho nước muối, thính vào ngâm ủ, đảo đều từ 2 - 4 lần trong khoảng thời gian 1 tháng sẽ thu thêm khoảng 40 lít nước mắm loại 2 (giá bán 60.000 đồng/lít) và 30 lít nước mắm loại 3 (30.000 đồng/lít).
 |
|
Nước mắm Đồng Châu đã có mặt trên kệ của cửa hàng thực phẩm sạch. |
Được biết tới là loại nước mắm thơm ngon, đậm đà, không sử dụng chất bảo quản, nên sản phẩm của HTX Đồng Châu Cửa Sót được rất nhiều khách hàng ngoại tỉnh đặt hàng. Đặc biệt từ khi “Nước Mắm Đồng Châu” của HTX đạt OCOP 3 sao cấp tỉnh đã củng cố niềm tin của người tiêu dùng.
Từ chỗ chỉ sản xuất được 200, 300 lít/tháng, HTX đã đẩy mạnh sản xuất lên 500, 700 lít/tháng. Cá biệt, dịp Tết Nguyên đán 2021, HTX tiêu thụ hơn 1.200 lít. Cho đến nay, thương hiệu nước mắm Đồng Châu sản xuất đến đâu tiêu thụ hết đến đó. Nước mắm Đồng Châu được khách hàng ở các thị trường lớn trong nước như TP. Hà Nội, Nghệ An, Thanh Hóa, Bà Rịa - Vũng Tàu... ưa chuộng.
Thời gian tới, HTX mong muốn tiếp tục đầu tư mở rộng sản xuất để nâng công suất lên 1.500, 2.000 lít/tháng. Tuy nhiên, khó khăn nhất với HTX ở thời điểm hiện tại là thiếu mặt bằng sản xuất. “Nếu nhận được sự hỗ trợ của các ngành chức năng huyện, HTX sẽ bắt tay vào hiện thực kế hoạch đã đặt ra”, Giám đốc Lưu Thị Châu cho biết.
Tùng Lâm
