Thôn Tà Làng nằm nép mình dưới chân núi Tu Sản, bên dòng sông Nho Quế thơ mộng, cách trung tâm xã Pải Lủng khoảng 8km. Nơi đây có 39 hộ với 5 dân tộc sinh sống gồm: Tày, Giấy, Nùng, Mông, Xuồng. Thiếu đất sản xuất, điều kiện thời tiết khắc nghiệt…, lại nằm ở vị trí không thuận lợi do địa hình chia cắt bởi các dãy núi cao, đường giao thông hiểm trở, trình độ dân trí hạn chế nên những năm trước đây, gần 100% là hộ nghèo.
Đoàn kết xây dựng quê hương
Vượt quãng đường bê tông 8km từ Quốc lộ 4C ngoằn ngoèo vắt từ trên đỉnh núi xuống dòng Nho Quế xanh thẳm, chúng tôi đến với Tà Làng - một trong những thôn bản có giao thông đi lại khó khăn nhất của xã Pải Lủng.
Toàn bản có 9ha đất trồng lúa, tuy nhiên do điều kiện khí hậu khắc nghiệt nên người dân chỉ trồng được 1 vụ lúa. Đất trồng ngô có 31,2ha, năng suất bình quân cũng chỉ đạt 38,6 tạ/ha.
Cuộc sống của bà con còn nhiều khó khăn, kinh doanh, buôn bán không thuận tiện vì Tà Làng tách biệt với các thôn khác trong xã, đường đi lại trắc trở. Mỗi lần được xã hỗ trợ giống, phân bón hay tấm lợp nhà là bà con lại phải vất vả chở từng ít về. Người dân ở đây quanh năm chỉ biết nuôi một hai con bò, con lợn với trồng ngô, trồng lúa, nên cái nghèo cứ quẩn quanh.
![]() |
Đường vào bản Tà Làng quanh co, nhưng kinh tế xã hội đã có sự đổi thay tích cực nhờ sự đầu tư của Nhà nước, sự vào cuộc của chính quyền và nỗ lực vươn lên của nhân dân. |
Được sự đầu tư, hỗ trợ của Nhà nước và đóng góp tiền của, công sức của nhân dân, trục đường vào thôn đã hoàn thành với 8km đường bê tông vào tháng 1/2019 với tổng kinh phí trên 3 tỷ đồng. Từ khi có đường giao thông mới, cuộc sống người dân nơi đây như được tiếp thêm luồng sinh khí. Đặc biệt là nhờ sự nhập cuộc của HTX dịch vụ du lịch Tà Làng nên những năm gần đây, cuộc sống của người dân có nhiều thay đổi tích cực, nhiều hộ đã biết khai thác lợi thế cảnh quan trong vùng để làm du lịch, nâng cao thu nhập.
Chủ tịch UBND xã Pải Lủng Lý Văn Đông phấn khởi cho biết, để có được con đường bê tông hôm nay là cả một quá trình vận động bà con góp công sức, hiến đất làm đường. Đặc biệt là nhờ có sự quan tâm giúp đỡ của lãnh đạo huyện, xã, sự ủng hộ về vật chất và tinh thần của các nhà hảo tâm.
Để hoàn thành con đường “huyền thoại” này là cả một quá trình vất vả công sức của nhân dân. Công tác triển khai thi công gặp nhiều khó khăn bởi nền đất dốc, nhiều khúc cua gấp, khan hiếm vật liệu xây dựng, điều kiện kinh tế của bà con còn thiếu thốn... Tuy nhiên, do làm tốt công tác tuyên truyền, vận động nên tất cả các hộ dân trong bản đều quyết tâm thực hiện. Con đường hoàn thành, ngoài thuận tiện đi lại còn mở ra hướng đi mới cho phát triển du lịch của bản nói riêng và của xã Pải Lủng nói chung. HTX dịch vụ du lịch Tà Làng đi vào hoạt động khai thác dịch vụ du lịch, hướng dẫn người dân cùng tham gia làm du lịch cộng đồng.
