Tuy nhiên, trước những biến động khó lường về thiên tai, dịch bệnh hiện nay, các HTX nông nghiệp đang phải đối mặt với những khó khăn, thách thức và cần sự hỗ trợ tích cực từ chính quyền và các cơ quan chức năng.
Những HTX tiêu biểu
HTX Rau an toàn Thụy Hương (xã Thụy Hương) là một trong những HTX tiêu biểu của huyện Chương Mỹ về sản xuất an toàn. Chủ tịch Hội Nông dân xã Thụy Hương Nguyễn Thị Hường cho biết, địa phương đã vận động được 30 nông dân tham gia thành lập HTX, thí điểm chuyển đổi sang trồng rau an toàn, phát triển thành chuỗi sản xuất - cung ứng rau quy mô lớn của TP.
Đến nay, HTX có hơn 20ha rau được trồng theo tiêu chuẩn VietGAP, trong đó có 5.000m2 rau được trồng tập trung trong nhà lưới, nhà kính hiện đại, công nghệ cao, bảo đảm an toàn thực phẩm, doanh thu bình quân đạt 275 triệu đồng/ha/năm. Toàn bộ sản lượng rau của HTX đều được doanh nghiệp, trường học, cơ quan, siêu thị ký hợp đồng tiêu thụ nên nông dân yên tâm sản xuất, không lo đầu ra.
Thành viên HTX Rau an toàn Thuỵ Hương không lo đầu ra của sản phẩm vì đã có hợp đồng bao tiêu |
Thành lập tháng 3/2006, HTX Chăn nuôi và Dịch vụ tổng hợp Hòa Mỹ (huyện Ứng Hòa) là một trong những đơn vị tiên phong trong triển khai liên kết chuỗi và ứng dụng cơ giới hóa vào sản xuất an toàn. Các thành viên HTX đã góp vốn, đầu tư xây dựng hệ thống trang trại khép kín, sạch đẹp, thoáng mát. Nhiệt độ chuồng nuôi được điều tiết bằng quạt điện và dàn mát, giúp hạn chế thấp nhất ảnh hưởng của điều kiện ngoại cảnh.
Năm 2019, tổng số lợn nái của HTX khoảng 7.000 con, 100 lợn đực và lợn thương phẩm dao động khoảng 20.000 con. Sản lượng xuất chuồng trung bình 12.000 tấn/năm, cùng khoảng 5.500 con lợn giống/năm. Đặc biệt, nhiều năm qua, HTX áp dụng phương châm “3 không” trong sản xuất: Không bán lợn khi còn dư lượng kháng sinh, không dùng cám của công ty không rõ nguồn gốc và không dùng chất tạo nạc. Sản phẩm xuất bán đều được các cơ quan kiểm dịch giám sát, bảo đảm an toàn chất lượng và sức khỏe trước khi cung ứng đến tay người tiêu dùng.
Để nâng cao chuỗi giá trị ngành hàng thịt lợn, HTX Chăn nuôi và Dịch vụ tổng hợp Hòa Mỹ đã liên kết với 35 hộ trực tiếp sản xuất. Các hộ thành viên được hỗ trợ nhiều mặt, từ chọn tạo con giống, cung cấp thức ăn, kiểm soát thú y và đặc biệt là dự báo thị trường. Cụ thể, thông qua nghiên cứu thị trường, HTX sẽ quy hoạch đàn lợn tham gia chuỗi liên kết phù hợp với nhu cầu tiêu thụ để có định hướng tổ chức sản xuất phù hợp, hạn chế thấp nhất tình trạng “được mùa rớt giá”, sản phẩm đầu ra luôn tiêu thụ ổn định.
Cần sự vào cuộc đồng bộ
Những nỗ lực của các HTX nông nghiệp đã góp phần tích cực trong chuyển dịch cơ cấu kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, thu hẹp đất trống đồi trọc, đầm lầy, hoang hóa, tạo ra nhiều sản phẩm nông sản có chất lượng cho thị trường.
Người lao động của HTX Chăn nuôi và Dịch vụ tổng hợp Hoà Mỹ chăm sóc đàn lợn |
Theo Chủ tịch Liên minh HTX TP Hà Nội Lê Văn Thư, thời gian qua, mô hình HTX nông nghiệp tại Hà Nội hoạt động khá hiệu quả, tạo sự gắn kết giữa nông dân với doanh nghiệp, làm ăn có lãi, thu nhập của người dân được nâng lên.
Tuy nhiên, dù một số HTX đã chủ động được thị trường tiêu thụ, nhưng thực tế hiện nay, các HTX nông nghiệp đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức do dịch tả lợn châu Phi, dịch Covid – 19 và nhu cầu bất thường của thị trường do công nhân, người lao động hạn chế ra đường, hạn chế mua sắm, học sinh các trường trên địa bàn nghỉ học dài ngày. Bên cạnh đó, bộ máy quản lý của HTX nông nghiệp vẫn chưa được chú trọng, khó tiếp cận các chính sách hỗ trợ phát triển của Nhà nước và TP Hà Nội; nhận thức của một số cán bộ về HTX kiểu mới theo Luật HTX năm 2012 còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới. Các HTX ứng dụng công nghệ cao chưa nhiều, chất lượng cây giống, con giống chưa cao, sản phẩm chưa đáp ứng được nhu cầu thị trường, sức cạnh tranh còn yếu. HTX phát triển nhỏ lẻ, manh mún, chưa theo quy hoạch, còn lúng túng trong định hướng, đầu tư phát triển kinh doanh. Nhiều đơn vị chỉ tập trung cho dịch vụ đầu vào, những dịch vụ khác như bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm chưa được quan tâm; số HTX thực hiện bao tiêu nông sản cho nông dân còn ít…
Để khắc phục những bất cập này, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Hà Nội Tạ Văn Tường cho rằng, cần thực hiện tốt vai trò quản lý nhà nước với mục tiêu phát triển kinh tế hợp tác, nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX; định hướng cho các chủ trang trại trong quản lý nguồn lực trang trại và chủ động trong sản xuất, kinh doanh. Nhà nước cần ban hành thêm cơ chế, chính sách có tính khả thi với HTX như: Thành lập mới HTX, giao đất, cho thuê đất làm trụ sở, sản xuất, kinh doanh, đầu tư cơ sở hạ tầng giao thông, thủy lợi nội đồng phục vụ sản xuất. Triển khai thí điểm mô hình đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học, cao đẳng về làm việc có thời hạn tại HTX nông nghiệp. Tiếp tục đầu tư ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, nhất là công nghệ cao vào phát triển nông nghiệp, nâng cao năng lực quản lý, điều hành chuyên môn của các đơn vị liên quan; hỗ trợ các doanh nghiệp, hộ gia đình tham gia sản xuất..., để có thêm nhiều HTX nông nghiệp sản xuất, kinh doanh giỏi.
Phạm Duy