Tại Nghị quyết Đại hội V, nhiệm kỳ 2015 – 2020 của Liên minh HTX Việt Nam đặt ra phương án 1 với chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2020 thành lập mới 125.000 tổ hợp tác (THT); trên 13.000 HTX; 20 liên hiệp HTX, đảm bảo đến năm 2020 có 250.000 THT; 38.000 - 45.000 HTX; 100 - 150 liên hiệp HTX; tăng thêm 300 quỹ tín dụng nhân dân.
Cơ hội và thách thức
Tính đến cuối năm 2019, cả nước có 110.000 THT với hơn 3,4 triệu thành viên; 24.618 HTX và 85 liên hiệp HTX với hơn 7 triệu thành viên. Lao động thường xuyên trong HTX là hơn 2.542.000 người, trong đó hơn 1.785.000 người làm việc trong khu vực phi nông nghiệp, 757.000 người làm việc trong lĩnh vực nông nghiệp. Tổng vốn điều lệ của các HTX đạt 37.000 tỷ đồng. Doanh thu bình quân 1 HTX là 4,47 tỷ đồng/năm, lợi nhuận bình quân 240 triệu đồng/năm.
Các HTX phát triển theo hướng mở rộng quy mô, số lượng thành viên, nguồn vốn và phạm vi ở cấp huyện, tỉnh và liên tỉnh, ứng dụng tiến bộ khoa học công nghệ, liên kết hợp tác với các doanh nghiệp, sản xuất theo chuỗi giá trị. HTX phát triển khá đồng đều trên khắp các vùng miền, chất lượng hoạt động được nâng lên. Các HTX từng bước hoạt động đúng bản chất, ngày càng tập trung hơn vào việc hỗ trợ kinh tế hộ thành viên thông qua cung cấp các dịch vụ hoặc việc làm cho thành viên, nhất là HTX nông nghiệp.
 |
|
Để kinh tế tập thể, HTX phát triển rất cần sự chung tay của cả Nhà nước, nhà nông và DN trong liên kết tiêu thụ sản phẩm |
Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho biết, để kinh tế tập thể, HTX phát triển đạt được kết quả trong những năm qua, Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Liên minh HTX đã tham mưu đề xuất nhiều chính sách như việc làm đối với khu vực HTX; đẩy mạnh tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức của xã hội, HTX và người lao động. Mặc dù có sự hỗ trợ tích cực bằng các chính sách thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, HTX của Đảng, Nhà nước nhưng kinh tế tập thể, HTX phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế. Số lượng HTX hoạt động hiệu quả chưa như mong đợi...
“Khó khăn lớn nhất trong phát triển kinh tế tập thể, HTX hiện nay là về Luật HTX, về chính sách hỗ trợ vay vốn, chính sách về thuế, về đất đai, về hỗ trợ trụ sở, nhà kho, nhà làm việc của các HTX. Đặc biệt nhất là công tác cán bộ tại các HTX còn yếu, thiếu cán bộ trẻ có năng lực, trình độ”, Chủ tịch Nguyễn Ngọc Bảo nêu thực trạng.
Theo ông Nguyễn Văn Đoàn, Cục trưởng Cục Phát triển HTX (Bộ KH&ĐT): “Nhiều HTX còn ở trong tình trạng khó khăn, năng lực nội tại còn yếu, cơ sở vật chất nghèo nàn, trình độ công nghệ lạc hậu, năng lực trình độ cán bộ quản lý còn hạn chế... Đứng trước nhiều cơ hội cũng như thách thức trong quá trình hội nhập ngày càng sâu rộng, ngoài sự hỗ trợ tích cực của Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành và Liên minh HTX Việt Nam, các HTX cần phải chủ động đổi mới và phát triển lớn mạnh để có thể đáp ứng được những yêu cầu khắt khe của nền kinh tế thị trường...”, ông Đoàn phân tích.
