Đến ấp Mỹ Lộc, màu đỏ rực rỡ và dáng hình độc đáo của khóm phụng (có hình chim phượng hoàng- chim phụng đang xòe cánh) và khóm son (có màu đỏ như son), du khách như thêm ấm lòng.
Cưng như trứng mỏng
Ông Hà Văn Bảy, nông dân tiên phong trồng khóm phụng ở ấp Mỹ Lộc cho biết, những ngày cận Tết, người chơi khóm cảnh hay thương lái khắp nơi đổ xô về đây đặt hàng với mong muốn có một cái Tết may mắn, vẹn toàn.
Muốn có khóm phụng, khóm son bán vào đúng dịp Tết Nguyên đán thì từ khoảng tháng 2 âm lịch, người dân Mỹ Lộc bắt đầu trồng cây giống, đến đầu tháng 9 âm lịch tiến hành xử lý cho khóm ra hoa.
Giống khóm phụng, khóm son trồng rất công phu, đòi hỏi chế độ chăm sóc tỉ mỉ và kỹ lưỡng nếu muốn có trái to, đẹp và màu sắc sặc sỡ. Cái khó của những giống khóm này là thân cây mọc ít chồi nên khó xử lý để cho trái thu hoạch đúng dịp Tết Nguyên đán. Do vậy, người trồng khó nhân rộng thành vùng khóm phụng cảnh hàng hóa lớn trong một thời gian ngắn. Bản thân ông Bảy qua nhiều năm liên tiếp gây giống mới có được vườn khóm phụng gần 400 gốc và khóm son gần 200 gốc.
Khóm phụng đạt chuẩn phải có màu sắc đỏ rực rỡ, hình dáng đẹp, có đủ 5 chi trở lên và đầu phải có hình phụng. |
Đặc tính của khóm phụng không ưa nước, nếu mưa nhiều, nước ngập có thể bị úng và không ra quả đúng dịp cần thiết. Chính vì vậy, điều tiết lượng nước tưới phù hợp là một trong những kỹ thuật quan trọng để khóm ra quả và ra chồi.
Do khóm phụng có màu sắc sặc sỡ và hình dáng “lạ kỳ” với đuôi bung xòe như đuôi con chim phượng nên rất được các “đại gia”, đặc biệt là người sành chơi cây cảnh ưa chuộng dùng để chưng trên mâm ngũ quả. Vì số lượng khóm trồng không nhiều, số trái đẹp ít (thường mỗi vườn chỉ có khoảng 40-50% trái đẹp) nên rất đắt hàng.
Đối với khóm son thì dễ chăm hơn một chút và tỷ lệ đậu quả cao hơn, khoảng 60-70% . Tuy nhiên, để những loại khóm này ra quả đúng dịp Tết và đẹp thì người trồng cần tưới nước đầy đủ, bón phân phù hợp để kích cây ra quả. Bên cạnh đó là áp dụng các biện pháp phòng trừ các loại côn trùng gây hại bằng phương pháp thủ công và phải che trái bằng lá chuối hoặc rơm khô để trái không bị rám khi trời nắng to. Do trái khóm càng to, màu càng đỏ rực và nhiều chồi thì bán càng được giá nên nhà vườn nào cũng nâng niu, "cưng" từng trái khóm như trứng mỏng.
Nhằm tạo ra những sản phẩm mới lạ, tăng sức cạnh tranh trên thị trường Tết Nhâm Dần 2022, một số nhà vườn ở Mỹ Lộc còn tạo hình khóm son hồ lô kiểng. Hay đưa khóm phụng vào chậu để tạo hình cây kiểng. Sản phẩm này cũng tạo được sự chú ý đối với khách hàng.
Màu đỏ của khóm son mang ý nghĩa may mắn nên được nhiều người lựa chọn chưng, bày trong mâm ngũ quả dịp Tết. |
Cây khóm được trồng ngoài vườn khoảng 6 tháng thì bắt đầu cho vào chậu để chăm sóc chuyên biệt bằng nước và phân để kích cây ra trái. Đối với khóm son, khi trái đạt đến một độ lớn nhất định, nhà vườn sẽ tạo hình hồ lô bằng dây định hình. Tùy vào sức sinh trưởng mà người trồng sẽ nới dây tạo hình ở những thời gian thích hợp để quả và cựa (lá non xung quanh quả) phát triển. Đối với khóm phụng, tuy không phải tạo hình nhưng nhà vườn cũng phải chú trọng để trái phân thành nhiều nhánh, các nhánh được sắp xếp một cách phù hợp mới có thể tạo thành hình chim phượng hoàng (chim phụng) đang xòe cánh. Khóm phụng đạt chuẩn phải có màu sắc đỏ rực rỡ, hình dáng đẹp, có đủ 5 chi trở lên và đầu phải có hình phụng.
