Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng
Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết nhờ sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, những tháng cuối năm, tiến độ giải ngân vốn đầu tư của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã chuyển biến tích cực; nhiệm vụ thu, chi ngân sách đã về đích thắng lợi.
Theo ông, đâu là dấu ấn quan trọng của ngành tài chính trong năm 2017?
Nhìn lại năm 2017, có thể nói là công tác điều hành ngân sách gặp không ít khó khăn, đáng chú ý là những tháng đầu năm, kinh tế tăng trưởng chậm, ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước (NSNN); tiến độ giao kế hoạch vốn đầu tư chậm, kéo theo việc triển khai thực hiện và giải ngân vốn của các chủ đầu tư bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, nhờ sự chỉ đạo quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, những tháng cuối năm, tiến độ giải ngân vốn đầu tư của các bộ, cơ quan trung ương và địa phương đã chuyển biến tích cực; nhiệm vụ thu, chi ngân sách đã về đích thắng lợi.
Thứ nhất, tổng thu cân đối NSNN tính đến cuối năm 2017 ước đạt 1.283,2 nghìn tỷ đồng, vượt 5,9% so với dự toán, cao hơn số đã báo cáo Quốc hội; đây là kết quả rất tích cực. Có được kết quả này là nhờ việc triển khai quyết liệt, đồng bộ nhiều giải pháp, đặc biệt là công tác quản lý thu. Kết quả thu này còn có ý nghĩa hơn trong bối cảnh nguồn thu từ dầu thô chiếm tỷ trọng ngày càng nhỏ hơn trong tổng thu NSNN.
Thứ hai, áp lực nợ công đã giảm lớn: đến 31/12/2017, nợ công ở mức 61,3% GDP trong phạm vi cho phép và cơ cấu nợ Chính phủ chuyển biến rất tích cực. Nếu như năm 2011, trong cơ cấu nợ Chính phủ thì nợ nước ngoài chiếm tới hơn 60%, nợ trong nước khoảng 40%, nhưng đến nay thì ngược lại. Đây là chuyển biến quan trọng và đang đi đúng hướng. Bên cạnh đó, kỳ hạn nợ cũng được cải thiện đáng kể, điều này đã làm giảm áp lực nợ công rất nhiều so với những năm trước. Cùng với đó, lãi suất huy động trái phiếu Chính phủ (TPCP) cũng có chiều hướng giảm mạnh so với các năm trước và giảm 0,2%/năm so với năm 2016.
Thứ ba là lần đầu tiên trong 10 năm, chỉ tiêu bội chi NSNN được đảm bảo trong phạm vi dự toán Quốc hội quyết định, giảm khoảng 4.000 tỷ đồng so với dự toán. Điều này còn có ý nghĩa tích cực hơn khi theo quy định của Luật NSNN 2015, nguồn TPCP được đưa vào trong cân đối, tính vào bội chi NSNN.
Trong bối cảnh nợ công đang tăng rất cao thời gian vừa qua và áp lực trả nợ lớn, nhiều chuyên gia, đại biểu Quốc hội đều cho rằng cần phải có lộ trình giảm dần bội chi là cần thiết, đảm bảo an toàn nợ công. Vậy, ngành tài chính có các giải pháp gì, thưa ông?
Trước những khó khăn, thách thức về cân đối NSNN và quản lý nợ công, đặc biệt trong bối cảnh quy mô thu ngân sách so với GDP thời gian qua giảm nhanh, nhu cầu chi ngân sách không ngừng tăng, cơ cấu chi ngân sách chưa bền vững, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ trình Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 07-NQ/ TW ngày 18/11/2016 về chủ trương, giải pháp cơ cấu lại NSNN, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững; đồng thời, trình Quốc hội thông qua Nghị quyết về Kế hoạch tài chính quốc gia 5 năm 2016 - 2020.
Theo đó, đã đề ra những định hướng, giải pháp chính sách lớn về tài chính, ngân sách trong giai đoạn tới trong tổng thể cơ cấu lại nền kinh tế, gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng; nhấn mạnh yêu cầu thực hành triệt để tiết kiệm, chống lãng phí, xác định tiết kiệm là quốc sách hàng đầu; chi tiêu trong khả năng của nền kinh tế và vay trong khả năng trả nợ; siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính - NSNN, tăng cường công khai minh bạch và trách nhiệm giải trình của các cấp về thu, chi NSNN, sử dụng vốn vay và nợ công. Tiếp tục cơ cấu lại nợ công theo hướng kéo dài kỳ hạn, giảm áp lực trả nợ ngắn hạn và chi phí vay vốn; nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay, bảo đảm trả nợ đầy đủ, đúng hạn...
Với các định hướng, giải pháp lớn nêu trên, cùng quyết tâm cao trong tổ chức thực hiện, đến cuối năm 2017, nợ công còn khoảng 61,3% GDP, giảm 2,3% so với thời điểm cuối năm 2016.
Bên cạnh đó, nhằm đảm bảo an ninh, an toàn tài chính quốc gia, kiểm soát chặt chẽ bội chi ngân sách, từ năm 2018, Bộ Tài chính đã thực hiện xây dựng Kế hoạch tài chính - NSNN 3 năm quốc gia theo hình thức cuốn chiếu, để báo cáo Chính phủ trình Quốc hội, trong đó đã xác định lộ trình giảm dần bội chi NSNN, đảm bảo bình quân giai đoạn 2016 - 2020 không quá 3,9% GDP theo đúng Nghị quyết của Quốc hội.
