Tại Cà Mau, vùng đất cuối trời Nam của tổ quốc, nơi kinh tế hợp tác gắn chặt với nông nghiệp, thủy sản và sinh kế cộng đồng, phong trào chuyển đổi số trong quản trị HTX đang được hiện thực hóa bằng những thay đổi cụ thể, bền bỉ và có chiều sâu, mang lại hiệu quả vượt trội.
Chuyển biến về tư duy quản trị
Từ quản lý tài chính, điều hành sản xuất đến xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc và kết nối thị trường, nhiều HTX ở Cà Mau đang chủ động bước lên môi trường số để tái cấu trúc mô hình hoạt động, nâng cao năng lực cạnh tranh và gia tăng giá trị cho thành viên.
Với hơn 600 HTX và khoảng 35.000 thành viên, trong đó có tới 480 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, Cà Mau được xem là một trong những địa phương có quy mô kinh tế hợp tác lớn ở Đồng bằng sông Cửu Long.
 |
|
Các HTX ở Cà Mau đang đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ. |
Đáng chú ý, giai đoạn 2020–2025, bình quân mỗi năm tỉnh thành lập mới từ 40–50 HTX, phản ánh sự gia tăng cả về số lượng lẫn niềm tin xã hội đối với mô hình HTX kiểu mới.
Sự chuyển biến này gắn liền với việc nhận thức của các cấp, ngành và người dân về vai trò của kinh tế hợp tác ngày càng rõ ràng hơn, trong đó chuyển đổi số được xem là một động lực quan trọng giúp HTX vượt qua những giới hạn truyền thống về quy mô, vốn và thị trường.
Những con số thống kê cho thấy bức tranh chuyển đổi số trong HTX Cà Mau đang dần hình thành nền tảng. Khoảng 30% HTX đã sử dụng phần mềm kế toán điện tử, phần mềm quản lý thành viên hoặc quản lý sản xuất, 100% HTX trong lĩnh vực thủy sản, nông nghiệp và thương mại chuyển sang hóa đơn điện tử.
Cùng với đó, 30% HTX đã sử dụng chữ ký số và lưu trữ hồ sơ số, 25% HTX thực hiện thanh toán với thành viên qua chuyển khoản ngân hàng. Đây không chỉ là sự thay đổi về công cụ, mà là bước chuyển về tư duy quản trị, từ cách làm thủ công, phân tán sang quản lý dựa trên dữ liệu và quy trình chuẩn hóa.
Xây dựng thương hiệu số
Trong tiến trình hiện đại hóa, nhiều HTX ở Cà Mau đã đi xa hơn trong việc “số hóa giấy tờ”, mạnh dạn đưa sản phẩm và câu chuyện của mình lên không gian mạng. Việc đăng ký mã QR truy xuất nguồn gốc, xây dựng fanpage, website, mở gian hàng trên các sàn thương mại điện tử đã trở thành lựa chọn phổ biến của những HTX năng động như HTX Muối Cà Mau, HTX Ba khía Đầm Dơi…
Đặc biệt, các sản phẩm OCOP của HTX không còn bó hẹp trong các hội chợ truyền thống mà đã hiện diện ngày càng nhiều trên các sàn thương mại điện tử, tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng ở những thị trường xa hơn, rộng hơn.
Trong số các mô hình tiêu biểu cho chuyển đổi số gắn với quản trị chuỗi cung ứng và xây dựng thương hiệu số, HTX Ba khía Đầm Dơi là trường hợp điển hình cho thấy chuyển đổi số không phải điều gì quá xa vời, mà bắt đầu từ chính nhu cầu phát triển nội tại của HTX.
HTX Ba khía Đầm Dơi, đặt tại xã Quách Phẩm, khởi đầu là một HTX chế biến sản phẩm truyền thống, quy mô nhỏ, phụ thuộc nhiều vào thương lái và thị trường địa phương. Trước khi chuyển đổi số, đầu ra của HTX thiếu ổn định, thương hiệu gần như vô danh ngoài phạm vi huyện.
