Như vậy, trung bình cứ một tháng có một vụ việc khởi xướng điều tra đối với hàng hoá của Việt Nam. Sản phẩm bị điều tra chủ yếu là nhôm, thép, sợi đồ gia dụng điện tử thuỷ sản, gỗ ván ép, lốp xe, pin mặt trời…
Nhìn chung các mặt hàng bị điều tra đều là các mặt hàng Mỹ, EU đã áp thuế PVTM đối với các sản phẩm của Trung Quốc. Như vậy, phần chênh lệch thuế giữa hàng hoá của Trung Quốc và hàng hoá có xuất xứ từ Việt Nam XK sang Mỹ rất lớn
Trong thời gian tới, khi diễn biễn của chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc leo thang, nhiều dòng thuế của Trung Quốc sẽ chịu thuế đến 30% nên chênh lệch thuế so với hàng hoá từ Việt Nam càng lớn. Do vậy nguy cơ chuyển tải hàng hoá bất hợp pháp, gian lận xuất xứ cũng cần xác định rõ để có biện pháp phù hợp.
 |
|
Tăng cường chống gian lận xuất xứ trong thương mại (Ảnh Internet) |
Theo Cục Phòng vệ thương mại, việc ngăn chặn, phát hiện các vụ việc chuyển tải hàng hoá bất hợp pháp, gian lận xuất xứ, lẩn tránh PVTM còn nhiều khó khăn do một số nước kể cả Mỹ, EU cho phép thực hiện cơ chế tự chứng nhận xuất xứ. Doanh nghiệp (DN) được tự chứng nhận xuất xứ sản phẩm nhập khẩu, XK của mình không cần qua sự chứng nhận của các cơ quan quản lý nhà nước. Do vậy, các cơ quan rất khó kiểm soát được các DN kê khai xuất xứ như thế nào. Ngoài ra, quy định xử phạt còn hạn chế, một số DN cố tình vi phạm và chấp nhận chịu phạt trong trường hợp bị phát hiện.
Trước tình hình trên, trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ ngành thực hiện chỉ đạo của Chính phủ trong việc triển khai các hoạt động theo dõi, giám sát các hoạt động có dấu hiệu chuyển tải bất hợp pháp, gian lận xuất xứ, lẩn tránh các biện pháp PVTM để phối hợp với các đơn vị liên quan đến kiểm tra thực tế, rà soát chặt đối với nhiều sản phẩm như nhôm, thép, thậm chí một số mặt hàng thuỷ sản của Việt Nam, đảm bảo các DN tuân thủ đầy đủ quy định liên quan.
Đặc biệt vừa qua, trên cơ sở diễn biến phức tạp của chiến tranh thương mại, Chính phủ đã ban hành Đề án 824 ngày 4/7/2019 về tăng cường quản lý nhà nước về chống lẩn tránh PVTM, gian lận xuất xứ. Đề án này đã khẳng định rõ quan điểm của Việt Nam trong việc kiên quyết ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi chuyển tải bất hợp pháp, gian lận xuất xứ, lẩn tránh bất hợp pháp nhằm đảm bảo phát triển bền vững các hoạt động sản xuất, xuất nhập khẩu. Đảm bảo hiệu quả của quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, bảo vệ lợi ích của nền kinh tế và các ngành sản xuất của Việt Nam.
Theo Đề án này, Bộ Công Thương rà soát, xây dựng thường xuyên danh mục các mặt hàng có nguy cơ lẩn tránh gian lận xuất xứ, chuyển tải bất hợp pháp để các bộ ngành liên quan như Bộ Tài chính, Bộ KH&ĐT, Bộ Công an, UBND các tỉnh thành phố theo dõi, giám sát, cập nhật thông tin về sản xuất, XK, nhập khẩu các mặt hàng trong danh mục rủi ro, từ đó có kiến nghị kip thời trong trường hợp phát hiện có DN có dấu hiệu vi phạm hoặc hiện tượng bất thường trong quá trình sản xuất kinh doanh XK, nhập khẩu. Cũng trên cơ sở danh mục này của Bộ Công Thương, Bộ KH&ĐT sẽ phối hợp với UNND các tỉnh thành phố rà soát hoạt động sản xuất kinh doanh của các DN trên địa bàn, kể cả DN FDI để có thể kịp thời phát hiện các hành vi chuyển tải hàng hoá bất hợp pháp, gian lận xuất xứ, lẩn tránh PVTM. Đồng thời, Hiêp hội DN, VCCI theo dõi thời gian, số liệu cấp giấy chứng nhận xuất xứ, tăng cường kiểm tra thực tế để thẩm tra xác minh đối với DN có lượng cấp giấy chứng nhận xuất xứ tăng đột biến…
Vũ Trọng
