Dù có khá nhiều thương hiệu, nhưng thị trường nước uống đóng chai của Việt Nam cơ bản vẫn là sân chơi của các "ông lớn". Các thương hiệu nước uống đóng chai đang giành giật nhau từng khoảng trống trên thị trường.
Điểm mặt "ông lớn"
Khảo sát một số địa điểm ăn uống tại Hà Nội dễ thấy nơi nào có Pepsi thì chắc chắn vắng bóng Coca và ngược lại. Trung tâm Chiếu phim Quốc gia chỉ cung cấp các sản phẩm của Pepsico. Trong khi đó, rạp chiếu phim Megastar lại là một trong những nơi gần như độc quyền của Coca Cola, từ biển hiệu khu vực cho tới bàn ghế đều có in logo hãng.
Không chỉ rạp chiếu phim mới là nơi cạnh tranh khốc liệt của hai "ông lớn" này, các cửa hàng đồ ăn nhanh cũng trở thành "mảnh đất" để đua nhau độc quyền. Người yêu thích Coca Cola chắc chắn không bao giờ tìm thấy sản phẩm thuộc thương hiệu này trong chuỗi cửa hàng Lotteria hay KFC.
Theo ông Trần Xuân Hiệp - Giám đốc Công ty Cổ phần Thương mại Hàng không Miền Nam (Satco), năm 2009, Bộ Y tế ban hành những quy định về an toàn thực phẩm, khi đó các đơn vị sản xuất nước uống đóng chai nhỏ, không rõ nguồn gốc và tên tuổi bị co cụm. Tuy nhiên gần đây, khi tình hình tạm lắng dịu thì các sản phẩm dạng này lại bành trướng trở lại. Song song đó, các nhãn nước uống đóng chai có tên tuổi của nước ngoài, gần đây là Nhật Bản, đã lần lượt thâm nhập thị trường Việt Nam. Dự báo sẽ có sự cạnh tranh khốc liệt hơn nữa trên thị trường sản phẩm nước uống đóng chai.
Trước đây, khi Việt Nam mới mở cửa thị trường, với thế lực hùng hậu, Pepsi đã thống lĩnh từ Nam ra Bắc. Chiêu thức hãng này áp dụng là giá rẻ, cộng thêm uy tín, chất lượng cao, Pepsi "đè bẹp" hầu hết các đối thủ nội địa trong vòng không quá… một tháng. Hãng nước ngọt Tribeco đã phải chấm dứt thời hoàng kim ngắn ngủi để chuyển sang sản xuất sữa đậu nành…
Không chỉ Coca - Pepsi, thị trường Việt Nam cũng đang chứng kiến những cuộc cạnh tranh rất gay cấn, đi kèm nhiều chiêu thức nhằm giành thị phần của các hãng nước ngọt nội địa. Năm 2001, sản phẩm Number 1 được Công ty Tân Hiệp Phát tung ra, tấn công thị trường nước tăng lực. Thời điểm đó, Red Bull, Rhino và Lipovitan đang làm mưa làm gió trên phân khúc này. Với chính sách giá rẻ hơn tất cả các đối thủ khác cùng với chiến lược marketing, Number 1 đã thu về hơn 30% thị phần chỉ sau 3 tháng.
|
Cuộc cạnh tranh trở nên căng thẳng hơn khi hai "đại gia" Coca Cola và Pepsi cũng lần lượt ra mắt sản phẩm Samurai và Sting. Tuy nhiên, Sting "vàng" của Pepsi đã thất bại ngay sau đó, không nản lòng, hãng này tiếp tục tung Sting dâu và đã nhanh chóng dẫn đầu thị trường tiêu dùng của giới trẻ.
Ông Nguyễn Quang Anh - Giám đốc khách hàng của Công ty quảng cáo NEO, đánh giá thị trường đồ uống tại Việt Nam chưa có nhiều hãng nội địa nổi bật lên, phần nhiều là do nhân lực và khả năng tài chính còn yếu. "Để thương hiệu Việt có tên trên thị trường đồ uống thì các hãng nội cần tìm một phân khúc khác biệt, đồng thời phải có chiến lược thương hiệu đúng đắn", ông Quang Anh nhìn nhận.
Cơ hội cho tất cả…
Nhận định về thị trường nước đóng chai toàn cầu, MarketLine đưa ra phân tích: dù mức độ mở rộng có chậm lại trong vòng 5 năm (2010 - 2015), nhưng thị trường châu Á - Thái Bình Dương vẫn đạt tỷ lệ tăng trưởng cao nhất, đạt mức 12%/năm (trên 35 tỷ USD), vượt qua thị trường Mỹ và châu Âu.
Riêng tại Việt Nam, theo dự báo của Công ty Datamonitor (Anh), vào cuối năm 2014, thị trường nước uống đóng chai sẽ đạt tổng doanh thu khoảng 279 triệu USD, tăng trưởng bình quân 6%/năm trong giai đoạn 2009 - 2014. Đồng thời, tổng sản lượng của toàn thị trường đạt 307 triệu lít.
Còn Euromonitor International (EI) đưa ra dự báo trong giai đoạn 2010 - 2016, tốc độ tăng trưởng của ngành nước uống đóng chai đạt 16%/năm. Và đây là cơ hội cho tất cả các hãng.
Theo chuyên gia tư vấn Melvin Leong của hãng Frost & Sulliva, dù còn nhiều khoảng trống, nhưng muốn đặt chân vào thị trường nước uống đóng chai Việt Nam, các nhà sản xuất phải xem xét các yếu tố: công nghệ, vận chuyển, chi phí lao động và kênh phân phối. Bởi các nhà sản xuất có quy mô nhỏ cho ra những sản phẩm có giá thành thấp luôn là mối đe dọa đối với những công ty lớn hơn.
Nói về tiềm năng của thị trường nước uống đóng chai tại Việt Nam, ông Hiệp cho rằng với sự tham gia của ngày càng nhiều nhãn nước uống đóng chai tại thị trường Việt Nam, trong thời gian tới chắc chắn cuộc cạnh tranh sẽ diễn ra rất khốc liệt.
"Chính sách giá và chọn kênh phân phối là yếu tố khá quan trọng trong cuộc chiến giành thị phần của các tên tuổi lớn. Một khi họ cởi được hai "nút thắt" này thì chuyện "nuốt" các nhà sản xuất nhỏ hơn sẽ "dễ như trở bàn tay", ông Hiệp nhận định.
Còn ông Lê Như Ái - Giám đốc Công ty Nước uống tinh khiết Sài Gòn (Sapuwa), thị trường nước uống đóng chai nở rộ trên toàn quốc. Tuy nhiên, đa số hãng chạy theo lợi nhuận, nhãn hiệu đạt chất lượng thì rất ít. Nhiều nhà sản xuất đang đánh vào tâm lý chuộng giá rẻ của người tiêu dùng để phát triển sản phẩm. Đây cũng là cản trở đối với các nhà sản xuất có uy tín và tên tuổi. Song về lâu dài, người tiêu dùng sẽ quan tâm nhiều đến chất lượng sản phẩm hơn là vấn đề giá cả.
Việt Nguyễn
