Những điểm mới của Luật BHXH và điều chỉnh quy định rút BHXH một lần

Ngày 23/7, Văn phòng Chủ tịch nước tổ chức họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố các luật được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7, bao gồm: Luật Thủ đô; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản, Luật Các tổ chức tín dụng; Luật Đường bộ; Luật BHXH.

Tăng quyền lợi, mở rộng đối tượng tham gia

Tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà đã thông tin về các điểm mới, quan trọng, cơ bản của Luật BHXH sửa đổi, có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025.

Theo đó, Luật BHXH mới gồm 11 chương, 141 điều. Mục tiêu đặt ra khi xây dựng Luật là bảo đảm an sinh xã hội theo quy định của Hiến pháp; sửa đổi căn bản vướng mắc, bất cập từ thực tiễn; mở rộng, gia tăng quyền, lợi ích để thu hút người lao động tham gia BHXH.

Một trong những điểm mới là Luật bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng, trong đó giảm độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội xuống 75 tuổi (hiện hành 80 tuổi).

Luật không cấm rút BHXH một lần, nhưng khuyến khích người lao động tích lũy để có lương hưu.

Riêng với người thuộc hộ nghèo, hộ cận nghèo thì từ đủ 70 tuổi đến dưới 75 tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Cùng với đó, bổ sung quy định nhằm gia tăng sự liên kết giữa tầng trợ cấp hưu trí xã hội và BHXH cơ bản. Trong đó, bổ sung chế độ trợ cấp hằng tháng với người lao động không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.

Luật cũng mở rộng đối tượng được tham gia và thụ hưởng đầy đủ các chế độ BHXH bằng việc mở rộng đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc với chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh, người hoạt động không chuyên trách ở xã, thôn, tổ dân phố...

Luật mới cũng gia tăng cơ hội được hưởng lương hưu của người tham gia thông qua việc giảm điều kiện về số năm đóng tối thiểu để được hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm.

Không cấm rút BHXH một lần

Cũng theo Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Nguyễn Thị Hà, Luật mới quy định cụ thể về mức tham chiếu thay cho mức lương cơ sở. Cụ thể, Luật quy định mức tham chiếu dùng để tính mức đóng, mức hưởng một số chế độ BHXH; khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu bằng mức lương cơ sở.

“Mức tham chiếu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng, tăng trưởng kinh tế, phù hợp với khả năng của ngân sách nhà nước và quỹ BHXH", bà Hà nêu.

Đáng chú ý, một điểm mới trong Luật là đã bổ sung quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu thay vì nhận BHXH một lần.

Bàn về vấn đề rút BHXH một lần, ông Phạm Trường Giang, Vụ trưởng Vụ BHXH, Bộ LĐ-TB&XH lý giải, đây là vấn đề nhận được sự quan tâm của đại biểu Quốc hội, dư luận xã hội, và Quốc hội cũng đã biểu quyết riêng về nội dung này.

Đại diện Bộ LĐTB&XH nhấn mạnh rằng, việc rút một lần vẫn được áp dụng để bảo đảm quyền lợi, tuy nhiên, khuyến khích người lao động bảo lưu để hưởng lương hưu thay vì rút một lần.

“Không có chuyện cấm hoặc dừng hưởng BHXH một lần từ năm 2025”, ông Giang khẳng định, đồng thời cho biết nếu bảo lưu để hưởng lương hưu, thì người lao động sẽ được hưởng nhiều quyền lợi cơ bản, như trợ cấp hằng tháng, y tế và chính sách về tín dụng.

Trước đó, ông Nguyễn Duy Cường, Phó Vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) thông tin, gần như trong mọi trường hợp, việc hưởng BHXH một lần đều thiệt hơn so với bảo lưu thời gian đóng BHXH để hưởng lương hưu.

“Vì vậy, Luật BHXH (sửa đổi) đã bổ sung nhiều quy định nhằm gia tăng quyền lợi, tăng tính hấp dẫn, khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng để hưởng lương hưu, thay vì nhận BHXH một lần”, ông Cường nói. Theo đó, người lao động không hưởng BHXH một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia thì có cơ hội thụ hưởng nhiều quyền lợi cao hơn.

Đáng chú ý, Luật BHXH hiện hành và Luật mới đều không có quy định việc người lao động đã rút BHXH một lần được trả lại, để bảo lưu thời gian đóng BHXH.

“Vì vậy, người lao động cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định nhận BHXH một lần, vì như thế sẽ mất cơ hội để được hưởng nhiều quyền lợi cao hơn”, ông Cường phân tích.

Lệ Chi