Trong tổ chức thực hiện dự toán NSNN năm 2018, Bộ Tài chính sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và địa phương tập trung thực hiện các giải pháp thắt chặt chi tiêu công và quản lý nợ công, như: Phân bổ dự toán chi đầu tư xây dựng cơ bản (XDCB) theo đúng quy định, tập trung triển khai thực hiện ngay từ đầu năm, không để phát sinh nợ đọng XDCB mới; Triệt để tiết kiệm hơn nữa chi ngân sách, rà soát, sắp xếp các nhiệm vụ chi chưa thực sự cấp thiết; hạn chế mua sắm xe ôtô công và trang thiết bị đắt tiền; Kiên quyết cắt giảm những khoản chi đã có trong dự toán nhưng không cần thiết, chậm triển khai; Chỉ đề xuất ban hành mới chính sách làm tăng chi khi thật sự cần thiết và có nguồn đảm bảo; Kiểm soát bội chi NSNN ở mức 3,7% GDP...
Bộ Tài chính sẽ tập trung ưu tiên giải quyết những vấn đề gì trong năm 2018?
Năm 2018 là năm thứ 3 thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020; năm đầu tiên thực hiện kế hoạch tài chính trung hạn 2018 - 2020 nên có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Chính phủ tiếp tục ưu tiên ổn định kinh tế vĩ mô, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Nhiệm vụ của năm 2018 và các năm còn lại của kế hoạch 2016 - 2020 của ngành tài chính rất nặng nề.
Với tinh thần phấn đấu thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ của năm 2018, cần có sự phối hợp chặt chẽ của các bộ, ngành, địa phương, phấn đấu thu NSNN cả năm vượt khoảng 3% dự toán, giữ bội chi NSNN ở mức không quá 3,7% GDP, tăng cường kỷ luật kỷ cương tài chính, quản lý nợ công an toàn, bền vững. Để đạt được các mục tiêu này, các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện một số nội dung quan trọng.
Thứ nhất, về thu NSNN, các bộ, ngành, địa phương quyết liệt thực hiện các giải pháp phát triển sản xuất kinh doanh, phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng làm nền tảng tăng thu nội địa. Đối với các thành phố lớn đã được giao cơ chế tài chính đặc thù, đề nghị triển khai nghiêm túc để nhanh chóng phát triển các địa bàn này thành đầu tàu kinh tế của cả nước. Tăng cường quản lý thu, hoàn thiện chính sách thu theo hướng mở rộng cơ sở thu, hạn chế tối đa các chính sách miễn giảm, giãn thuế, tạo chuyển biến rõ nét trong chống thất thu thông qua triển khai hóa đơn điện tử. Xử lý và ngăn chặn buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, quản lý chặt chẽ việc xác định giá tính thuế, phát hiện, ngăn chặn các hành vi chuyển giá, trốn lậu thuế, tăng cường thu từ khu vực kinh tế phi chính thức, quyết tâm hoàn thành vượt dự toán thu NSNN 2018. Đẩy mạnh công tác truyền thông để tạo sự đồng thuận trong xã hội về việc hoàn thiện chính sách thu, cơ cấu lại thu NSNN, đảm bảo hiệu quả bền vững theo các mục tiêu đề ra.
Thứ hai, về chi NSNN, khẩn trương phân bổ ngay và hết dự toán 2018 được giao từ đầu năm theo đúng thứ tự ưu tiên, đảm bảo tuân thủ các quy định về quản lý NSNN. Tiết kiệm các khoản chi thường xuyên gắn với việc thực hiện nghiêm chủ trương tinh giản biên chế, sắp xếp tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả theo Nghị quyết 18 của Trung ương. Theo các văn bản pháp luật về cơ chế giao tự chủ cho các đơn vị sự nghiệp công trên cơ sở dự toán NSNN được giao, các bộ, ngành trung ương tự cân đối bố trí nguồn tăng lương 2018 theo Nghị quyết của Quốc hội. Thực hiện nghiêm kỷ luật kỷ cương ngân sách, chủ động điều hành NSNN chặt chẽ. Trường hợp thu NSĐP khó khăn phải chủ động sắp xếp lại các khoản chi, sử dụng nguồn dự phòng, dự trữ tài chính, các nguồn tài chính khác để đảm bảo cân đối ngân sách trong phạm vi dự toán Quốc hội đã quyết định. Khẩn trương tổ chức lại, đổi mới cơ chế quản lý các quỹ ngoài ngân sách.
Thứ ba, về cân đối ngân sách và vay nợ công, đề nghị thực hiện chi tiêu trong khả năng cân đối của NSNN và dự toán được giao, các địa phương chỉ vay trong phạm vi dự toán, phù hợp khả năng trả nợ trong giới hạn quy định. Tăng cường quản lý, sử dụng hiệu quả vốn vay, tạo chuyển biến căn bản trong quản lý và sử dụng nợ công.
Hồng Quân thực hiện
