Nhờ chủ động trong quản lý và sản xuất, đến nay, HTX Hòa Mỹ Đông (huyện Tây Hòa, tỉnh Phú Yên) đã trở thành nơi trao đổi kinh nghiệm sản xuất, chuyển giao kỹ thuật canh tác mới cho người dân trong xã, góp phần cùng huyện Tây Hòa thực hiện mục tiêu tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Biến rơm thành tiền
HTX Hòa Mỹ Đông đang phát triển cây lúa chất lượng cao trên diện tích 20 ha (liền vùng liền thửa). Không chỉ rơm rạ trong HTX mà HTX còn nhận thấy một nguồn lớn rơm rạ tại địa phương đang bị bỏ phí, gây ô nhiễm môi trường. Thay vì bỏ đi, đốt hay vứt xuống mương, HTX lại tận dụng triệt để nguồn rơm rạ phục vụ phát triển sản xuất nông nghiệp.
Trong đó, lấy rơm rạ sạch để trồng nấm là việc làm điển hình. Hơn 2 năm nay, HTX khuyến khích, hướng dẫn thành viên và người dân tận dụng nguồn rơm thừa làm phôi cho nấm. Hiện, HTX đã xây dựng được 4 trại trồng nấm rơm có quy mô 40 m2/trại với tổng nguồn vốn đầu tư là gần 200 triệu đồng.
Bình quân một trại nấm, với 500 kg rơm nguyên liệu, HTX sẽ thu được 60 kg nấm thành phẩm trong vòng một tháng. Nguồn nấm thành phẩm được HTX bán cho các đại lý ở trong huyện, hoặc bán tại các chợ vùng lân cận.
Cách làm này đã giúp mỗi hộ gia đình trồng nấm có thu nhập cao hơn 30 - 50 triệu đồng/năm so với trước chỉ tập trung trồng lúa, trong khi nấm là sản phẩm được thị trường ưa chuộng nên về đầu ra, HTX không gặp quá nhiều khó khăn.
Không chỉ dùng rơm để trồng nấm, HTX còn dùng rơm để ủ với phân gia súc, gia cầm, trấu, lõi ngô, phụ phẩm từ quá trình trồng rau màu hoặc kết hợp với chế phẩm vi sinh để bón cho diện tích trồng dưa hấu, dưa gang và lúa.
Theo Ban giám đốc HTX, sau mỗi vụ thu hoạch, 1 ha lúa sẽ thu được 5,5 - 6 tấn rơm rạ, nếu đem đốt sẽ rất lãng phí lại gây ô nhiễm môi trường, trong khi cùng khối lượng rơm rạ ấy, HTX tận dụng làm phân sẽ thu được khoảng 400 kg phân hữu cơ. Tuy nhiên, do rơm được tận dụng vào nhiều việc khác nên nguồn phân từ rơm cũng chỉ còn một phần.
Việc HTX ưu tiên sử dụng phân hữu cơ, trong đó có một phần phân làm từ rơm đã giúp năng suất cây trồng tăng 10 - 15%, từ đó góp phần tiết kiệm chi phí sản xuất và gia tăng giá trị kinh tế cho các thành viên và người dân.
Trong quá phát triển nông nghiệp bền vững, phân bón hữu cơ được coi như là một nhân tố đi đầu giúp nâng cao chất lượng sản phẩm cũng như cải tạo độ màu mỡ đất đai, trong khi việc tự làm phân hữu cơ từ rơm và phế phẩm nông nghiệp là điều trong tầm tay HTX và người dân vì nguồn nguyên liệu tương đối dồi dào, quy trình thực hiện không quá phức tạp.
![]() |
Nấm là một trong những sản phẩm đem lại thu nhập ổn định cho thành viên HTX |
Đa cây đa con
Ngoài trồng lúa, HTX còn trồng 20 ha dưa hấu, dưa gang cho thu nhập 80 triệu đồng/ha, cao hơn gấp 4 lần so với cây lúa. Để gia tăng giá trị kinh tế trên cùng một diện tích đất nông nghiệp và không để đất bị bỏ hoang, HTX đã thực hiện luân canh lúa - dưa hấu - đậu bắp trên 10 ha, cho lãi 30 triệu đồng/ha. Diện tích đất trồng luân canh nhờ đó cũng được cải tạo, tăng độ màu mỡ.
Bên cạnh đó, HTX còn hỗ trợ thành viên phát triển chăn nuôi để nâng cao thu nhập. Để hỗ trợ thành viên chăn nuôi, HTX hướng thành viên vào chăn nuôi tập trung, đầu tư về con giống, thức ăn, chuồng trại và hệ thống xử lý chất thải, kiểm soát dịch bệnh, an toàn thực phẩm để nâng cao chất lượng vật nuôi, tăng hiệu quả kinh tế.
Tận dụng triệt để nguồn rơm rạ, không ít thành viên HTX đã dùng rơm làm một phần thức ăn cho bò, hoặc kết hợp với trấu làm đệm lót sinh học cho gà. Để đủ nguồn rơm phục vụ sản xuất, HTX đã đứng ra thu mua với số lượng lớn ở các xã trong và ngoài tỉnh.
Ông Lê Văn Trinh - thành viên HTX, cho biết nhờ HTX hỗ trợ, ông đã kết hợp kỹ thuật tiên tiến, mở rộng diện tích chuồng trại chăn nuôi gà với hệ thống làm mát mái và đệm lót sinh học. Quy mô đàn gà nhà ông đã tăng từ 100 con lên 5.000 - 10.000 con, mang về thu nhập 200 - 400 triệu đồng/năm, trong khi môi trường chăn nuôi lại được bảo đảm.
Nhanh nhạy với cơ chế thị trường, mạnh dạn mở rộng sản xuất với nhiều ngành nghề khác nhau, HTX Hòa Mỹ Đông luôn chú trọng đến việc liên kết các ngành nghề để mang lại hiệu quả kinh tế cũng như mang lại môi trường nông nghiệp, nông thôn bền vững. Những bước đi này đã giúp HTX có doanh thu cao và duy trì được các dịch vụ công ích hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất.
Như Yến