“Với lợi thế của thôn nằm cạnh dòng sông và lòng hồ thủy điện Nho Quế, hai bên là những dãy núi đá sừng sững soi bóng xuống dòng sông, khí hậu trong lành, người dân thật thà chất phác và giàu lòng mến khách, HTX Tà Làng làm du lịch một cách bài bản, có tâm nên thu hút nhiều khách du lịch đến tham quan, khám phá”, ông Đông cho biết.
Du lịch cộng đồng mở hướng đi mới
Hiện nay, trong bản Tà Làng nở rộ loại hình kinh doanh dịch vụ đưa đón du khách từ Quốc lộ 4C tham quan bản và khám phá hẻm vực Tu Sản. HTX Tà Làng hiện thu hút 36 gia đình tham gia làm thành viên, cùng làm dịch vụ, trong đó có 16 hộ đưa khách tham quan bằng thuyền, 20 hộ đưa đón bằng xe máy, tạo việc làm cho khoảng 70 lao động của thôn.
Thời gian cao điểm mùa du lịch khi chưa bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, có hộ thu nhập từ các dịch vụ này lên đến 15 - 20 triệu đồng/tháng. Điển hình như hộ ông Hoàng Văn Điệp, Lù A Lâm, Lù A Tý... Nhiều hộ khác làm xe ôm, đưa khách du lịch tham quan lòng hồ bằng thuyền thu nhập cũng đạt 5 - 7 triệu đồng/tháng. Nhờ khai thác du lịch cộng đồng hiệu quả, thành viên HTX Tà Làng có việc làm, ổn định thu nhập nên việc đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ du khách cũng được quan tâm.
![]() |
Các phong tục tập quán, truyền thống sẽ tạo điều kiện kích cầu du lịch cộng đồng, thu hút du khách tại bản Tà Làng nói riêng, huyện Mèo Vạc nói chung. |
Tà Làng hôm nay như khoác lên mình chiếc áo mới. Con đường mòn dốc đứng lởm chởm đá dẫn xuống bản đã được thay thế bằng con đường bê tông rộng phẳng. Nhiều nếp nhà xưa đã sáng màu ngói mới. Nhiều đoàn khách du lịch dừng chân ghi lại khoảnh khắc những cảnh quan đẹp đẽ, trong sáng nơi đây... Điều này cho thấy một Tà Làng no ấm đang hiện hữu.
Ông Cư Mí Sò, thành viên HTX Tà Làng chia sẻ: “Thời gian tới, chúng tôi cũng mong HTX và chính quyền địa phương phối hợp với người dân tập trung đầu tư hạ tầng giao thông, sửa chữa các khúc cua gấp; xây dựng khu nghỉ ngơi, khuyến khích mở các dịch vụ ăn uống phục vụ du khách; thành lập tổ dọn dẹp vệ sinh môi trường, thu gom rác thải… để thu hút du khách nhiều hơn”.
Bà Triệu Thị Tình, Phó Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Giang chia sẻ, Hà Giang xác định phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, trong đó phát triển du lịch cộng đồng là giải pháp thúc đẩy ngành “công nghiệp không khói”, đưa vùng đất biên cương cực Bắc trở thành điểm đến hấp dẫn du khách.
Để làm được việc này, ngoài việc đầu tư của Nhà nước, cần đề cao sự tham gia của người dân và đưa người dân trở thành chủ thể phát triển du lịch. Đồng thời, liên kết chặt chẽ về quyền lợi, nghĩa vụ giữa Nhà nước, người dân, HTX, doanh nghiệp làm du lịch cộng đồng.
“Do vậy, chúng tôi mong muốn các ngành phối hợp với địa phương tổ chức đào tạo, định hướng cho người dân làm du lịch cộng đồng, đào tạo kỹ năng giao tiếp, nắm bắt tâm lý du khách, nâng cao trình độ ngoại ngữ cho đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên du lịch và các hộ làm dịch vụ lưu trú homestay, làng nghề truyền thống, đáp ứng yêu cầu phục vụ du khách. Hỗ trợ người dân làm du lịch cộng đồng thông qua các hình thức ưu đãi vay vốn ngân hàng; xây dựng hệ thống hạ tầng giao thông phục vụ du lịch”, bà Tình nhấn mạnh
Phạm Duy
Bài 2: Phát huy vai trò HTX kiểu mới