Ước tính do ô nhiễm không khí ở Việt Nam gây tổn thất khoảng 23 tỷ đô la Mỹ, chiếm khoảng 6-8% GDP mỗi năm. (Ảnh: Int) |
Tại buổi hội thảo Công bố Báo cáo Điểm lại – Cập nhật tình hình kinh tế Việt Nam do Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam (WB) tổ chức chiều ngày 21/12, ông Jacques Morisset, Chuyên gia kinh tế trưởng WB cho rằng Việt Nam đang thể hiện rất tốt trong việc kiểm soát dịch bệnh Covid-19 nhưng lại chưa đáp ứng được các yêu cầu tương tự trong vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu…
Bà Carolyn Turk, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam cho biết, Việt Nam đã làm rất tốt vai trò của mình trong công cuộc ứng phó với đại dịch Covid-19 khi so với phần lớn các quốc gia trên thế giới.
Không những kiềm chế được đại dịch bằng những biện pháp sớm, quyết định và sáng tạo, Chính phủ còn sử dụng các khóa chính sách và tiền tệ để tháo gỡ khó khăn cho các khu vực tư nhân và thúc đẩy phục hồi. Chẳng hạn chi tiêu công bắt đầu tăng trở lại sau ba năm thắt chặt tài khóa. Trong 9 tháng của năm 2020, giải ngân đầu tư công đã nâng cao đến 40% so với cùng kỳ năm trước.
Bên cạnh đó, khu vực kinh tế đối ngoại - động lực tăng trưởng kinh tế chính của Việt Nam cũng đạt kết quả tốt. Việt Nam dự kiến sẽ đạt mức xuất khẩu hàng hóa lớn nhất từ trước đến nay đồng thời dự trữ ngoại hối tăng. Dòng vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục đổ vào Việt Nam kết hợp với xuất khẩu hàng hóa tăng cường đã bù đắp cho thất thu về ngoại tệ do hoạt động du lịch suy giảm và nguồn kiều hối bị thu hồi.
Báo cáo cho biết các nhà đầu tư nước ngoài vẫn tiếp tục đầu tư, dịch chuyển các hoạt động sản xuất sang Việt Nam do quốc gia này đã quản lý tốt đại dịch.
Từ những phân tích trên, WB đánh giá tốc độ tăng trưởng GDP năm 2020 ước đạt 2,8%, trong khi kinh tế thế giới dự kiến suy giảm ít nhất 4%.
Liên quan đến giai đoạn phục hồi kinh tế, để làm cho giai đoạn này phục hồi một cách bền vững, bà Carolyn cho rằng, Chính phủ có thể áp dụng những chính sách nhằm thúc đẩy quá trình phục hồi xanh nhất có thể.
Đặc biệt, phục hồi bền vững sẽ góp phần xây dựng khả năng phục hồi bền bỉ trước những tổn thương về mặt môi trường cũng như khí hậu và tạo dựng khả năng chống chịu trước những rủi ro thiên tai. Bên cạnh đó, phục hồi xanh cũng giúp Việt Nam nắm bắt cơ hội về tăng trưởng thông qua mở rộng cơ hội mới, mở ra những cánh cửa để tạo việc làm.
Ứng phó nhanh với đại dịch là điều kiện cần để ngăn ngừa con số tử vong trước mắt ở mức cao và không thể kiểm soát, đồng thời hạn chế được tác động phá hại kinh tế và xã hội. Ngược lại, ô nhiễm không khí là vấn đề lâu dài, có thể làm 60.000 người ở Việt Nam tử vong hằng năm. Ước tính tổn thất hằng năm khoảng 23 tỷ đô la Mỹ do ô nhiễm không khí ở Việt Nam, chiếm khoảng 6-8% GDP hằng năm.
Theo bà Carolyn, Việt Nam đang đứng trước ngã rẽ trong quá trình phục hồi sau Covid-19, Việt Nam có cơ hội để đi trên con đường phát triển nhanh hơn, thông minh hơn và đảm bảo bao trùm hơn, tăng cường khả năng chống chịu trước các cú sốc trong tương lai.
Các chuyên gia WB đánh giá triển vọng của Việt Nam được cho là tích cực khi nền kinh tế được dự báo tăng trưởng ở mức khoảng 6,8% trong năm 2021 và sẽ ổn định mức 6,5% các năm tiếp theo. Dự báo này của WB được đưa ra dựa trên giả định rằng khủng hoảng Covid-19 sẽ dần được kiểm soát, khi vắc-xin chứng minh được tính hiệu quả.
Mặc dù vậy, quy mô và thời gian kéo dài của đại dịch cũng như những tác động kinh tế khó có thể dự báo và do đó không thể bỏ qua một kịch bản tăng trưởng thấp hơn. Trong đó, ô nhiễm môi trường và biến động khí hậu là rào cản cho nền kinh tế.
Một điều ngạc nhiên so với các quốc gia khác là Việt Nam xây dựng được nền tảng và có nhiều cơ chế báo cáo các ca tử vong gần như theo thời gian thực cho người dân biết. Việc minh bạch thông tin cũng đã giúp người dân có những điều chỉnh hành vi phù hợp với từng thời điểm suốt quá trình phòng chống đại dịch của Việt Nam.
Đại diện WB tại Việt Nam cho hay, những cơn bão nhiệt đới gần đây ở vùng miền Trung Việt Nam, tình trạng ô nhiễm không khí ngày càng gia tăng ở các thành phố lớn là những ví dụ minh hoạ cho sự mong manh, dễ bị tổn thương nếu như không thực hiện phục hồi bền vững.
“Vậy thì, tại sao Việt Nam chưa làm tốt trong giải quyết các vấn đề liên quan đến khí hậu?”, chuyên gia kinh tế WB đặt vấn đề và cho rằng mục tiêu của việc phát triển kinh tế là phải tạo ra của cải, và đồng thời không làm huỷ hoại những của cải đã tạo ra.
Theo bà Carolyn: "Đây không phải là nhiệm vụ bất khả thi. WB đã đưa ra một cái nhìn chi tiết về một bộ công cụ chính sách có thể giúp Việt Nam có thể tăng trưởng và đạt được những chỉ tiêu về khí hậu cả trong ngắn và trung hạn".
Cụ thể, báo cáo đã đưa ra hai bài học quản lý thành công khủng hoảng Covid-19 có thể được áp dụng để giải quyết tốt hơn các vấn đề môi trường. Cách tốt nhất để đối phó với cú sốc bên ngoài là phải chuẩn bị từ trước, đồng thời phải hành động sớm và kiên quyết.
Bên cạnh đó, ngoài tầm nhìn và năng lực, việc tạo điều kiện thử nghiệm cách làm mới sáng tạo cũng góp phần thay đổi hành vi của cá nhân và tập thể. Đây là nền tảng cho các chiến lược ứng phó với những nguy cơ về y tế và khí hậu.
Ông Đôn Tuấn Phong, Ủy ban đối ngoại của Quốc hội, cho biết Việt Nam, biến đổi khí hậu cũng là vấn đề toàn cầu, cần có cách tiếp cận mang tính toàn cầu hơn. Việt Nam sẵn sàng tham gia một cách tích cực vào các chương trình đó.
Việt Nam đã có hành lang pháp lý cần thiết đối với các hành vi ứng phó với biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, để ứng phó với biến đổi khí hậu cần phối hợp với nhiều quốc gia trong khu vực cũng như trên thế giới chứ không thể hành động đơn độc.
Huyền Anh