|
Ông Nguyễn Tôn Quyền, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam
Xin ông cho biết tình hình XK của ngành gỗ trong năm 2014?
Năm 2014, ngành gỗ đạt tổng KNXK 6,2 tỷ USD, nếu kể cả lâm sản ngoài gỗ (song, mây, tre trúc) là 6,5 tỷ. Thị trường hiện nay lớn nhất là Mỹ, Nhật Bản đã phục hồi và tăng, EU giữ vững nhưng Trung Quốc giảm sút, song lại có một số thị trường mới tăng KN. Như vậy, KN tăng 15% do các thị trường chính tăng lên, các thị trường mới mà chúng ta đã thâm nhập được vào.
Vậy ông nhận định về những khó khăn trong năm 2015 mà DN phải vượt qua?
Năm 2015 có nhiều cái mới mà chúng tôi phải vượt qua. Thứ nhất, hiệp định tự do FTA Việt Nam EU và Hiệp định TPP đang đàm phán, đặc biệt hiệp định đối tác tự nguyện cũng được ký kết, hầu hết các loại gỗ phải chứng minh là hợp pháp, xuất xứ rất quan trọng. Trong khi đó, gỗ của chúng ta lại được mua từ nhiều quốc gia trên thế giới và không phải nước nào cũng có chứng chỉ đảm bảo gỗ hợp pháp.
Do đó, Việt Nam tìm hiểu, đánh giá, xem xét kỹ nguồn gốc gỗ để đảm bảo 100% là gỗ hợp pháp nhằm tận dụng được những ưu đãi từ các Hiệp định đã ký kết. Khi xem xét kỹ nguồn gốc gỗ thì giá gỗ chắc chắn sẽ tăng lên vì ta phải đi tìm, chọn lọc nên yêu cầu cao lên. Chi phí để làm chứng chỉ cũng cao lên, tức là giá gỗ sẽ tăng lên. Giá mua sản phẩm được dự báo cũng tăng.
Sắp tới, chúng ta sẽ thực hiện cam kết của các hiệp định sẽ vào Việt Nam trong tương lai, trong đó quan trọng nhất sản phẩm gỗ của các nước tiên tiến như Đài Loan, Singapore, Thái Lan, Trung Quốc… sẽ vào Việt Nam và cạnh tranh quyết liệt với sản phẩm của Việt Nam. Lâu nay, ta có sự quan tâm rất nhiều là hướng đến XK, ít quan tâm đến nội địa nên các sản phẩm nội địa cạnh tranh rất khó với các sản phẩm NK.
Một khó khăn nữa là dù lãi suất đã giảm nhưng chi phí vẫn cao. Năm 2014, chi phí vận tải tàu thủy rất cao. Đây là rào cản rất lớn đối với nguồn đầu tư cho các DN trong tương lai do giá tăng lên, chi phí tăng lên trong khi giá bán thì giảm đi. Tuy nhiên, dù khó khăn như vậy, năm 2015, chúng tôi vẫn đặt mục tiêu đạt 7 tỷ USD cho cả năm.
Với nhiều khó khăn như vậy, việc mở rộng phát triển thị trường gỗ sẽ như thế nào trong năm 2015, thưa ông?
Có 3 điểm chú ý. Thứ nhất, là nhu cầu thị trường Trung Quốc giảm. Năm 2013, cỡ khoảng gần 800 triệu, năm 2014 còn gần 600 triệu, tương lai nhu cầu còn giảm nữa. Cũng bởi trước đây Trung Quốc mua chúng ta là sản phẩm thô, nhưng giờ Nhà nước phải hạn chế sản xuất thô, nên phải tìm thị trường mới, sản phẩm mới để XK.
Ví dụ, ta có thể đẩy mạnh XK ván nhân tạo. Năm vừa rồi, chúng tôi đã phát động nhiều DN làm gỗ ép, gỗ ghép thanh. Kinh nghiệm cho thấy có những DN làm gỗ ghép thanh từ gỗ cao su, giá từ 700USD/m3 đã lên 1.200 USD. Chúng tôi đang định hướng thay đổi cơ cấu sản phẩm, từ đó sử dụng gỗ trong nước để có sản phẩm có giá trị cao hơn.
Như vậy, vấn đề là phải tìm thị trường nào cần cho các sản phẩm. Và, để đáp ứng được nhu cầu thị trường, cần phải thay đổi công nghệ, trước đây làm bàn ghế đơn giản, nay phải tập trung các sản phẩm khó hơn.
Việc tìm thị trường mới xem ra vẫn là bài toán khó khi nhiều DN lúng túng với câu chuyện này, vậy thời gian tới, Hiệp hội và DN sẽ có kiến nghị như thế nào?
Thực tế là việc tìm thị trường mới còn nhiều lúng túng, chúng tôi đã có kiến nghị rồi. Như thị trường Nga là thị trường mới và năm 2013, Chính phủ và Bộ Công Thương khuyến khích 3 ngành là gỗ, thủy sản và may mặc vào thị trường Nga. Thế nhưng, những quy định của nhà nước Nga về khuyến khích đưa gỗ vào Nga còn vướng mắc nhiều.
Còn vào EU và Mỹ, thị trường ổn định nhưng với rào cản đặt ra là cần phải 100% gỗ hợp pháp, trong 3 năm nay, các DN đã chuẩn bị. Điều quan trọng nhất vẫn là nguyên liệu, nếu trong nước nâng cao được năng lực sản xuất thì chúng ta thoát được quy định về nguyên liệu, nếu không sẽ gặp khó khăn.
Tỷ lệ này cũng đã được cải thiện, trước đây ta NK 80%, năm 2014 là 40% và đã đáp ứng được 60%. Đến 2020, ta chỉ NK khoảng 25% nữa thôi.
Nguyễn Sơn
