HTX Hoàng Nguyên được đánh giá là một trong những đơn vị tiên phong trong việc hướng đến sản xuất tiêu sạch, tạo ra chuỗi sản phẩm tiêu hữu cơ (organic) có truy nguyên nguồn gốc nhằm giúp đầu ra hiệu quả và ổn định hơn trong bối cảnh ngành hồ tiêu Việt Nam đang gặp nhiều khó khăn.
Thay đổi thói quen canh tác
Được thành lập vào tháng 5/2018, với 35 thành viên hoạt động trong lĩnh vực sản xuất hồ tiêu theo hướng hữu cơ (không dùng phân, thuốc hóa học), vùng nguyên liệu của HTX Hoàng Nguyên hiện nay vào khoảng 200ha.
 |
|
HTX sớm chuyển đổi từ sử dụng thuốc hóa học, phân bón vô cơ sang sản xuất sạch theo hướng hữu cơ bền vững - nói không với thuốc trừ cỏ, các thuốc hóa học và phân bón vô cơ (Ảnh: Tư liệu) |
“Mục tiêu của HTX đặt ra là hướng tới sản xuất hồ tiêu theo hướng bền vững, hữu cơ, bảo đảm an toàn cho người sản xuất và tạo ra sản phẩm an toàn với người tiêu dùng, từng bước tạo ra sản phẩm đạt các tiêu chuẩn quốc tế để kết nối đầu ra trong nước và xuất khẩu”, Giám đốc HTX Trần Thị Thu chia sẻ.
Để thực hiện mục tiêu này, HTX đã thành lập bộ phận hướng dẫn kỹ thuật và ban kiểm soát môi trường để hướng dẫn các hộ thành viên sản xuất đúng quy trình. Đồng thời, để thay đổi lối canh tác truyền thống, Ban quản trị HTX đã thường xuyên vận động, tuyên truyền thành viên thay đổi phương thức sản xuất, sử dụng các sản phẩm phân bón, thuốc bảo vệ thực vật thân thiện với môi trường.
Tuy nhiên, thay đổi được thói quen đã mấy chục năm ăn sâu vào quan niệm của người nông dân là không dễ, không phải một sớm một chiều. Lúc đầu, các thành viên không mặn mà với sản xuất nông nghiệp sạch, vẫn theo quan điểm mạnh ai nấy làm. Phải trải qua một thời gian dài vận động, tuyên truyền và các thành viên Ban quản trị phải tiên phong làm trước, các thành viên HTX thấy kết quả tốt mới học theo.
Mỗi tháng, HTX tổ chức họp 2 lần với mục đích để các thành viên chia sẻ, thăm vườn cũng như kiểm tra vườn định kỳ. Yêu cầu đặt ra là mỗi hộ thành viên trồng tiêu phải sử dụng trụ sống, bón 100% phân chuồng ủ nấm Trichoderma cho hoai mục; ngoài ra các thành viên còn tự ủ phân cá để bón. Hàng năm, các thành viên phải rải vôi bột 2 lần trên bề mặt vườn cây để chống nấm xâm nhập, hạn chế mầm bệnh.
Hiệu quả của việc thay đổi quy trình chăm sóc, bón phân cho cây là đất trồng tiêu được cải tạo, tơi xốp hơn, tăng khả năng giữ nước và thoát nước. Canh tác theo hướng hữu cơ còn giúp tăng các chủng loại vi sinh vật có ích trong đất, nâng cao sức sống của rễ cây, hạn chế mầm bệnh gây hại có trong đất.
Chính vì thế, trong khi nhiều vườn tiêu ở huyện Đắk Song nói chung và xã Thuận Hà nói riêng ngả màu vàng úa, trụ chỏng trơ, cây chết tràn lan…, thì vườn hồ tiêu của HTX Hoàng Nguyên vẫn xanh tốt, cho năng suất ổn định.
Hiệu quả của sản xuất sạch
Quá trình chăm sóc tiêu hữu cơ cũng có những công đoạn khiến các thành viên HTX vất vả và tốn chi phí hơn như khâu làm cỏ. Tính trung bình, tiền công cắt cỏ trên 1ha sẽ cao hơn tiền sử dụng thuốc diệt cỏ 4 - 5 lần. Tuy nhiên, cách canh tác này lại rất thân thiện với môi trường; đồng thời, các loài sâu hại, nấm bệnh, rệp sáp ít tấn công, nên chi phí đầu tư lại giảm nhiều lần.
 |
|
Giá bán hồ tiêu hữu cơ cao hơn sản phẩm thông thường từ 2 - 3 lần (Ảnh: TL) |
Khâu sau thu hoạch cũng được thành viên HTX quan tâm. Để tiêu bảo đảm chất lượng không bị lẫn tạp chất, các thành viên đã đầu tư xây dựng hệ thống nhà kính để làm sân phơi hồ tiêu với diện tích 100 - 800m2. Ngoài việc tuân thủ nghiêm ngặt quy trình từ sản xuất cho đến thu hoạch, chế biến, HTX còn mang sản phẩm tiêu đi chứng nhận tiêu chuẩn organic. Qua test mẫu với 804 chất khác nhau, sản phẩm tiêu của HTX đều đạt kết quả tốt.
Nhờ vậy mà các công ty liên kết thu mua sản phẩm của HTX ngày càng nhiều, có nhiều sự lựa chọn nên giá bán cũng cao hơn thông thường 2-3 lần.
Đã có 7 thành viên của HTX, với tổng diện tích hồ tiêu 11ha được chứng nhận đạt chuẩn Organic. HTX cũng đã đi chào hàng tiêu Organic nhiều nơi và đang kết nối với một số thị trường đầu ra với giá 110.000 đồng/kg, cao hơn giá tiêu trên thị trường hiện nay khá nhiều. Số diện tích sản xuất hồ tiêu còn lại của HTX đã đạt tiêu chuẩn an toàn và đang hướng tới đạt tiêu chuẩn organic, mỗi năm thu hoạch được khoảng 270 tấn (giá bán 52.000 đồng/kg).
Không chỉ dừng lại ở sản xuất hồ tiêu hữu cơ, hiện nay, HTX Hoàng Nguyên đang xây dựng kế hoạch đầu tư và sản xuất cây ăn trái thế mạnh của vùng như bơ, sầu riêng,… để đáp ứng nhu cầu thị trường. Mục tiêu được HTX đặt ra là đưa tới người tiêu dùng sản phẩm tốt nhất, nguồn gốc rõ ràng, tạo ra chuỗi giá trị, đem lại hiệu quả kinh tế cao.
Đức Nguyễn