Năm nay do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 nên nhiều gia đình ở ấp Mỹ Lộc đã chủ động giảm số lượng cây trồng xuống một nửa so với năm ngoái. Tuy nhiên, việc tạo hình thành những cây cảnh bắt mắt đã biến khóm vốn là một loài cây nông nghiệp thông thường trở thành sản phẩm để chưng và chơi Tết với giá trị cao hơn gấp nhiều lần.
Đối với khóm phụng, tùy theo tỷ lệ trái đẹp và ra con ít hay nhiều mà giá cũng cao thấp khác nhau. Nếu trái đẹp đạt chuẩn được bán lẻ với giá từ 200.000 - 300.000 đồng/trái. Chậu khóm phụng kiểng có giá trung bình từ 350.000 -5.000.000 đồng/chậu. Khóm son kiểng hồ lô có giá khoảng 80.000 120.000 đồng/chậu.
Đa phúc, đa lộc
Quả khóm (dứa, thơm) từ xa xưa vẫn được người dân, đặc biệt là người miền Nam ưa chuộng và lựa chọn để chưng trong mâm ngũ quả ngày Tết với ý nghĩa mang những điều thơm tho (tượng trưng những điều may mắn, tốt đẹp, an lành…) đến gia chủ trong năm mới.
Hiện nay, thay cho quả dứa có hình dáng, màu sắc quen thuộc, những quả khóm phụng, khóm son với những chồi non tươi tốt bung xòe nở đều trên quả lại càng thu hút nhiều người bởi mang thêm ý nghĩa của sự phát triển mạnh mẽ trong công việc làm ăn, hay ngụ ý mong muốn con cháu đầy nhà. Đặc biệt, với dáng như rồng (thân có vảy như vảy rồng) khóm với ý nghĩa mang lại sự giàu có, may mắn và thịnh vượng cho gia chủ.
Khóm son có màu sắc hồng đỏ rực rỡ ấn tượng và tạo điểm nhấn nổi bật khi trưng bày trong mâm ngũ quả hoặc chơi Tết. Sắc đỏ hồng của loại khóm này cũng tương đồng với ý nghĩa màu sắc theo quy luật ngũ hành trong mâm ngũ quả (màu đỏ của sự phú quý, may mắn và giàu sang).
So với dứa thường, dứa son có kích thước nhỏ và ít thịt hơn. |
Riêng khóm phụng có khác một chút là có thêm vẻ đẹp độc đáo về hình dáng như đuôi loài chim phụng – một biểu tượng của đức hạnh và vẻ duyên dáng, thanh nhã, đồng thời cũng biểu thị cho sự hòa hợp âm dương. Tô điểm thêm là sắc đỏ rực rỡ tượng trưng cho sự may mắn, giàu sang, phú quý giúp khóm phụng trở thành loại quả hiếm có khó tìm chưng trong mâm ngũ quả.
Bên cạnh đó, khóm phụng, khóm son không có bất kỳ chất bảo quản hay hóa chất độc hại nào trong quá trình trồng nên rất "sạch". Việc giữ cho mâm ngũ quả, những loại cây trái trưng bày, trang trí trong ngày Tết luôn tươi tốt có ý nghĩa như một sự khởi đầu thuận lợi, suôn sẻ ngay từ đầu năm.
Ngoài ra, việc lựa chọn chơi khóm cảnh cũng là cách độc đáo vì hiện nay không phải nơi nào cũng trồng được loại cây kiểng này. Và vùng đất phèn Mỹ Lộc dường như là nơi lý tưởng để khóm phụng, khóm son vươn mình khỏe sắc dịp Tết đến, xuân về.
Năm nay, khóm phụng, khóm son hứa hẹn được mùa. Các nhà vườn cũng đẩy mạnh liên kết với các ngành chức năng để mở rộng đầu ra. Khi được mùa và được giá, bà con ấp Mỹ Lộc sẽ có một cái Tết trọn vẹn niềm vui sau những tháng ngày cần mẫn trên đồng ruộng.
Như Yến