Năm 2020, trong số 68 người được trao giải thưởng nông dân giỏi toàn quốc, có chàng trai trẻ Nguyễn Văn Thảo, sinh năm 1990 đến từ Vĩnh Long. Trước khi khởi tạo nên câu chuyện khởi nghiệp đầy cảm hứng, chàng trai “nhỏ mà có võ” này từng bị gọi là “cù lần” khi bỏ phố về quê với ý định “biến chất thải thành vàng”.
Tháo mũ cử để... hồi hương khởi nghiệp
Nguyễn Văn Thảo, quê ở xã Thuận Thới, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long, tốt nghiệp cao học ngành công nghệ sinh học (Trường ĐH Nông lâm TP. Hồ Chí Minh), hiện là Giám đốc HTX nông nghiệp Thuận Thới.
Sinh ra trên mảnh đất thuần nông, ngay từ khi còn nhỏ, Thảo đã gắn bó với trồng trọt, chăn nuôi. Giấc mơ xây dựng một vùng nông nghiệp sạch, làm giàu trên chính mảnh đất quê hương, truyền cảm hứng cho những người dân “chân lấm tay bùn”.
Nguyễn Văn Thảo là thuyền trưởng của HTX Thuận Thới, lan tỏa tích cực phong trào lập nghiệp tại quê hương. |
Với khát vọng đó, sau khi tốt nghiệp đại học, lấy bằng thạc sĩ, anh rời thành phố trở về quê hương lập nghiệp, bắt đầu với mô hình trang trại tổng hợp. Cái "danh" thạc sĩ khiến anh gặp phải vô vàn những áp lực khi hồi hương. Những người thân, quen đều cho rằng có bằng cấp thì phải làm “ông nọ, bà kia”.
Thảo chia sẻ, khi đỗ đại học, mọi người trong gia đình đều nghĩ đây là cánh cửa để anh bước ra một thế giới mới, thoát khỏi đời cơ cực sau lũy tre làng. Chỉ có mình anh là nung nấu khát vọng lập nghiệp trên mảnh đất quê hương. Gặp vô vàn áp lực khi trở về, nhưng một khi đã quyết, anh sẽ làm đến cùng.
Xuất phát điểm với một trang trại quy mô nhỏ, sau một năm chỉ “lấy công làm lãi”, Nguyễn Văn Thảo nhận ra muốn thành công thì không thể đi một mình. Vì vậy, anh tìm đến những người bạn cùng chung chí hướng, góp vốn để cùng làm ăn.
Năm 2016, với số vốn 75 triệu đồng, Thảo cùng các cộng sự tiến hành xây dựng mô hình trang trại nuôi bò kết hợp với nuôi trùn quế. Ý tưởng này xuất phát từ thế mạnh của vùng quê Thuận Thới, với tổng đàn bò rất lớn, cộng thêm một lượng lớn gia súc, gia cầm khác.
Thảo kể: “Thuận Thới lúc đó chủ yếu chăn nuôi nhỏ lẻ, các hộ cần thì nuôi, cốt là để thêm đồng ra, đồng vào. Hệ lụy là lượng chất thải liên tục tăng, môi trường ngày càng ô nhiễm, kênh rạch chết dần, chết mòn. Vì vậy, chúng tôi nghĩ đến một mô hình vừa lợi kinh tế, vừa ích môi trường”.
Nghĩ là làm, mô hình thử nghiệm của Thảo cùng cộng sự được thực hiện trên diện tích 200m2, với 2 con bò và một vài con heo. Lượng phân không đủ ủ nên anh phải đi xin thêm phân bò của bà con địa phương. Sau nhiều tháng chăm sóc, cuối cùng cũng đến ngày thu hoạch.
Nhưng, như người ta vẫn nói "niềm vui ngắn chẳng tày gang", hơn 70 tấn trùn quế phải bỏ hết vì kỹ thuật không chuẩn, trùn bị lẫn đất, đối tác lắc đầu từ chối. Những đồng vốn cuối cùng dần cạn kiệt, khó khăn lại một lần nữa khiến Thảo nhận ra lý thuyết trên giảng đường chỉ là điều kiện cần, muốn làm tốt phải học cả... “trường đời”.
Lấy thất bại làm bài học kinh nghiệm, Thảo tìm đến các cán bộ nông nghiệp để có thêm kiến thức, đi tham quan những mô hình thành công để có thêm kinh nghiệm. Kết hợp với nền tảng sẵn có, anh tiến hành thay đổi toàn bộ kết cấu chuồng trại, hệ thống bể nuôi được lót lưới, phủ thêm lớp cát trên bề mặt để trùn sinh trưởng và thu hoạch dễ hơn.
Về nguyên liệu đầu vào, Thảo đến từng nhà vận động các hộ có chăn nuôi tham gia liên kết, có thể cung cấp phân nguyên liệu, hoặc đến học hỏi để nuôi trùn. Nói thì đơn giản thế, nhưng ở một vùng quê khó khăn, để người dân thay đổi tư duy, đi theo một mô hình mới là cả một quá trình gian nan.
