Với lợi thế 9 km sông Lô chảy qua các thôn Soi Long, Hồng Thái, Ba Luồng, Bình Thuận..., hàng chục năm nay, nhiều hộ dân trong xã Thái Hòa đã đầu tư phát triển nuôi trồng thủy sản, trong đó có nuôi cá chiên lồng theo hướng hàng hóa. Từ liên kết nhóm hợp tác cùng phát triển ở thôn Bình Thuận, Ba Luồng do ông Phạm Thanh Bình (nay là Giám đốc HTX) làm trưởng nhóm, năm 2015, HTX Thái Hòa được thành lập, trở thành HTX nuôi cá đặc sản đầu tiên của tỉnh Tuyên Quang.
1 con cá lãi gần 1 triệu đồng
Ông Phạm Văn Bình cho biết, cá chiên có đặc tính sống ở vùng nước chảy xiết, thức ăn là các loại cá nhỏ; cá ưa sạch nên việc vệ sinh lồng nuôi phải được thực hiện thường xuyên để cá không bị nhiễm bệnh, lớn nhanh, khỏe mạnh.
![]() |
Ông Phạm Thanh Bình kiểm tra cá chiên nuôi lồng (Ảnh: Tư liệu) |
Một con cá chiên giống trọng lượng 200 gram khi mua có giá 150.000 đồng, chỉ sau hơn 1 năm nuôi, cá có trọng lượng từ 2,5 - 3 kg, giá mỗi kg cá chiên thương phẩm là 460 nghìn đồng/kg. Như vậy, chỉ sau 1 năm nuôi, 1 con cá chiên trừ chi phí lãi gần 1 triệu đồng. Mỗi lồng nuôi cá sẽ cho lãi gần 50 triệu đồng.
Điều đặc biệt là cá chiên ở Thái Hòa được nuôi đúng tiêu chuẩn VietGAP, nguồn thức ăn là cá nhỏ tự nhiên, cá chiên không ăn bất cứ loại thức ăn công nghiệp, không sử dụng thuốc thú y. Theo Chi cục Thủy sản tỉnh Tuyên Quang, mục tiêu quan trọng trong phát triển thủy sản tại Tuyên Quang là khuyến khích các thành phần kinh tế, các nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh đầu tư phát triển nuôi cá lồng theo hướng VietGAP nhằm nâng cao năng suất, sản lượng, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng sản phẩm sạch, bảo vệ môi trường và bảo đảm sức khỏe cho người tiêu dùng.
Vì thế, Chi cục thường xuyên hướng dẫn người nuôi kiểm tra các yếu tố môi trường nước quan trọng như oxy hòa tan, pH, H2S, NH3… để có giải pháp xử lý kịp thời. Đồng thời, hướng dẫn người nuôi cá theo dõi và chăm sóc cá nuôi hàng ngày để có biện pháp xử lý khi có hiện tượng bất thường xảy ra.
Được sự hướng dẫn của Chi cục, HTX cũng khuyến cáo người nuôi không thả cá giống khi các yếu tố môi trường nước chưa bảo đảm, thực hiện nuôi theo đúng mật độ hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, khoảng cách giữa các cụm lồng/bè và mật độ lồng bè phải bảo đảm theo quy định.
Trong quá trình nuôi, các thành viên HTX không cho cá ăn thức ăn hết hạn sử dụng, thức ăn không có trong danh mục được phép lưu hành tại Việt Nam. Đối với thức ăn tươi sống, HTX cho ăn theo đúng khẩu phần ăn hàng ngày, không để thức ăn dư thừa làm ô nhiễm môi trường vùng nuôi…
Băn khoăn vấn đề môi trường nuôi
Các thành viên HTX cho biết giá cá giống rất đắt nên việc chọn nuôi theo quy trình VietGAP cũng là cách để hạn chế rủi ro. Theo đó, ngoài môi trường nuôi sạch thì thức ăn chăn nuôi cũng phải bảo đảm an toàn. Hàng năm, các thành viên HTX đều tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật nuôi cá.
![]() |
Nuôi cá theo quy trình VietGAP vừa bảo vệ môi trường vừa mang lại hiệu quả cao (Ảnh: TL) |
Công nhân thường xuyên kiểm tra thức ăn và lượng cá ăn hàng ngày để điều chỉnh cho phù hợp, vệ sinh lồng cá định kỳ tạo sự thông thoáng nước trong lồng để tăng hàm lượng oxy trong nước và chống ký sinh trùng trên cá, bổ sung khoáng chất, thuốc phòng ngừa dịch bệnh cho cá khi cần thiết.
Nhờ làm tốt quy trình này mà HTX đã trở thành địa chỉ xanh cũng cấp cá sạch cho các nhà hàng, khách sạn trong và ngoài tỉnh. Hiện nay, HTX có tham vọng xây dựng thương hiệu cá Chiên Thái Hòa, qua đó đưa đặc sản này vươn tới thị trường một số tỉnh miền Trung, miền Nam.
Nuôi cá VietGAP không khó, nhưng vấn đề môi trường nuôi là điều khiến người nuôi cá ở Thái Hòa băn khoăn. Theo ông Trần Công Đoan, thành viên HTX, tình trạng sử dụng kích điện vẫn xảy ra khá thường xuyên tại khu vực thả lồng bè của người nuôi cá ở Thái Hòa. Kích điện không gây chết cá trong lồng bè nhưng gây ra tình trạng gãy xương sống cá, những con cá này thương lái không thu mua, gây thiệt hại cho người chăn nuôi.
Để hạn chế tình trạng này, người nuôi cá lồng ở Thái Hòa đặt thêm các ống tre dài bao bọc quanh khu vực lồng bè nhằm tránh thuyền của các đối tượng kích điện lại gần. HTX cũng phân công thành viên làm nhiệm vụ kiểm soát, không chỉ kiểm soát vấn đề dịch bệnh, con giống mà còn còn kiểm soát vấn đề an ninh quanh khu vực đặt lồng nuôi cá của các thành viên.
Tuy nhiên, điều cốt lõi là phải lôi kéo được sự vào cuộc của tất cả các cấp, ngành liên quan, từ thôn đến xã, huyện và lực lượng chức năng, có như vậy mới xử lý triệt để tình trạng này.
Hoàng Lê