Vụ việc Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (VHTT&DL) mới đây phải thu hồi văn bản có những câu chữ nặng nề với Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Đà Nẵng liên quan đến quy hoạch bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng) được xem như “giọt nước tràn ly”. Trước đó không lâu, bộ này cũng chịu điều tiếng khi Cục Nghệ thuật biểu diễn cho “ra lò” những văn bản, quyết định gây nhiều tranh cãi, bất bình.
Chỉ đến khi dư luận chỉ trích gay gắt và có sự chỉ đạo từ một Phó Thủ tướng Chính phủ, vị Bộ trưởng Bộ VHTT&DL mới đứng ra nhận trách nhiệm liên quan đến Cục Nghệ thuật biểu diễn và cho rằng đây là bài học sâu sắc về công tác quản lý nhà nước của ngành cũng như năng lực chuyên môn, phương pháp điều hành của công chức thực thi công vụ.
Thách thức không nhỏ
Chưa hết, mới đây giới nghệ sĩ sân khấu tỏ ra bức xúc trước điều khoản trong Nghị định 15/2016/NĐ-CP về biểu diễn ca múa nhạc, ghi hình sân khấu… Trong quy định của Nghị định này cho biết: “Thời hạn có hiệu lực của giấy phép cấp cho chương trình ca, múa, nhạc tối đa 6 tháng và giấy phép cấp cho chương trình sân khấu tối đa 12 tháng”.
Việc tác phẩm sân khấu chỉ được cấp phép diễn trong một năm, sau đó phải xin phép lại khiến nhiều người trong nghề bức xúc, thậm chí dư luận cũng bức xúc. Lẽ ra, với vai trò quản lý của mình, Bộ VHTT&DL phải thấy những điểm bất hợp lý trong Nghị định để chủ động đề xuất tháo gỡ mà không phải đợi công luận lên tiếng như những vụ việc nêu trên.
Tất cả những sự việc này, dù chỉ liên quan đến mảng văn hóa du lịch, nhưng để lại một “ấn tượng xấu” về những khiếm khuyết, hạn chế năng lực ở khu vực công, một thách thức lớn với Chính phủ vốn đang nỗ lực cải cách thể chế nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.
Mới đây, trong Báo cáo của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về Kết quả thực hiện Nghị quyết số 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp (DN) đến năm 2020, có lưu ý khâu cải cách thủ tục hành chính, tuy đã được thực hiện tốt nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu của DN, nhà đầu tư.
Theo VCCI, một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức làm công tác giải quyết thủ tục hành chính cho DN, nhà đầu tư có trình độ, năng lực còn hạn chế. Do đó, tình trạng gây phiền hà, nhũng nhiễu còn diễn ra, gây bức xúc cho DN.
Đánh giá về việc cải thiện môi trường kinh doanh cho DN, ông Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), từng dẫn chứng rằng câu trả lời thường nghe nhất về một vấn đề cụ thể, về vướng mắc của DN là “chúng tôi làm đúng theo quy định” mà ít quan tâm đến những vấn đề, khó khăn đối với DN là do chính các quy định, văn bản cụ thể tạo ra.
|
Khâu cải cách thủ tục hành chính tuy thực hiện tốt nhưng vẫn chưa đáp ứng yêu cầu của DNDN, nhà đầu tư
Cần cải cách đồng bộ
Cũng theo ông Cung, các cơ quan nhà nước ít khi chủ động đề xuất bổ sung, sửa đổi những quy định có liên quan để tháo gỡ khó khăn, tạo thuận lợi và giảm chi phí cho DN. Những bổ sung, thay đổi vừa qua trước hết và chủ yếu do sức ép từ DN, từ chỉ đạo của Chính phủ và từ dư luận xã hội.
Thiết nghĩ, cũng nên nhắc lại một chút về Kết quả khảo sát kiểm soát xung đột lợi ích khu vực công: quy định và thực tiễn ở Việt Nam do nhóm chuyên gia của Ngân hàng Thế giới (WB) và Thanh tra Chính phủ thực hiện vào năm ngoái, cho thấy hiệu quả kiểm soát xung đột lợi ích còn hạn chế và chưa gắn kết được với các yêu cầu phòng ngừa và đấu tranh chống tham nhũng, cải cách.
Các cơ quan càng ở cấp thấp hơn càng thực hiện yếu hơn. Tương tự như vậy, nhiều biện pháp kiểm soát xung đột lợi ích theo quy định của pháp luật còn chưa được thực hiện. Có tới hơn 1/4 số cán bộ công chức thừa nhận cơ quan của họ không thực thi một số quy định kiểm soát xung đột lợi ích.
Từ đó, giới chuyên gia khuyến nghị, kiểm soát xung đột lợi ích cần gắn với các yêu cầu về cải cách thủ tục hành chính; kiểm soát tốt chế độ công vụ và tăng cường công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình của bộ máy chính quyền.
Nói như Ts. Trần Du Lịch, thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách tài chính tiền tệ Quốc gia, giữa chính sách và thực tiễn vẫn còn có khoảng cách nhất định. Cho nên, việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh cần cải cách đồng bộ nền hành chính quốc gia.
Theo Ts. Lịch, để các Nghị quyết của Chính phủ nhanh chóng thành hiện thực trong đời sống kinh tế, nâng cao tính cạnh tranh trong môi trường đầu tư kinh doanh của nước ta theo điều kiện hội nhập khu vực và toàn cầu, cần phải cải cách đồng bộ cả ba bộ phận: thể chế hành chính, bộ máy và con người.
Hoàn thiện thể chế kinh tế không chỉ là việc hoàn thiện các đạo luật liên quan trực tiếp đến sự ra đời và hoạt động của DN, mà phải đặt nó trong một nội hàm rộng hơn, bao gồm cả hệ thống quản trị quốc gia, với ba trụ cột: thể chế kinh tế, nền hành chính công và nền tài chính công.
Cũng theo Ts. Lịch, để xây dựng một Nhà nước kiến tạo, cần phải chuyển nền hành chính đang mang nặng mục tiêu quản lý, bao cấp trách nhiệm dân sự của công dân sang nền hành chính mang tính chất phục vụ.
Các cơ quan của Chính phủ cần tập trung vào ba nhiệm vụ: hoạch định chính sách, ban hành các quy định và kiểm tra giám sát chế tài vi phạm.
Thế Vinh
