Mặc dù chưa được quản lý chặt chẽ bằng một nghị định cụ thể và thống nhất trong các chuẩn mực về tài chính nhưng hệ thống Quỹ HTX vẫn đang là kênh tài chính quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế hợp tác, HTX tháo gỡ điểm nghẽn về vốn cho nhiều mô hình sản xuất kinh doanh ở khu vực nông thôn. Hơn 10 năm qua, Quỹ Hỗ trợ phát triển hợp tác xã đã tiếp thêm nguồn lực để các HTX đầu tư mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao hiệu quả hoạt động.
Ưu thế nhìn từ địa phương
HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Thái Hải, huyện Lắk, tỉnh Đắk Lắk hoạt động trong lĩnh vực khai thác thủy nông, mua bán vật tư nông nghiệp, liên kết sản xuất lúa giống và lúa thương phẩm với các doanh nghiệp. Vụ đông xuân 2018 – 2019, HTX xây dựng cánh đồng mẫu lớn rộng 200 ha tại xã Buôn Tría và xã Buôn Triết, ước sản lượng thu hoạch lên đến 2.000 tấn lúa. Tuy nhiên, đến vụ thu hoạch, HTX không chủ động được máy gặt, phải phụ thuộc vào máy thuê bên ngoài khiến thời gian thu hoạch kéo dài, tỷ lệ thất thoát cao, năng suất thực tế giảm hơn so với dự kiến. Giữa năm 2019, HTX đã vay 700 triệu đồng từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX để mua 1 máy gặt đập liên hợp, kịp thời đưa vào sử dụng trong vụ hè thu.
![]() |
Nhờ nguồn vốn vay từ Quỹ HTX với lãi suất thấp đã giúp HTX mạnh dạn đầu mua máy gặt đập liên hợp, giúp HTX chủ động hơn trong việc lập kế hoạch sản xuất |
Ông Nguyễn Ngọc Côn, Giám đốc HTX Sản xuất và Dịch vụ nông nghiệp Thái Hải chia sẻ, nhờ nguồn vốn vay từ quỹ lớn, với lãi suất thấp đã giúp HTX mạnh dạn hơn trong việc đầu tư sản xuất. Khi có máy gặt đập liên hợp, HTX không chỉ chủ động hơn trong việc lập kế hoạch sản xuất, ký hợp đồng cung ứng với các đối tác mà còn tạo thêm việc làm và nguồn thu nhập cho lao động thành viên của HTX.
Còn đối với HTX Xây dựng kinh doanh tổng hợp Phú Lộc, huyện Krông Năng, tỉnh Đắk Lắk năm 2019 là lần thứ hai HTX được duyệt vay vốn từ Quỹ hỗ trợ phát triển HTX sau khi đã hoàn thành việc trả lãi và gốc khoản vay trước. Ông Trần Văn Xuân, Giám đốc HTX Phú Lộc cho biết, khoản vốn 400 triệu đồng HTX vay năm 2017 được sử dụng để mua 1 xe ben chở vật liệu xây dựng. Nhờ tích cực mở rộng phạm vi hoạt động trong lĩnh vực cung cấp vật liệu, xây dựng công trình bê tông hóa nông thôn ở trong và ngoài tỉnh nên doanh thu và lợi nhuận của HTX liên tục tăng.
“Riêng năm 2019, doanh thu HTX tăng gần 2 tỷ đồng so với năm trước, đạt trên 5 tỷ đồng. Tháng 11/2019 vừa qua, HTX tiếp tục được Quỹ cho vay 700 triệu đồng để mua thêm xe tải chở gạch và máy trộn bê tông với tổng trị giá trên 1 tỷ đồng, giúp HTX tiếp tục phát triển hoạt động sản xuất, tạo thêm việc làm cho lao động địa phương”, ông Trần Văn Xuân cho biết.
Tăng cường kiểm soát, quản lý vốn vay
Báo cáo của Liên minh HTX tỉnh Đắk Lắk cho thấy, từ khi thành lập quỹ đến nay, Liên minh HTX tỉnh đã giải quyết cho 96 lượt HTX vay vốn với tổng doanh số cho vay 20,45 tỷ đồng. Riêng trong năm 2019 đã có 9 HTX được tiếp cận nguồn vốn ưu đãi của quỹ với tổng số tiền giải ngân là 5,8 tỷ đồng. Riêng trong 6 tháng đầu năm 2020 do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nên các HTX gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh nên việc triển khai cho vay vố từ quỹ cũng hạn chế.
![]() |
Được hỗ trợ vốn vay, nhiều HTX nông nghiệp ở Đắk Lắk từng bước vươn lên thoát nghèo |
Ông Huỳnh Bài, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Đắk Lắk cho biết, từ nguồn vốn này, các HTX đã đầu tư máy móc, thiết bị, vật tư phục vụ sản xuất, tạo thêm việc làm cho lao động thành viên. Chính sách hỗ trợ về vốn thông qua Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX đã góp phần khắc phục khó khăn lớn nhất của các HTX hiện nay là thiếu vốn sản xuất và khó tiếp cận nguồn vốn vay từ các ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, trong dự thảo Nghị định của Chính phủ về Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX, nếu nguồn quỹ của các tỉnh không đủ 20 tỷ đồng thì phải giải thể. Đây có thể sẽ là khó khăn cho các HTX nếu Nghị định được ban hành mà ngân sách cấp không đủ mức tối thiểu theo quy định”, ông Bài cho biết.
Theo ông Phạm Công Bằng, Giám đốc Quỹ hỗ trợ phát triển HTX, giai đoạn 2015 - 2020, có 1.027 HTX được vay vốn với tổng doanh số 893 tỷ đồng, bình quân 869 triệu đồng/1 HTX. Ước thực hiện năm 2020, cho 286 HTX vay vốn với tổng doanh số 180 tỷ đồng, tăng 35,2% so với năm 2015, tổng số lượt HTX vay vốn từ Quỹ HTX là 9.931 tỷ đồng. Hiện nay, Quỹ HTX trung ương đã giải ngân cho vay 105 dự án với số tiền 350 tỷ đồng, Liên minh HTX Việt Nam đã thực hiện phân giao cho Liên minh HTX các tỉnh, thành phố số vốn tín dụng là 330 tỷ đồng, cho vay 43 dự án tại 26 tỉnh, thành phố với số tiền là 137 tỷ đồng.
Các Quỹ HTX cho vay tập trung chủ yếu vào phát triển sản xuất kinh doanh, đổi mới công nghệ kỹ thuật, mở rộng quy mô sản xuất, mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm. Nhờ đó, đã góp phần hỗ trợ nguồn vốn sản xuất kinh doanh cho các HTX, Liên hiệp HTX trên địa bàn, hỗ trợ người lao động, thành viên HTX nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống.
Hiện nay, chất lượng tín dụng của các Quỹ HTX địa phương tương đối tốt do đặc thù cho vay trong phạm vi nhỏ, chủ yếu cho vay ngắn hạn đối với thành viên, người lao động. Điều này giúp các Quỹ có thể thường xuyên kiểm tra tình hình sử dụng vốn vay của các đơn vị vay vốn để có biện pháp xử lý kịp thời các trường hợp sử dụng vốn sai mục đích, vi phạm quy chế cho vay.
Phương Nam