“Để thuyết phục người dân tham gia, chúng tôi phải nhờ những cán bộ uy tín đi cùng, cam kết lợi ích cho họ. Bản thân chúng tôi cũng phải làm gương để nông dân tự nguyện tham gia vào mạng lưới”, Thảo nói.
Lấy mô hình HTX làm "bệ phóng"
Sự chuyên nghiệp trong cách làm nông hiện đại đã giúp Thảo và cộng sự tạo nên sự khác biệt, thuyết phục được những nông dân tân tiến tham gia mô hình. Năm 2018, để tăng thêm tính liên kết, với sự hỗ trợ từ địa phương, anh đồng tham gia sáng lập HTX nông nghiệp Thuận Thới, với 15 thành viên.
Năm 2020, Nguyễn Văn Thảo, "thuyền trưởng" của HTX Thuận Thới đạt cùng lúc 3 giải thưởng danh giá cấp quốc gia gồm: “Nhà khoa học của nhà nông”, “Giải thưởng Lương Định Của”, “Bằng sáng tạo khoa học kỹ thuật” do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam trao tặng nhờ những đóng góp thiết thực của anh cho xã hội.
Với tư cách “thuyền trưởng”, Thảo khẳng định HTX thành lập với sứ mệnh trở thành cầu nối, hỗ trợ thành viên phát triển sản xuất theo hướng hiện đại. Một mặt, HTX giúp nông dân nâng cao giá trị từ chăn nuôi bò, tăng lợi nhuận từ phế phẩm, một mặt góp phần giảm thiểu ô nhiễm môi trường.
"Các hộ chăn nuôi gia súc ở địa phương sẽ có thêm thu nhập từ việc bán phân cho HTX. Bà con có thể tự ủ phân trùn quế tại nhà, hơn 3 tháng có thể xuất bán với giá 1.500-2.000 đồng/kg. Nếu nuôi, trùn thịt sẽ được HTX thu mua với giá 40.000 đồng/kg", Thảo cho hay.
Đến nay, sau 3 năm hoạt động, HTX Thuận Thới đang có những bước tiến vững chắc. Bên cạnh 17 thành viên chính thức, HTX tổ chức thành công nhiều mô hình sản xuất dưới hình thức hợp tác với nông dân địa phương, hình thành mạng lưới sản xuất - chế biến - bao tiêu nông sản.
Cùng với nguồn nguyên liệu ổn định, nền tảng tài chính vững vàng, HTX đang tiếp tục đầu tư hệ thống trang trại, máy móc thiết bị để nâng cao chất lượng sản phẩm, tăng sức cạnh tranh, mở rộng thị trường tiêu thụ, đảm bảo giá trị sản xuất cho nông dân.
Từ 200m2 ban đầu, HTX của vị “thuyền trưởng” sinh năm 1990 đã phát triển diện tích trang trại hơn 4.000m2, sản lượng cung cấp trùn quế trên 100 tấn/năm, tổng mức doanh thu xấp xỉ 2,8 tỷ đồng/năm.
Kể từ năm 2020 đến nay, khi đại dịch Covid-19 ập tới, hoạt động của HTX đối diện với nhiều khó khăn. Đặc biệt, khi làn sóng dịch lần thứ 4 ập tới, các hoạt động của HTX gần như phải... “ngủ đông”. Nhưng với tôn chỉ hướng tới lợi ích thành viên, HTX chấp nhận giảm 50% doanh thu để tăng nguồn lực hỗ trợ cho nông dân liên kết.
Thảo cho biết: “Để giảm thiểu tác động của đại dịch, HTX đã chủ động “gánh đầu nợ” cho thành viên. Cụ thể, HTX hỗ trợ, ứng trước vốn để nông dân mua vật tư, phân bón, thức ăn chăn nuôi, đảm bảo sản xuất. Kết nối với doanh nghiệp để đảm bảo tiêu thụ, giữ giá bán…”.
Dù đã rời xa chốn thị thành về quê lập nghiệp, nhưng Nguyễn Văn Thảo vẫn được người dân Thuận Thới gọi vui là “Thạc sĩ nông dân”. Sau những gì đã làm được, Thảo cho rằng điều thành công nhất của anh cùng các thành viên HTX cho tới giờ không phải là doanh thu, mà là phát huy được những giá trị của địa phương, tạo ra một hướng đi mới cho người dân nơi đây.
Từ chỗ là những thứ bỏ đi, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, nay phụ phẩm chăn nuôi đã trở thành những sản phẩm đáng giá, mang lại lợi ích cho người nông dân. Diện mạo quê hương dần thay đổi, các trang trại tiền tỷ mọc lên, nhiều nông dân “chân lấm tay bùn” nay đã đổi đời.
Nhưng với Thảo, con đường phía trước vẫn đầy gian nan, thử thách mà anh và các cộng sự đã chuẩn bị kỹ càng để sẵn sàng tiến về phía trước.
Lệ Chi