Là người đi đầu trong mô hình này, ông Võ Văn Phải kể rằng 6 năm trước, gia đình ông phá bỏ 7 công mía (1 công = 1.000m2) để trồng mãng cầu xiêm bằng hạt. Thấy hiệu quả, gia đình đã nhân rộng lên 4 ha (1 ha = 10.000m2).
Bí quyết thụ phấn
Thông thường, mãng cầu xiêm cho trái 2 vụ/ năm. Vụ thuận vào mùa nắng và vụ nghịch vào mùa mưa. Tuy nhiên, để mãng cầu tự thụ phấn sẽ cho trái rất ít. Do vậy, qua thời gian nghiên cứu, học hỏi, ông Phải đã tìm ra bí quyết để thụ phấn cho cây mãng cầu ra trái nhiều và có trái quanh năm.
Bí quyết của ông là khi mãng cầu ra hoa, vào buổi chiều cần phải hái hoa mãng cầu cái và phơi trong 8 giờ cho hoa bung nhụy, sau đó trút nhụy hoa vào ly thủy tinh cho vào tủ lạnh để ở ngăn mát. Khoảng 8 - 9 giờ sáng kiểm tra xem thấy nhụy có nước nhô lên thì chấm phấn vào nụ. Khi đó, mãng cầu sẽ đậu quả. Cách khác đơn giản hơn là lắc bông mãng cầu cho nhụy và phấn rơi vào đáy hoa mãng cầu mới đậu quả.
Nhờ phương pháp này mà vườn mãng cầu của ông Phải cho năng suất khá cao. Cây mãng cầu 2 năm tuổi đạt 50 - 70 kg/cây, những cây lâu năm hơn có thể đạt 100 - 150 kg/cây/năm. Với giá bán 18 - 30 nghìn đồng/ kg, tính ra mỗi năm, 1 ha mãng cầu xiêm ông thu nhập khoảng 350 triệu đồng tiền lãi.
Nông dân ở đây trồng mãng cầu xiêm bằng hạt mà không trồng ghép gốc bình bát bởi đối với cây giống ghép gốc bình bát chỉ thích hợp ở những vùng đất trũng nhiễm phèn nặng, nhưng hạn chế của loại cây này là cho trái ít trong mùa nắng.
Cây mãng cầu trồng bằng hạt có sức chống chịu tốt hơn và cho trái gần như quanh năm. Việc xử lý cho trái cũng dễ dàng hơn, tỷ lệ trái tròn đều, mang vị ngọt thanh.
Năng suất trái đạt tương đương nhau, nhưng chất lượng trái của cây trồng bằng hạt luôn cao hơn. Vì thế, giá bán cũng cao hơn mãng cầu ghép 2 - 3 nghìn đồng/kg.
Từ mô hình trồng mãng cầu xiêm bằng hạt cho thu nhập cao của ông Võ Văn Phải, nhiều nông dân đã cải tạo vườn tạp học hỏi trồng theo, từ đó diện tích tăng dần lên.
Năm 2015, với sự hỗ trợ của chính quyền địa phương, các nhà vườn trong ấp quyết định thành lập Tổ hợp tác sản xuất mãng cầu xiêm với 48 thành viên, diện tích 41 ha.
Đến tháng 4/2017, Tổ hợp tác này chuyển thành HTX, thu hút 91 nhà vườn trong xã Hòa Mỹ tham gia, với tổng diện tích trồng mãng cầu xiêm bằng hạt lên 65 ha, trong đó có hơn 40 ha đang cho trái.
 |
|
Cây mãng cầu 2 năm tuổi đạt năng suất 50 - 70 kg quả |
Hướng đến liên kết sản xuất
HTX mãng cầu xiêm Hòa Mỹ hiện có 66 thành viên, canh tác trên diện tích 53 ha, tổng vốn điều lệ 100 triệu đồng. HTX đang hướng đến việc liên kết sản xuất và cung ứng nhu cầu về cây giống, kỹ thuật canh tác, giúp giảm chi phí, tăng lợi nhuận cho các thành viên, góp phần ổn định vùng sản xuất mãng cầu xiêm tập trung của địa phương.
Vụ mãng cầu xiêm năm nay, HTX đã giao cho công ty TNHH MTV chế biến nông sản Tiến Thịnh 500 tấn mãng cầu xiêm với giá bao tiêu 9.000 đồng/kg. Sau gần 1 tháng hợp đồng được ký kết, HTX đã giao cho công ty được 60 tấn mãng cầu xiêm.
Ông La Văn Nhiều - Phó Giám đốc HTX, cho biết thời điểm thu hoạch mãng cầu vào chính vụ, trung bình mỗi ngày HTX giao cho công ty 2,5 - 3 tấn trái, tăng gần 1 tấn/ngày so với trước đó.
Chất lượng mãng cầu theo hợp đồng ký kết là mãng cầu loại 2 nên nhà vườn có thể phân loại mãng cầu loại 1 bán cho thương lái để tăng thêm thu nhập. Mỗi tuần, công ty thu mua sẽ hạch toán số lượng và chi trả cho HTX một lần để trả cho nhà vườn.
Qua hơn 4 tháng thực hiện hợp đồng ký kết với công ty TNHH MTV chế biến nông sản Tiến Thịnh, HTX đã giao được 475 tấn trái, đạt 95% giá trị hợp đồng đã ký kết. Với giá bán cao hơn 1 - 2 nghìn đồng/ kg so với giá thị trường, các thành viên HTX rất phấn khởi.
Hoàng Lê
