Khánh Hòa có 35 dân tộc thiểu số (DTTS) đang sinh sống, với trên 72 nghìn người, chiếm 5,8% dân số toàn tỉnh, trong đó dân tộc Raglai chiếm trên 77%. Phần lớn người dân cư trú tại hai huyện miền núi Khánh Sơn, Khánh Vĩnh và một số xã miền núi thuộc các huyện Cam Lâm, Diên Khánh, thị xã Ninh Hòa và thành phố Cam Ranh.
Diện mạo vùng DTTS chuyển biến tích cực
Theo đánh giá của Tỉnh ủy Khánh Hòa, qua 10 năm triển khai chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi (2011 - 2020), cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội nơi đây từng bước được đầu tư hoàn thiện, đáp ứng nhu cầu thực tế của người dân. Nhiều mô hình hỗ trợ, đầu tư phát triển sản xuất hiệu quả được triển khai và nhân rộng, góp phần nâng cao thu nhập, giảm nghèo. Đời sống vật chất và tinh thần của đồng bào DTTS không ngừng được cải thiện, quốc phòng, an ninh được tăng cường, trật tự an toàn xã hội được giữ vững.
 |
|
Huyện Khánh Vĩnh (Khánh Hòa) đang tập trung hình thành các vùng chuyên canh lớn. |
Điển hình tại huyện miền núi Khánh Vĩnh, với số dân gần 40.000 người, có 15 dân tộc anh em cùng sinh sống, trong đó đồng bào các DTTS chiếm tỷ lệ 73,7%. Thời gian qua, huyện đã thực hiện các chính sách đầu tư, việc hỗ trợ phát triển kinh tế cho đồng bào dân tộc cũng được huyện hết sức chú trọng, nhất là việc thực hiện các chính sách hỗ trợ vốn cho hộ đồng bào dân tộc phát triển sản xuất.
Đơn cử, trong giai đoạn 2016 – 2020, huyện đã thực hiện chính sách hỗ trợ cho 691 hộ đồng bào DTTS (467 hộ nghèo và 224 hộ cận nghèo) tham gia thực hiện Mô hình phát triển sản xuất với tổng kinh phí thực hiện là 7.709,5 triệu đồng và hỗ trợ vay vốn cho 497 hộ đồng bào DTTS (trong đó: 448 hộ nghèo và 49 hộ cận nghèo) để hộ dân có nguồn vốn đầu tư phát triển sản xuất, với tổng số kinh phí đã giải ngân là 13.232 triệu đồng.
Chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất có ý nghĩa về mặt xã hội cao, góp phần định hướng phát triển các mô hình kinh tế hộ, phù hợp với năng lực, điều kiện cụ thể của từng hộ dân, từ đó nhân rộng các mô hình hiệu quả góp phần cải thiện thu nhập hộ gia đình.
Một trong những chính sách được huyện Khánh Vĩnh triển khai hiệu quả là phát triển các mô hình sản xuất THT, HTX, trong vùng đồng bào DTTS, miền núi để người dân tiếp cận, từng bước xóa bỏ những tập tục canh tác lạc hậu và loại bỏ giống cây không mang lại năng suất cao.
Chẳng hạn, các HTX nông nghiệp tại huyện Khánh Vĩnh đang là hình mẫu cho việc đổi thay, chuyển mình phát triển của kinh tế tập thể toàn tỉnh.
Hiện nay, huyện có 3 HTX hoạt động trên lĩnh vực nông nghiệp với 42 thành viên, trong đó có nhiều người là DTTS, gồm: HTX Cây ăn quả Khánh Vĩnh, HTX Sông Cầu, HTX Cây ăn quả Khánh Đông. Các HTX hoạt động sản xuất, kinh doanh nông sản như: Bưởi da xanh, trái cây các loại, giống cây trồng, vật tư nông nghiệp và bao tiêu sản phẩm nông nghiệp.
Hay như mô hình chuỗi cung cấp trái cây tại THT sản xuất trái cây an toàn Khánh Vĩnh, với 1.500 tấn/năm gồm xoài, sầu riêng, bưởi da xanh.
Theo lãnh đạo huyện Khánh Vĩnh, các THT và HTX nông nghiệp hoạt động có hiệu quả sẽ làm nòng cốt thu hút các nguồn vốn đầu tư kết cấu hạ tầng phục vụ sản xuất, dân sinh, góp phần quan trọng trong việc xây dựng nông thôn mới tại địa phương; đồng thời nâng cao thu nhập cho người sản xuất, làm thay đổi diện mạo nông thôn.
Tuy nhiên, vùng đồng bào DTTS và miền núi trong tỉnh vẫn còn nhiều khó khăn; tiềm năng, thế mạnh của từng vùng chưa được phát huy; tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS giảm nhưng nguy cơ tái nghèo còn cao, chất lượng cuộc sống còn rất thấp…
Tăng mức đầu tư lên 1,5 lần
Trong bối cảnh đó, Tỉnh ủy Khánh Hòa vừa ban hành nghị quyết về chương trình phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030.
 |
|
Bưởi da xanh là cây trồng chủ lực được phát triển tại nhiều xã của huyện Khánh Vĩnh. (Ảnh: TL). |
Nghị quyết được ban hành nhằm khai thác tiềm năng, lợi thế của các địa phương, đẩy mạnh phát triển kinh tế, đảm bảo an sinh xã hội; giảm nghèo nhanh, bền vững cho vùng đồng bào DTTS và miền núi; giảm dần số xã, thôn đặc biệt khó khăn. Tỉnh cũng quy hoạch, sắp xếp ổn định dân cư, xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội đồng bộ, liên vùng; phát triển toàn diện giáo dục, đào tạo y tế, văn hóa; giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa tốt đẹp của các DTTS đi đôi với xóa bỏ phong tục tập quán lạc hậu.
Nghị quyết của Tỉnh ủy Khánh Hòa xác định địa phương sẽ ưu tiên bố trí ngân sách nhà nước tăng ít nhất 1,5 lần so với giai đoạn 2016 – 2020 để đầu tư thực hiện chương trình. Đồng thời, lồng ghép các chương trình mục tiêu quốc gia và các chương trình mục tiêu khác đang thực hiện để đầu tư có hiệu quả cho vùng đồng bào DTTS và miền núi. Qua chương trình, Khánh Hòa phấn đấu đến năm 2025, đưa mức thu nhập bình quân của người DTTS tăng hơn 2 lần so với năm 2020 (trên 28 triệu đồng/người/năm) và giảm hộ nghèo mỗi năm từ 4-5%.
Theo đó, Khánh Hòa sẽ đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng sản xuất hàng hóa, phát huy thế mạnh của từng địa phương; tăng cường nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, hình thành và phát triển các vùng chuyên canh cây trồng, vật nuôi có năng suất, chất lượng cao.
Nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả, tạo ra sản phẩm đặc sản của từng địa phương có giá trị cao; tăng cường quảng bá, xúc tiến thương mại để giải quyết đầu ra cho sản phẩm, hàng hóa. Tỉnh quan tâm phát triển du lịch sinh thái, gắn kết du lịch với giữ gìn, phát huy giá trị văn hóa của đồng bào DTTS; khuyến khích xây dựng, hình thành các tổ hợp tác, hợp tác xã sản xuất nông nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ... góp phần giải quyết việc làm tại chỗ cho đồng bào DTTS...
Hoàng Hà
Bài 2: Nhân rộng mô hình chuỗi liên kết
