Tổng kết ngành nông nghiệp Việt Nam năm 2016, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh: “2016 là năm nhiều gian nan của ngành nông nghiệp bởi biến đổi khí hậu; tốc độ tăng trưởng toàn ngành đạt khoảng 1,2%, một sự bứt phá sau 6 tháng tăng trưởng âm; kim ngạch xuất khẩu đạt 32,1 tỷ USD, tăng 6% so với năm 2015; tình hình ATVSTP có chuyển biến tích cực”.
“Nhỏ giọt” FDI nông nghiệp
Ngành nông nghiệp Việt Nam có một năm “vượt khó” ngoạn mục. Nhưng một trong những nhiệm vụ chiến lược là thu hút vốn FDI vào nông nghiệp chưa thể đạt mục tiêu đề ra. Những con số từ Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư” cho thấy nguồn vốn ngoại vào lĩnh vực nông nghiệp vẫn rất “nhỏ giọt”.
Năm 2016 tiếp tục là năm khó khăn của nông nghiệp trong thu hút vốn ngoại. Trong 11 tháng năm 2016, cả nước có gần 550 dự án FDI nông nghiệp (bao gồm nông, lâm, ngư nghiệp), với tổng vốn đầu tư gần 4 tỷ USD, chiếm 2,4% số dự án và 1,2% tổng vốn đầu tư trong tất cả các lĩnh vực. Quy mô vốn trung bình của dự án FDI trong nông nghiệp vào khoảng 6,7 triệu USD/ dự án.
Thống kê cho thấy tỷ trọng vốn FDI trong lĩnh vực nông nghiệp vẫn đang tăng nhẹ kể từ năm 2012 với 0,6%, năm 2013 với 0,8%, năm 2014 là 0,5%, năm 2015 với 1% và hơn 1,2% năm 2016. Tuy nhiên, nhìn chung, tổng vốn FDI vào nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng rất nhỏ trong tổng vốn đầu tư so với tiềm năng vốn có của nông nghiệp Việt Nam.
Đại diện Cục Đầu tư nước ngoài cho biết, nông nghiệp là ngành có nhiều tiềm năng, lợi thế, nhưng dòng vốn FDI vào ngành còn hạn chế so với nhu cầu. Bên cạnh đó, việc phân bổ dòng vốn FDI vào nông nghiệp cũng chưa đồng đều, chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực như chế biến gỗ và lâm sản, chăn nuôi và chế biến thức ăn chăn nuôi. Dòng vốn FDI vào các lĩnh vực chế biến nông sản và thủy sản còn hạn chế.
Ông Trần Kim Long - Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ NN&PTNT), cho rằng: “Trong 6 tháng cuối năm, Bộ NN&PTNT đã tiến hành đẩy mạnh các hoạt động hợp tác quốc tế, chính sách thu hút đầu tư nước ngoài vào nông nghiệp. Nhưng vì nhiều lý do, kết quả đạt được chưa đáp ứng kỳ vọng”.
Phân tích về nguyên nhân khiến FDI vào nông nghiệp chưa đạt mục tiêu đề ra, ông Nguyễn Văn Toàn - Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp đầu tư nước ngoài Việt Nam, cho rằng ngành nông nghiệp chưa xây dựng được quy hoạch nguồn vốn FDI cũng như các dự án cụ thể cần ưu tiên trong lĩnh vực nông nghiệp, việc này khiến các nhà đầu tư e ngại lĩnh vực nông nghiệp.
![]() |
Cần đầu tư mạnh hơn vào nền nông nghiệp bền vững sử dụng công nghệ cao
Mục tiêu chiến lược năm 2017
Trong Dự thảo chiến lược tăng cường thu hút vốn FDI vào nông nghiệp đến năm 2030, Bộ NN&PTNT dự báo vốn FDI vào nông nghiệp sẽ đạt mức 5 tỷ USD vào năm 2020 và tăng lên 8 tỷ USD vào năm 2030. Để hoàn thành những mục tiêu đặt ra, ngành nông nghiệp cần phải có chiến lược và định hướng dài hạn.
Hiện tại, Bộ NN&PTNT đang gấp rút xây dựng, hoàn thiện dự thảo Chiến lược định hướng thu hút vốn FDI vào nông nghiệp. Dự kiến, Nghị định quan trọng này sẽ được trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt ngay trong quý I/2017.
Theo đó, Bộ NN&PTNT sẽ phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tiến hành rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định không còn phù hợp của Nghị định 210/2013/NĐ-CP ngày 19/12/2013 của Chính phủ về chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn.
Bốn lĩnh vực nông nghiệp được ưu tiên thu hút nguồn vốn FDI gồm: Sản xuất và phát triển giống cây trồng, vật nuôi; sản xuất nguyên vật liệu phụ trợ tạo giá trị gia tăng cao, sản xuất thức ăn bổ sung phục vụ sản xuất thức ăn chăn nuôi, công nghệ xử lý môi trường chăn nuôi, sản xuất thiết bị chuồng trại chăn nuôi...; chế biến sâu nông lâm thủy sản để sản xuất sản phẩm có hàm lượng khoa học công nghệ và giá trị gia tăng cao; tạo cơ chế để các doanh nghiệp FDI đầu tư sản xuất thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật sinh học...
Đầu tư theo hình thức PPP đang là một trong những kênh quan trọng được Bộ NN&PTNT ưu tiên để thu hút vốn đầu tư trong năm 2017. Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường, cho biết: “PPP sẽ là một trong những khu vực quan trọng để thu hút đầu tư vào nông nghiệp sản xuất theo chuỗi giá trị và tăng cường đầu tư chuyên sâu. Trong bối cảnh hiện tại, rất cần sự liên kết giữa người sản xuất và DN. DN là tác nhân năng động nhất trong chuỗi giá trị, có tiềm lực nhất để giải quyết các vấn đề của nông nghiệp hiện nay”.
Theo Cục Đầu tư nước ngoài, hiện nay nhiều địa phương và DN đã chuẩn bị những dự án để hợp tác với nhà đầu tư nước ngoài, nhưng thực tế số dự án có triển vọng còn chưa nhiều. Thời gian qua, một số nhà đầu tư lớn từ Nhật Bản, Hàn Quốc đã bày tỏ sự quan tâm tới các dự án nông nghiệp Việt Nam.
Theo bà Marieke van der Pijl - Phó Chủ tịch Tiểu ban Kinh doanh NN&ATTP (EUROCHAM), để thu hút FDI vào nông nghiệp theo hướng bền vững, bên cạnh vai trò dẫn đường của Chính phủ, vai trò của doanh nghiệp trong nước là rất quan trọng.
“Nông nghiệp cần đầu tư mạnh hơn vào nền nông nghiệp bền vững sử dụng công nghệ cao. Cải thiện vấn đề ATVSTP trong chuỗi sản xuất và cung ứng. Liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp, hợp tác vận dụng tốt nguồn lực của người nông dân…”, bà Marieke van der Pijl, nhấn mạnh.
Hiến Nguyễn