Điều đáng nói là ban đầu, các thành viên HTX hầu như không có kỹ năng số, chưa từng livestream, bán hàng online hay quảng bá sản phẩm trên mạng xã hội. Tuy nhiên, thay vì chờ đợi hỗ trợ, ban lãnh đạo HTX đã lựa chọn cách “vừa làm vừa học”, bắt đầu từ những bước nhỏ nhưng căn bản như tạo fanpage, lập tài khoản doanh nghiệp trên Zalo, Shopee, TikTok Shop, từng bước làm quen với cách thức vận hành của thương mại điện tử.
 |
|
Đưa nông sản lên không gian số là cách tiếp cận thị trường nhanh và rộng nhất cho HTX. |
Điểm đặc biệt trong cách làm của HTX Ba khía Đầm Dơi không nằm ở kỹ thuật phức tạp, mà ở cách kể câu chuyện sản phẩm trên nền tảng số. Các thành viên học cách chụp ảnh sản phẩm chân thực, quay video quy trình muối ba khía, giới thiệu nghề truyền thống bằng giọng miền Tây mộc mạc, gần gũi.
Song song đó, mỗi sản phẩm của HTX đều được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, cho phép người tiêu dùng kiểm chứng xuất xứ, quy trình sản xuất và thông tin HTX. Chính sự kết hợp giữa truy xuất hàng hóa, quản lý đơn hàng qua nền tảng số và truyền thông cảm xúc đã giúp HTX xây dựng được niềm tin với khách hàng.
Kết quả đến khá nhanh, chỉ sau vài tháng, số lượng đơn hàng của HTX tăng mạnh, thị trường mở rộng ra các đô thị lớn như Hà Nội, Đà Nẵng và thậm chí vươn ra nước ngoài.
Sau gần 2 năm chuyển đổi số, doanh thu của HTX tăng hơn 30%, đầu ra ổn định quanh năm, sản phẩm được mời tham gia các hội chợ quốc tế. Quan trọng hơn, HTX Ba khía Đầm Dơi đã hình thành được thương hiệu số gắn với chỉ dẫn địa lý và giá trị văn hóa bản địa, biến mỗi đơn hàng online thành một “điểm chạm” giữa người tiêu dùng và nghề truyền thống Đầm Dơi.
Nâng cao hiệu suất lao động
Nếu HTX Ba khía Đầm Dơi cho thấy sức mạnh của chuyển đổi số trong khâu thị trường và xây dựng thương hiệu, thì HTX Thủy Mộc, tại phường An Xuyên, lại là ví dụ điển hình về chuyển đổi số trong quản trị nội bộ và quản lý chuỗi cung ứng.
Xuất phát từ yêu cầu nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, HTX Thủy Mộc đã xây dựng chiến lược marketing bài bản, đồng thời ứng dụng phần mềm quản lý để tối ưu hóa quy trình bán hàng, quản lý khách hàng và dự báo xu hướng tiêu thụ.
Thông qua việc sử dụng các nền tảng số như email, Zalo, Facebook, TikTok kết hợp với phần mềm quản lý khách hàng, HTX Thủy Mộc không chỉ mở rộng kênh tiếp cận thị trường mà còn chuẩn hóa dữ liệu khách hàng, từ đó đưa ra quyết định kinh doanh dựa trên phân tích, thay vì kinh nghiệm cảm tính.
Đặc biệt, HTX chú trọng xây dựng hệ thống giám sát và quản lý chất lượng sản phẩm, dịch vụ bằng công nghệ, coi đây là “xương sống” của chuỗi cung ứng. Phần mềm quản lý cho phép theo dõi từng công đoạn, kiểm soát chất lượng đầu vào, đầu ra, kịp thời điều chỉnh chính sách giá và dịch vụ để đáp ứng kỳ vọng của khách hàng.
Cách làm này giúp HTX Thủy Mộc nâng cao hiệu suất lao động, giảm chi phí quản lý, tăng tính minh bạch và tạo dựng uy tín trên thị trường.
Nhìn từ thực tiễn Cà Mau, có thể thấy chuyển đổi số trong HTX là quá trình tái cấu trúc tư duy quản trị, lấy dữ liệu, minh bạch và kết nối thị trường làm trung tâm. Tinh thần đó cũng là sự cộng hưởng tự nhiên với Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Khi khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo được đặt vào đúng vị trí, thì những HTX dám thay đổi, dám học hỏi và kiên trì đi từng bước trên con đường số hóa sẽ không chỉ nâng cao hiệu quả kinh tế, mà còn góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển kinh tế hợp tác hiện đại, bền vững, gắn với bản sắc địa phương trong kỷ nguyên số.
Đông Phong