 |
|
Kinh tế tập thể, HTX được đánh giá mang lại hiệu quả kinh tế và tạo việc làm cho người lao động |
Nhiều chính sách đồng bộ
Về định hướng và kế hoạch phát triển kinh tế tập thể, HTX, tại Nghị quyết Đại hội V, nhiệm kỳ 2015 – 2020 của Liên minh HTX Việt Nam đặt ra chỉ tiêu phấn đấu đến năm 2020 thành lập mới 125.000 THT; trên 13.000 HTX (tăng gấp hơn 5 lần so với năm 2019); 20 liên hiệp HTX. Đảm bảo đến năm 2020, cả nước có tổng số 250.000 THT; 38.000 - 45.000 HTX; 100 - 150 Liên hiệp HTX; tăng thêm 300 quỹ tín dụng nhân dân. Phấn đấu 100% xã có HTX, thu nhập bình quân của người lao động tăng gấp đôi so với năm 2015, đạt 4,5 triệu đồng/người/tháng, tổng số HTX hoạt động có hiệu quả đạt 60%, tổng số cán bộ được đào tạo trình độ từ sơ cấp trở lên đạt 70% và xây dựng mới 200 mô hình HTX gắn với chuỗi giá trị chủ lực của địa phương.
Để đạt được mục tiêu, Chủ tịch Liên minh HTX Việt Nam Nguyễn Ngọc Bảo cho biết, Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Liên minh HTX Việt Nam đã đặt ra 8 nhóm giải pháp cơ bản gồm: Nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền về kinh tế tập thể, HTX; phát triển HTX gắn với chuỗi giá trị sản phẩm chủ lực của địa phương; sửa đổi Luật HTX năm 2012, Luật Đất đai và các văn bản pháp luật khác có liên quan tạo khung khổ pháp luật thuận lợi cho kinh tế tập thể phát triển nhanh, bền vững; chú trọng nguồn nhân lực, đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực cho khu vực kinh tế tập thể, HTX; Tiếp tục củng cố lại hoạt động của các HTX theo đúng bản chất HTX, sơ kết, tổng kết đánh giá kết quả thực hiện Quyết định 2261/QĐ-TTg ngày 15/12/2014 về phê duyệt chương trình hỗ trợ phát triển HTX giai doạn 2015- 2020 của Thủ tướng Chính phủ; Tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế như Liên minh HTX quốc tế (ICA), các tổ chức HTX các nước; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tập trung tư vấn, hỗ trợ các dịch vụ công, qua đó góp phần nâng cao hiệu quả lao động; xây dựng và nhân rộng các mô hình HTX kiểu mới. Hỗ trợ, khuyến khích nâng cao hoạt động sản xuất kinh doanh...
 |
|
Kinh tế tập thể, HTX phát triển chủ yếu là sản xuất nông nghiệp |
Đồng tình và đánh giá cao định hướng, kế hoạch phát triển kinh tế tập thể, HTX của Liên minh HTX Việt Nam trong những năm qua và năm 2020, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Kinh tế Trung ương Cao Đức Phát nhấn mạnh: “Phát triển kinh tế tập thể, HTX là một bộ phận quan trọng của nền kinh tế quốc dân, là chủ trương nhất quán của Đảng thể hiện trong cương lĩnh và nhiều văn kiện. Nghị quyết số 13 của Ban Chấp hành Trung ương đã nêu rõ mục tiêu và 5 nhóm giải pháp quan trọng để phát triển kinh tế tập thể với nòng cốt là các HTX. Phát triển kinh tế tập thể, HTX là nhu cầu khách quan bức thiết để phát triển nhiều lĩnh vực kinh tế, nhất là để tái cơ cấu nền nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới. Do vậy, rất cần sự chung tay của tất cả các bộ, ngành, địa phương để thúc đẩy phát triển kinh tế tập thể, HTX theo đúng định hướng mà Nghị quyết số 13 của Ban Chấp hành Trung ương đã đề ra và định hướng đặt ra của Liên minh HTX Việt Nam”.
Phạm Duy
