Để thực hiện những cải cách thủ tục hành chính đối với thủ tục kiểm tra hàm lượng formaldehyt và amin thơm, theo tinh thần của Nghị quyết 19, Bộ Công Thương đã điều chỉnh, sửa đổi Thông tư 32 bằng Thông tư 37 (có hiệu lực từ 15/12/2015).
Tuy nhiên, theo đánh giá của các DN dệt may, chuyên gia kinh tế, thông tư này chưa giải quyết được những khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, làm nảy sinh thêm khó khăn mới, gây lúng túng cho các DN trong việc thực hiện.
|
Nhiều vướng mắc của TT32 mà TT37 chưa khắc phục được triệt để, cũng như làm nảy sinh thêm một vài khó khăn mới, gây lúng túng cho các DN trong việc thực hiện.
“TT37” có hơn “TT32”?
Tại Hội thảo “Thông tư số 37 và mức độ giải quyết các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp trong kiểm tra hàm lượng formaldehyt và amin thơm đối với sản phẩm dệt may” được tổ chức sáng ngày 10/12, bà Phạm Kiều Oanh, Giám đốc điều hành Tổng công ty May Nhà Bè, cho biết: “Việc tuân thủ theo Thông tư 32 mới là khó khăn vô lý nhất, làm cho DN không những tốn thêm thời gian cho một lô hàng nhập khẩu khi về tới cảng chờ được thông quan (chờ kết quả 2-3 ngày) mà còn tốn thêm chi phí không hề nhỏ cho một lô hàng nhập về sản xuất (2.035.000đ/mẫu)”.
Ông Phạm Thanh Bình, Nguyên Cục trưởng, Cục Giám sát quản lí về hải quan (Tổng cục Hải quan), đánh giá, mặc dù Thông tư 37 có một số sửa đổi theo hướng thuận lợi hơn cho DN như: giảm 50% các loại hồ sơ so với trước, nhiều hình thức kiểm tra với mức độ khác nhau, kích thước mẫu nhỏ hơn, công nhận nhãn sinh thái... Nhưng những sửa đổi này chủ yếu ở những lô hàng nhỏ, những trường hợp không phổ biến. Về cơ bản, những sửa đổi này chưa tháo gỡ được bất cập của Thông tư 32, thậm chí một số quy định còn kém thuận lợi hơn.
Về địa điểm kiểm tra, Thông tư 37 yêu cầu kiểm tra tại cửa khẩu, DN phải lưu kho… Đây là tiêu chí kém thuận lợi bởi trên thực tế hải quan đều cho phép DN chuyển hàng về kho rồi kiểm tra. Về cách lấy mẫu, Thông tư 37 khắt khe hơn khi yêu cầu lấy mẫu ở khổ vải 0,5 m, chu vi cuộn, trong khi đó Thông tư 32 chỉ lấy khổ vải 1 m. Đặc biệt về chi phí, Thông tư 37 không quy định nhưng nếu “kiểm tra xác xuất” thì DN phải trả. Điều này khiến nhiều DN phải trả chi phí cao, từ cả trăm triệu đến vài tỷ đồng. Chính vì thế, rất nhiều DN cho rằng DN phải trả phí “kiểm tra xác xuất” là không hợp lý.
Đại diện một DN dệt may ở Hà Nội cho biết: “DN phải tốn phí từ 1,67 triệu đồng/mẫu hàng dệt may kiểm tra chất lượng. Trung bình, một lô hàng cần kiểm tra hàm lượng formaldehyt, các amon thơm từ 3-4 mẫu, có lô tới 7 mẫu. Sau đó, chờ 3-5 ngày làm việc mới có kết quả. Còn nếu muốn nhanh hơn thì phải tốn thêm chi phí (khoảng 700.000 đồng lấy trong ngày). Chỉ riêng chi nhánh ở Hà Nội, mỗi năm công ty đã mất khoảng 1 tỷ đồng tiền kiểm dịch. Nếu tính cả Tp.HCM, mỗi năm tốn gần 3 tỷ đồng cho khâu kiểm tra này. Nếu Thông tư không sớm sửa đổi về phí thì công ty sẽ tốn kém khá nhiều chi phí lưu kho và thời gian”.
