Thịt chua là một món đặc sản của người Mường, được chế biến từ hai thành phần chủ yếu là thịt lợn và thính rang xay mịn. Cùng với những nguyên liệu, các loại gia vị và cách thức chế biến độc đáo mà thịt chua Thanh Sơn có một hương vị đặc trưng.
Kết nối sản xuất
Những năm gần đây, thịt chua đang dần từ món ăn truyền thống của người Mường trở thành đặc sản của núi rừng thu hút nhiều khách thập phương. Từ một món đặc sản, thịt chua giờ còn là quà biếu, quà tặng vào những dịp giao lưu, công tác, thăm hỏi của nhiều tầng lớp người dân.
Nhận thấy những tiềm năng trên, chị Nguyễn Thị Bích Phượng đã vận động các hộ gia đình có truyền thống sản xuất thịt chua trên địa bàn huyện Thanh Sơn (Phú Thọ) thành lập HTX Thịt chua Thanh Sơn vào tháng 12/2018, với số vốn pháp định 540 triệu đồng, gồm 9 thành viên.
Chị Phượng cho biết với việc thành lập HTX, các thành viên đã mạnh dạn đầu tư theo hình thức mới, không thực hiện sản xuất hộ đơn lẻ, manh mún mà chuyển sang sản xuất hàng hóa quy mô lớn, thích ứng với cơ chế thị trường.
Các thành viên đã cùng góp vốn để xây dựng cơ sở hạ tầng, nhà xưởng theo hướng khép kín, mua sắm thiết bị máy móc, cơ sở vật chất phục vụ cho sản xuất. Đồng thời tuyển đội ngũ công nhân có sức khỏe tốt, nhanh nhẹn, có tay nghề cao, gần nơi làm việc để đáp ứng nhu cầu công việc.
Để khẳng định thương hiệu của mình tại các thị trường lớn với sản phẩm mang đặc trưng văn hóa truyền thống của địa phương, chị Phượng cùng các thành viên HTX đã tự học hỏi thêm kinh nghiệm trong chế biến, sản xuất để làm nên sản phẩm thịt chua sạch, thơm ngon, bắt mắt và tạo sự khác biệt nhưng vẫn mang hương vị đặc trưng của Thanh Sơn.
Tính từ khi thành lập đến tháng 3/2019, HTX đã sản xuất được trên 15.000 sản phẩm, có 7 nhà phân phối, 45 đại lý. Tổng doanh thu của HTX đạt bình quân 200 triệu/tháng, tạo việc làm ổn định cho 7 lao động thường xuyên, thu nhập bình quân 5 - 6 triệu đồng/người/tháng.
![]() |
Từ món ăn truyền thống của người Mường, thịt chua đang dần trở thành đặc sản |
Sản phẩm cấp tỉnh
Với sự quyết tâm, mạnh dạn của Ban giám đốc HTX theo phương thức hoạt động đã lựa chọn cùng sự đồng thuận của các thành viên, HTX đã tập trung đa dạng hóa các hoạt động sản xuất, kinh doanh theo 5 công đoạn.
Đầu tiên, nguyên liệu thịt lợn phải bảo đảm có nguồn gốc rõ ràng, ưu tiên các loại lợn được nuôi tại núi rừng Thanh Sơn. Sau khi lựa chọn thịt tươi xong tách lấy phần bì cạo rửa sạch đem cho chín vàng và đem cắt vuông đều nhau để cho vào máy thái.
Phần thịt nạc chủ yếu là mông với thăn, bì, sau khi lọc hết xơ và gân được cho vào rán, áp chảo cho miếng thịt gần chín hết, sau đó cũng cắt thành những miếng vuông đều nhau để cho vào máy thái.
Sau đó, thịt nạc và thịt bì đã thái nhỏ sẽ được trộn đều vào nhau và tiến hành tẩm ướp gia vị khoảng 2 tiếng với bí quyết gia vị riêng của HTX.
Cuối cùng, thịt sẽ được trộn đều với thính làm từ các loại ngũ cốc và tiến hành đóng hộp rồi ủ nóng để thịt lên men tự nhiên. Sau 3 ngày ủ, sản phẩm thịt chua hoàn thiện được dán tem để xuất ra thị trường.
Bao bì sản phẩm được chú trọng đầu tư, mã số, tem truy xuất nguồn gốc, thời gian sử dụng được in trên nhãn hiệu hàng hóa tạo điều kiện thuận lợi cho người tiêu dùng tra cứu và yên tâm về xuất xứ. Thông thường, sản phẩm sẽ có thời hạn sử dụng lên tới 45 ngày khi bảo quản ở nhiệt độ 4 - 5oC.
Đặc biệt, các công đoạn sản xuất của HTX được chuyên nghiệp hóa, sử dụng máy móc hiện đại, giúp năng suất cao hơn và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.
Đến nay, sản phẩm thịt chua của HTX đã được trưng bày giới thiệu tại các hội chợ ở Hà Nội và nhiều địa phương khác trên mọi miền đất nước để tạo dựng thương hiệu.
Trong lễ Giỗ Tổ 10/3 vừa qua, HTX cũng được lựa chọn tham gia gian hàng trưng bày tại Lễ hội đền Hùng.
Hồng Nhung