Tại hội thảo công bố các Chỉ số phát triển con người: Cập nhật số liệu thống kê năm 2018 của Việt Nam, do Chương trình phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) tổ chức chiều 17/10, bà Caitlin Wiesen - Giám đốc quốc gia của UNDP tại Việt Nam, cho biết nếu tăng cường nỗ lực giảm chênh lệch giữa các vùng miền và nhóm dân cư, Việt Nam sẽ sớm vào nhóm các nước có Mức phát triển con người cao.
Còn thiếu 4 bậc
Thông tin tại hội thảo, bà Caitlin Wiesen cho biết trong 4 năm thực hiện chương trình giảm nghèo đa chiều, Việt Nam đã giảm được 6 triệu người nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia.
Tuy nhiên, thách thức hiện nay là cần giải quyết tình trạng nghèo ở các nhóm dân tộc thiểu số sinh sống trong các vùng địa lý khó khăn.
Tính đến năm 2017, Chỉ số phát triển con người của Việt Nam thuộc nhóm trung bình cao, đạt chỉ số 0,694 điểm, đứng thứ 16 trong tổng số 189 nước cùng xếp hạng năm 2016, tăng 1,41% kể từ năm 1990.
Trong đó, Việt Nam thực hiện tốt trong lĩnh vực Y tế, Giáo dục. So sánh với khu vực châu Á - Thái Bình Dương, tuổi thọ kỳ vọng của Việt Nam là 76,5 năm, đứng thứ hai ở khu vực, sau Hàn Quốc. Số năm đi học trung bình của Việt Nam là 8,2 năm, cao hơn mức trung bình khu vực.
Số liệu thống kê nghèo đa chiều toàn cầu năm 2018 cho thấy, Việt Nam đứng thứ 31/105 nước, với 0,0197 điểm. Tỷ lệ nghèo đa chiều là 5%, cao hơn hầu hết các nước trong khu vực Đông Á và Thái Bình Dương, chỉ sau Thái Lan (0,79%), Trung Quốc (4,02%).
Tuy nhiên, Giám đốc quốc gia của UNDP tại Việt Nam cho biết hiện chênh lệch về Chỉ số phát triển con người ở Việt Nam ở một số vùng miền ngày càng bị nới rộng. Tỷ lệ nghèo đa chiều là 2,1% ở khu vực đô thị, trong khi ở khu vực nông thôn là 6,45%, ở miền núi phía Bắc và đồng bằng sông Mekong là 9,65%, Tây Nguyên chiếm 9,45%.
Đối với các nhóm dân cư, tỷ lệ nghèo đa chiều của người Kinh là 6,4%, người H’Mông là 76,2%, người Dao là 37,5% và người Khmer là 24%.
Vị Giám đốc này nêu dẫn chứng, nếu như một số tỉnh như Tp.HCM, Đà Nẵng đang nằm trong nhóm có Chỉ số phát triển con người cao nhất trên thế giới, thì ở chiều ngược lại, một số nơi như Hà Giang, Bắc Kạn lại rơi vào nhóm thấp nhất thế giới.
“Nếu tăng cường nỗ lực giảm chênh lệch giữa các vùng miền và nhóm dân cư, Việt Nam sẽ sớm vào nhóm các nước có mức phát triển con người cao”, bà Caitlin Wiesen cho hay.
Theo UNDP, Việt Nam chỉ còn thiếu 4 bậc, tương đương với 0,006 điểm để vào nhóm các nước có mức phát triển con người cao.
 |
|
Việt Nam đã giảm được 6 triệu người nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều quốc gia |
GNI đang tụt lại phía sau
Mặc dù có tốc độ Chỉ số phát triển con người đang tăng cao trong khu vực, song các chuyên gia UNDP cho biết Việt Nam vẫn tăng trưởng chậm về thu nhập.
“So sánh với các nước được lựa chọn, hiện nay Chỉ số thu nhập nội địa (GNI) của Việt Nam được cải thiện, khoảng cách với các nước đã thu hẹp, nhưng Việt Nam vẫn đang tụt lại phía sau”, nhóm nghiên cứu đánh giá.
Ông Achim Steiner - Tổng Giám đốc UNDP, cho biết trong giai đoạn năm 1990 - 2000, GNI bình quân đầu người hàng năm của Việt Nam tăng trung bình 7,0%, nhanh hơn so với các nước trong khu vực, ngoại trừ Trung Quốc (9,1%).
Từ năm 2000 - 2008 tăng trưởng được giữ ở mức 5,5%. Mức tăng trưởng này đã giúp Việt Nam vượt ra khỏi nhóm có mức tăng trưởng thu nhập kém, trở thành quốc gia có mức thu nhập trung bình thấp vào năm 2010. Tuy nhiên, từ năm 2009 - 2015, tăng trưởng GNI giảm xuống còn 4,6%. Năm 2016 tăng lên mức 6,2% và 2017 giảm còn 4,7%.
Hiện GNI đầu người tại Việt Nam thấp hơn so với các nước như: Indonesia, Malaysia, Thái Lan.
Theo lý giải của nhóm nghiên cứu UNDP, nguyên nhân của sự khác biệt rõ rệt về thu nhập vùng và tỷ lệ nghèo đa chiều là do bắt nguồn từ các yếu tố địa lý, hạn chế về nguồn cung và các rào cản thể chế.
Chẳng hạn, các hộ nghèo đa chiều ở ĐBSCL bị hạn chế khả năng tiếp cận các dịch vụ xã hội như: giáo dục, y tế, bảo hiểm, môi trường.
Trong khi đó, vùng Tây Nguyên có mức thiếu hụt cao ở hầu hết các chiều và cả thu nhập do rào cản về địa lý, ngôn ngữ, văn hoá.
“Do đó, cần cải thiện tiếp cận và cung cấp các dịch vụ xã hội, kết hợp với những cải thiện trong hỗ trợ và cơ hội tạo thu nhập cho người dân ở những vùng trên, chắc chắn sẽ góp phần phát triển vùng”, UNDP nhận định.
Bên cạnh đó, theo đánh giá của nhóm nghiên cứu, Việt Nam đã đạt được tiến bộ tương đối nhanh về tăng trưởng kinh tế mà không làm gia tăng đáng kể về bất bình đẳng.
Thanh Hoa