Ông Nguyễn Thanh Tuấn, đại diện Tổng công ty Đức Giang cũng cho biết, Thông tư 37 có những cải tiến về giấy tờ thủ tục hồ sơ giảm từ 10 xuống còn 5 giấy, nhưng cũng có nhiều khó khăn.
Cụ thể, theo ông Tuấn, lợi ích của DN là thời gian và chi phí đều bị ảnh hưởng bởi Thông tư. Đối với chi phí, Thông tư 37 yêu cầu kiểm tra hàng hóa ngay tại cửa khẩu, không được đem hàng hóa về nên ảnh hưởng đến chi phí lưu kho, lưu bãi phát sinh mà DN phải trả. Về thời gian, kiểm tra từ 3-5 ngày mới xong ảnh hưởng tới tiến độ công việc của DN.
Đồng quan điểm, ông Vũ Quang Tùng, Trưởng Phòng xuất khẩu của công ty CP may Sông Hồng Nam Định, lo lắng cho biết, hiện tại các DN vẫn đang thực hiện theo Thông tư 32 nhưng khi Thông tư 37 có hiệu lực thì thời gian thông quan không những kéo dài mà DN còn tốn một chi phí không nhỏ cho kiểm dịch hàng hóa.
Trước những thắc mắc từ phía các doanh nghiệp và hiệp hội, đại diện Bộ Công Thương giải thích: “Về những kiến nghị rút ngắn thời gian xử lý, Bộ cho rằng với 5 ngày làm việc là hợp lý. Còn yêu cầu được trả kết quả qua mạng, qua khảo sát, hạ tầng cơ sở về công nghệ thông tin của chúng ta vẫn còn quá yếu nên hình thức trả kết quả vẫn sẽ qua đường bưu điện”…
“TT37” đi ngược “NQ19”?
Dưới góc độ chuyên gia kinh tế, Ts. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho biết khi đọc Thông tư 37, ông đã tiếp cận theo hướng phân tích “án tại hồ sơ”, soi chiếu Thông tư 37 dưới những quy định của Nghị quyết 19 để xem Thông tư 37 có đáp ứng được đúng và đủ những yêu cầu của Nghị quyết 19 về “cải thiện môi trường kinh danh và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia thông qua cắt giảm chi phí, thời gian và rủi ro cho các DN” hay không.
Nghị quyết 19 xác định: “Cải cách toàn diện các quy định về điều kiện kinh doanh, về quản lý chuyên ngành đối với hàng hóa, dịch vụ xuất hẩu, nhập khẩu, phù hợp với thông lệ quốc tế, chuyển mạnh sang hậu kiểm”, yêu cầu cải thiện căn bản ba chỉ tiêu: thủ tục, thời gian và chi phí để năm 2015 thời gian thông quan hàng hóa đạt mức các nước ASEAN-6 (tối đa 13 ngày đối với xuất khẩu, 14 ngày đối với nhập khẩu). Năm 2016, đạt mức các nước ASEAN-4 (dưới 10 ngày đối với xuất khẩu, dưới 12 ngày đối với nhập khẩu).
Theo công bố mới đây của Ngân hàng Thế giới về chỉ số Thương mại qua biên giới (chỉ số về thủ tục xuất nhập khẩu) năm 2016 thì Việt Nam xếp thứ 99/189 nền kinh tế (tụt 1 bậc so với năm 2014), xếp thứ 7 trong ASEAN (giữ nguyên thứ hạng). Tức là, năm 2015, thủ tục xuất nhập khẩu không đạt mục tiêu của Nghị quyết 19.
Ts. Nguyễn Đình Cung cho rằng Bộ Công Thương nên xem xét, đình chỉ hiệu lực thi hành Thông tư 37, nghiên cứu, bổ sung sửa đổi Thông tư 32 theo đúng yêu cầu nghị quyết 19.
“Thông tư 37 không đáp ứng tất cả cũng như từng yêu cầu cụ thể của Nghị quyết 19 đối với việc sửa đổi Thông tư 32. Hình như khi soạn thảo, cơ quan soạn thảo và ban hành đã không căn cứ vào Nghị quyết 19”, ông Cung nhận xét.
Lê Thúy - Phương Nguyên
